Με αφορμή την ανακοίνωση του Βουλευτή Φλώρινας της Νέας Δημοκρατίας κ. Σταύρου Παπασωτηρίου στoν ηλεκτρονικό τύπο της 11ης Απριλίου, τίτλος της οποίας είναι «Πρόταση για Επαγγελματική Ακαδημία Οινοτουρισμού στο Αμύνταιο», η εφημερίδα μας επιθυμεί να διευκρινίσει κυρίως το περιεχόμενο της επόμενης παραγράφου της ανακοίνωσης, που αφορά στην Ανώτατη Εκπαίδευση στη Φλώρινα.
Πρόκειται για την παράγραφο στην οποία ο κ. Βουλευτής δηλώνει «πως επανέφερε στη νέα υπουργό Παιδείας το σχέδιο του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας για τη δημιουργία προγράμματος σπουδών στην ειδική αγωγή για το οποίο θα απαιτηθεί η έγκριση σχετικής μελέτης. Στην ανακοίνωση έχει προστεθεί ότι «ο βουλευτής ενημέρωσε την Υπουργό ότι το Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας έχει προχωρήσει τις απαιτούμενες δράσεις σχεδιασμού και τεκμηρίωσης του Προγράμματος».
Για να μπορέσει η εφημερίδα μας να διευκρινίσει όσα αναγράφονται και να παρέχει ουσιαστική ενημέρωση στους αναγνώστες μας, έθεσε σε αρμόδιους Καθηγητές της Σχολής Κοινωνικών και Ανθρωπιστικών Σπουδών τα εξής ερωτήματα:
α) Τι είναι πρόγραμμα ειδικής αγωγής, ποιος φορέας το εκπονεί και σε τι διαφέρει από το Τμήμα ειδικής αγωγής;
β) Οι φορείς της πολιτικής εξουσίας, όπως για παράδειγμα οι βουλευτές, όργανα τοπικής αυτοδιοίκησης ή το Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας και η ΕΘΑΑΕ (=Εθνική Αρχή Ανώτατης Εκπαίδευσης) έχουν την αρμοδιότητα να υποβάλουν και να αξιολογούν τα προγράμματα αυτά;
γ) Ποια είναι τα πλεονεκτήματα που διαθέτει η Σχολή Κοινωνικών και Ανθρωπιστικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας τα οποία ενισχύουν το αίτημά της για την οργάνωση του νέου προγράμματος Ειδικής Αγωγής;
δ) Σε ποιο σημείο βρίσκεται η διαδικασία υποβολής και έγκρισης του συγκεκριμένου προγράμματος;
ε) Σε τι θα ωφεληθεί η Φλώρινα από την ύπαρξη ενός νέου Προγράμματος Ειδικής αγωγής;
Λάβαμε λοιπόν τις εξής απαντήσεις κα τις παρουσιάζουμε για τους αναγνώστες μας:
Το Τμήμα ειδικής αγωγής ιδρύεται, σύμφωνα με την ΕΘΑΑΕ, (Εθνική Αρχή Ανωτάτης Εκπαίδευσης) με υποβολή από τον Πρύτανη του ΠΔΜ διεξοδικής τεχνικής μελέτης στην ΕΘΑΑΕ, της οποίας έχουμε την τιμή να προΐσταται ο συμπολίτης μας Καθηγητής Αριστείδης Μήτκας. Ο /Η Υπουργός με βάση την αξιολόγηση της μελέτης ιδρύει το Τμήμα. Πρόσφατα μάλιστα ιδρύθηκαν «Τμήμα Κτηνιατρικής» στην Ορεστιάδα του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου και επίσης λίγο νωρίτερα το «Τμήμα Ψυχολογίας» στο Διδυμότειχο.
Ο σχεδιασμός και η πρόταση στο σύνολό της για την ίδρυση Τμήματος Ειδικής αγωγής ήταν έτοιμος από τις «Επιτροπές των ειδικών ή σοφών», των σχετικών με το αντικείμενο της ειδικής αγωγής, που συγκροτήθηκαν, όπως προβλέπει ο Νόμος, στο πλαίσιο της Κοσμητείας της ΣΚΑΕΠ, στη Φλώρινα. Η διεκδίκηση Τμήματος όμως, όπως μας επισημάνθηκε, δεν προκρίθηκε στην περίπτωση της Φλώρινας, ενώ διευκρινίστηκε ότι έπρεπε να υποβάλλουμε πρόταση για την ίδρυση προγράμματος ειδικής αγωγής.
