Γράφει ο αείμνηστος Ιστορικός Φανούρης Κ. Βώρος
Μαγνητοφωνημένη αφήγηση του Δημήτρη Λιώτση, μαέστρου και ιδρυτή της ομώνυμης παιδικής χορωδίας, για το Αλβανικό Έπος του 1940, το οποίο εκείνος έζησε με τρόπο μεγαλειώδη και συνάμα τραγικό.
Ένας νέος, πτυχιούχος της Παιδαγωγικής Ακαδημίας Αθηνών, στρατεύσιμος το 1940, ξεκινάει για την γενέτειρά του Φλώρινα, ενταγμένος σε στρατιωτική μονάδας ως έφεδρος ανθυπολοχαγός, με αποστολή την απόκρουση Ιταλών από το έδαφος του Αλβανικού κράτους το οποίο είχαν καταλύσει τον Απρίλιο του 1939.
Παρά τις δυσμενείς καιρικές συνθήκες, το δύσβατο έδαφος, την ανεπάρκεια προετοιμασίας και επιμελητείας, (ενώ αντίστροφα, συντριπτική η υπεροχή του εισβολέα σε πολεμικά μέσα οι υπερασπιστές του πατρίου εδάφους με ενθουσιασμό και τόλμη αναχαιτίζουν τον εισβολέα και τον καταδιώκουν μέσα στα εδάφη από όπου έχει ξεκινήσει.
Για τους πατριώτες που κυνηγούν τον εχθρό κατά την υποχώρησή του, οι συνθήκες στο Μέτωπο γίνονται ολοένα πιο δυσμενείς, γίνονται κακουχίες και τα ατυχήματα του Μετώπου πυκνώνουν. Σε ένα από αυτά ο αφηγητής μας τραυματίζεται και χάνει την όρασή του στις 16 Ιανουαρίου του 1941 στη μάχη της Κλεισούρας.
Αντιμετωπίζοντας όλα τα χρόνια της ζωής του αυτήν την τραγική κατάσταση, δίχως την όρασή του, συμπεραίνει: “Είναι ωραίο να έχεις αγωνισθεί για την πατρίδα, αλλά είναι δυσβάστακτο να χάνεις την προσωπική σου ελευθερία”.
Αποφασίζει, κάποια στιγμή να αφηγηθεί την επική πορεία διαμέσου της μαγνητοταινίας, όπου η λεκτική αφήγηση γίνεται με τρόπο λιτό και αντικειμενικό. Μερικά τμήματα της αφήγησης μελοποιούνται με τρόπο έντεχνο και τραγουδιούνται από τον ίδιο τον αφηγητή με τη συνοδεία υπέροχης μουσικής (ως γνωστόν ο Δημήτρης Λιώτσης είχε σπουδάσει κλασικό τραγούδι στη Βιέννη κατά την τριετία 1949-1952).
Η ακρόαση της επικολυρικής μαγνητοφωνημένης αφήγησης είναι απόλαυση, ιδιαίτερα αν κάποιος προενημερωθεί για τα γενικότερα ιστορικά γεγονότα, όπου εντάσσεται και το αλβανικό έπος. Αυτά τα ιστορικά πλαίσια πολύ συνοπτικά έχουν ως εξής:
Κατά τη δεκαετία του 1930 είχαν διαμορφωθεί οι διάφοροι Φασισμοί και ο Ναζισμός. Τότε πήραν ιδιαίτερα επιθετική μορφή, ο ιταλικός φασισμός του Μουσολίνι και ο γερμανικός ναζισμός του Χίτλερ και μαζί με την στρατοκρατική Ιαπωνία συγκρότησαν επιθετική κατά της ανθρωπότητας συμμαχία (Anti Comintern Pact – 1935).
Στα πλαίσια του δικού του επεκτατισμού η Ιταλία του Μουσολίνι κατέλαβε αιφνιδιαστική την Αλβανία τον Απρίλη του 1939 και τη μετέτρεψε σε προτεκτοράτο. Ο Βασιλιάς της Αλβανίας εγκατέλειψε τη χώρα του διαμέσου του ελληνικού εδάφους από την Φλώρινα.
Ο κίνδυνος για την Ελλάδα φαινόταν ολοένα και πιο άμεσος, ώσπου κηρύχθηκε ο πόλεμος στις 28 Οκτωβρίου 1940. Από εκείνη τη στιγμή αρχίζει η συμμετοχή του Δημήτρη Λιώτση και η επικολυρική αφήγησή του.
Οδοιπορικό 1940 του Δ. Λιώτση – Α και Β φάση (με υπότιτλους και τραγούδια)
Οδοιπορικό 1940 του Δ. Λιώτση – Γ και Δ φάση (με υπότιτλους και τραγούδια)
