Το Μεσογειακό Ινστιτούτο για τη Φύση και τον Άνθρωπο (MedINA), σε συνεργασία με την Εταιρία Προστασίας Πρεσπών (ΕΠΠ), πραγματοποίησε το εργαστήριο συμμετοχικού σχεδιασμού «Το τοπίο της Πρέσπας μέσα στον χρόνο», την Πέμπτη 29 Ιουλίου 2021, στο ξενοδοχείο Mimallones στον Λαιμό Πρεσπών.
Το εργαστήριο είναι μέρος του έργου «Εργαλεία συμμετοχής πολιτών στο σχεδιασμό πολιτικών για το τοπίο» που υλοποιείται στο πλαίσιο του προγράμματος Active Citizens Fund και έχει ως στόχο να συνεισφέρει στην ενεργό συμμετοχή των πολιτών στον σχεδιασμό και τη διαχείριση του τοπίου.
Πώς αλλάζει ο τόπος μας;
Πώς συνδεόμαστε με τα τοπία και πώς επηρεάζει αυτό τη ζωή μας;
Πώς αποτυπώνεται η ιστορία στο τοπίο που βλέπουμε τριγύρω μας;
Αυτές οι ερωτήσεις πρωταγωνίστησαν κατά τη διάρκεια του εργαστηρίου, όπου κάτοικοι και φορείς της περιοχής έδωσαν τις απαντήσεις τους μέσω μιας διαδραστικής διαδικασίας χαρτογράφησης του παρελθόντος του τόπου τους. Οι 32 συμμετέχοντες χωρίστηκαν σε 3 ομάδες και, με τη συνεισφορά των συντονιστών, αναζήτησαν στη «βιογραφία» των Πρεσπών τα σημερινά σημάδια της στο τοπίο. Μέσα από τη συζήτηση για το σύνολο των αλλαγών που έχει υποστεί το τοπίο ανά τα χρόνια, οι συμμετέχοντες σκιαγράφησαν τους παράγοντες που συνετέλεσαν στις αλλαγές αυτές, με αποτέλεσμα την καλύτερη κατανόηση του πλαισίου των μεταβολών αυτών.
Την παρουσίαση του έργου πραγματοποίησε ο χωροτάκτης-γεωπληροφορικός Θύμιος Δημόπουλος, συντονιστής του έργου εκ μέρους του MedINA, ενώ το πρακτικό μέρος του εργαστηρίου συντονίστηκε από την χωροτάκτη-πολεοδόμο Αγγελική Φουτρή (MedINA), με τη συνεργασία του βιολόγου-ορνιθολόγου Γιώργου Κατσαδωράκη (ΕΠΠ) και της Βιβής Ρουμελιώτου, νομικού περιβάλλοντος, συντονίστριας του έργου εκ μέρους της ΕΠΠ.
Οι βασικές μεταβολές στο τοπίο της Πρέσπας, οι οποίες διαπιστώθηκαν και από τις τρεις ομάδες, είναι οι εξής:
1) Η πύκνωση και επέκταση της βλάστησης λόγω υποχώρησης της κτηνοτροφίας.
2) Αλλαγές στη χρήση της αγροτικής γης, όπου καλλιέργειες όπως σιτηρά, αμπελώνες κ.α., μετατράπηκαν σε καλλιέργειες φασολιού ή σε βοσκοτόπους.
3) Η οικοδόμηση κτιρίων σε διάφορες περιοχές και η ταυτόχρονη εγκατάλειψη σε ορισμένους οικισμούς.
4) Η μείωση της στάθμης των λιμνών και οι αλλαγές στον καλαμιώνα ανά περιοχές και τέλος,
5) η κατασκευή του αρδευτικού – στραγγιστικού δικτύου και οι αναδασμοί που ξεκίνησαν από τη δεκαετία του ‘60 και ολοκληρώθηκαν τη δεκαετία του ‘80.
Το εργαστήριο έκλεισε με την περιγραφή των επόμενων βημάτων της μελέτης και των διαδικασιών συμμετοχής των κατοίκων της περιοχής.
Πληροφορίες για το έργο:
Το έργο «Εργαλεία συμμετοχής πολιτών στο σχεδιασμό πολιτικών για το τοπίο» υλοποιείται από το Μεσογειακό Ινστιτούτο για τη Φύση και τον Άνθρωπο σε συνεργασία με την Εταιρία Προστασίας Πρεσπών στο πλαίσιο του προγράμματος Active Citizens Fund και με την υποστήριξη του Ιδρύματος Καπετάν Βασίλη και Κάρμεν Κωνσταντακόπουλου.
Με αφετηρία την Ευρωπαϊκή Σύμβαση για το Τοπίο (ΕΣΤ) που ορίζει το τοπίο ως κοινό αγαθό που επηρεάζει την ευημερία και ποιότητα ζωής των κατοίκων, το πρόγραμμα επιχειρεί να φέρει στο προσκήνιο τη σημασία του τοπίου. Η έλλειψη ολοκληρωμένης εθνικής στρατηγικής για το τοπίο αλλά και θεσμοθέτησης κατάλληλων εργαλείων για τη συμμετοχή των πολιτών, θέτει ως βασικό στόχο του έργου να δώσει λόγο στους πολίτες για το μέλλον του τοπίου και επομένως του τόπου και να διευκολύνει τη συμμετοχή τους στη διαχείρισή του.
Το έργο θα υλοποιηθεί σε τοπικό και εθνικό επίπεδο:
Σε τοπικό επίπεδο, στην περιοχή των Πρεσπών η εκπόνηση μελέτης τοπίου με συμμετοχικό σχεδιασμό και η διατύπωση προτάσεων σε αρμόδιους φορείς θα συμβάλλουν στη δημιουργία μιας συλλογικής διαδικασίας λήψης αποφάσεων. Στην Μεσσηνία το συμμετοχικό εργαστήριο θα αποτελέσει το θεμέλιο μιας ευρύτερης προσέγγισης για την ανάπτυξη της περιοχής.
Σε εθνικό επίπεδο, θα διατυπωθούν προτάσεις ενσωμάτωσης του συμμετοχικού σχεδιασμού σε πολιτικές που διαμορφώνουν το τοπίο και θα δημιουργηθεί ηλεκτρονική εργαλειοθήκη που θα περιλαμβάνει εργαλεία για τη διευκόλυνση της συμμετοχής των πολιτών.
Απώτερος στόχος των εταίρων του έργου είναι οι πολίτες να γίνουν μέρος της δράσης, να μοιραστούν τις ιστορίες και τις αξίες του τόπου τους και να έχουν λόγο στη μελλοντική διαμόρφωση του τοπίου της περιοχής τους.