Το πρόγραμμα ειδικής αγωγής βγάζει επίσης αποφοίτους ειδικής αγωγής, δασκάλους και νηπιαγωγούς, με τα ίδια επαγγελματικά δικαιώματα που διασφαλίζει το Τμήμα ειδικής αγωγής, για την ίδρυσή του όμως ακολουθείται, σύμφωνα με το Νόμο 4697/2022 της Κεραμέως, μια πιο περίπλοκη διαδικασία, η οποία προϋποθέτει την σύμπραξη της ακαδημαϊκής κοινότητας σε επίπεδο Σχολής. Συγκεκριμένα, η έγκρισή του περνάει από τις Γενικές Συνελεύσεις όλων των Τμημάτων της ΣΚΑΕΠ που αποδέχονται την συνεργασία για την στήριξή του, ενώ ένα από τα Τμήματα αυτά ορίζεται «ως επισπεύδον». Η πρόταση για την ίδρυσή του περνάει επίσης από την Σύγκλητο του ΠΔΜ (=Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας) και εφόσον η απόφαση της Συγκλήτου είναι θετική, υποβάλλεται από τον Πρύτανη του ΠΔΜ στην ΕΘΑΑΕ για έγκριση. Εφόσον εγκριθεί, πιστοποιείται από την ΕΘΑΑΕ και τον επόμενο χρόνο συμπεριλαμβάνεται στα Μηχανογραφικά, μετά από απόφαση του/της Υπουργού Παιδείας.
Όπως προαναφέρθηκε από την ανακοίνωση του βουλευτή, στην περίπτωση της Φλώρινας, η πρόταση που προέκυψε, μετά από επισταμένη και μακρόχρονη εργασία πολλών Καθηγητών, στο πλαίσιο των Επιτροπών της Κοσμητείας της ΣΚΑΕΠ στη Φλώρινα, είναι πλέον ώριμη και αναμένεται να περάσει από τα Τμήματα και από την Σύγκλητο για να εγκριθεί.
Το πλεονέκτημα της πρότασης αυτής είναι η ύπαρξη στη Φλώρινα τριών Τμημάτων της ΣΚΑΕΠ, του Παιδαγωγικού Δημοτικής Εκπαίδευσης, του Παιδαγωγικού Νηπιαγωγών και του Τμήματος Ψυχολογίας, τα οποία μπορούν να στηρίξουν το πρόγραμμα ειδικής αγωγής στα πρώτα βήματα συγκρότησής του, αφού το Πρόγραμμα Ειδικής αγωγής της ΣΚΑΕΠ στη Φλώρινα έχει ως στόχο του να προετοιμάσει δασκάλους και νηπιαγωγούς ειδικής αγωγής, στόχο στον οποίο συμβάλλουν καθοριστικά και οι Ψυχολόγοι του αντίστοιχου Τμήματος. Ο συνδυασμός αυτών των τριών, «βοά» ότι για τον στρατηγικό σχεδιασμό της Σχολής Κοινωνικών και Ανθρωπιστικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας η ίδρυση προγράμματος ειδικής αγωγής είναι αναγκαία.
Η πρόταση για την ίδρυση Τμήματος/προγράμματος ειδικής αγωγής είχε ήδη συμπεριληφθεί στους στρατηγικούς στόχους της Σχολής Κοινωνικών και Ανθρωπιστικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας αμέσως μετά την ίδρυση του Πανεπιστημίου και είχε προ πολλού συζητηθεί σε προηγούμενες κοσμητείες ή Συνελεύσεις και είχε επίσης συμπεριληφθεί στον στρατηγικό σχεδιασμό του ιδρύματος. Επομένως η πατρότητα της συγκεκριμένης διεκδίκησης ανήκει πρώτιστα στην ακαδημαϊκή κοινότητα του ιδρύματος. Επίσης η στήριξη της πολιτικής εξουσίας θεωρείται προς την κατεύθυνση αυτή αναγκαία και δεδομένη.
Κατ’ επέκταση, με δεδομένο ότι στην Ελλάδα σε προπτυχιακό επίπεδο υφίσταται μόνο το Τμήμα Ειδικής αγωγής της Θεσσαλίας και μια κατεύθυνση σπουδών στο Τμήμα Εκπαιδευτικής Πολιτικής του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, στη Θεσσαλονίκη, είναι σίγουρο ότι η Φλώρινα, εφόσον αυτό το πρόγραμμα λειτουργήσει, θα ωφεληθεί σημαντικά, όχι μόνο από την αύξηση του αριθμού των φοιτητών της, αλλά και από ό,τι η αύξηση αυτή συνεπάγεται στην πνευματική της εξέλιξη και στην οικονομική της ζωή.
Αναπάντητα ερωτήματα.
Επειδή μετά από αυτή την ενημέρωση μας έμειναν κάποια αναπάντητα ερωτήματα ξαναρωτήσαμε και πήραμε τις παρακάτω απαντήσεις:
- Πόσος είναι ο χρόνος φοίτησης του προγράμματος; και πόσος του τμήματος
Ο χρόνος είναι ίδιος και του Τμήματος και του Προγράμματος.
Πρόκειται για 4 έτη.
- Τα επαγγελματικά δικαιώματα σε μια ελεύθερη αγορά εργασίας, μπορεί να
είναι ίδια ενός αποφοίτου Τμήματος και ενός καταρτιζόμενου από ένα
πρόγραμμα;
Το πρόγραμμα υπάρχει σε όλα τα πανεπιστήμια του εξωτερικού και επομένως είναι
δοκιμασμένο. Τα επαγγελματικά δικαιώματα είναι ίδια κυρίως στην ελεύθερη αγορά
εργασίας. Το πτυχίο που λαμβάνεται είναι ίδιο ως προς τις πιστωτικές μονάδες που
αποτυπώνουν τον φόρτο των μαθημάτων. Απλώς το βάρος της οργάνωσης και της
εποπτείας στην περίπτωση του προγράμματος μεταφέρεται στην ακαδημαϊκή
κοινότητα σε σημαντικό βαθμό, από την οποία και οργανώνεται, με τη βοήθεια
πάντοτε του Υπουργείου, το οποίο επιπλέον προκηρύσσει τις θέσεις μελών ΔΕΠ. Θα
λέγαμε ότι το πρόγραμμα αντιπροσωπεύει μια σύγχρονη αντίληψη.
- Γιατί δεν προκρίθηκε η ίδρυση Τμήματος στην περίπτωση της Φλώρινας, ενώ
είχε όλα τα πλεονεκτήματα και την υποστήριξη των υπολοίπων τμημάτων της
Σχολής;
Η ερώτηση εν ολίγοις σχετίζεται με το αν υπάρχει η πολιτική βούληση για την ίδρυση
του Τμήματος ή του Προγράμματος. Για αυτό πρέπει να ερωτηθούν όχι οι Καθηγητές,
αλλά οι πολιτικοί. Ή πρέπει να δημιουργηθεί, αν δεν έχει ήδη δημιουργηθεί, η
πολιτική βούληση για το ένα ή για το άλλο. Οι Επιτροπές που ιδρύθηκαν στο πλαίσιο
της Κοσμητείας ετοίμασαν και τις δύο εκδοχές και το αίτημα έγκρισης Τμήματος και
το αίτημα έγκρισης προγράμματος. Μένει η έγκριση του συμφωνητικού ίδρυσης του
προγράμματος από τις Συνελεύσεις των 3 Τμημάτων, η έγκρισή του από την
Σύγκλητο, η πιστοποίησή του από την ΕΘΑΕΕ και η απόφαση του Υπουργείου για
τη λειτουργία του. Υπάρχει επομένως δρόμος ακόμα σε ότι αφορά το Πρόγραμμα.
Για το Τμήμα αποφασίζει η ΕΘΑΕΕ και το Υπουργείο, μετά από σχετική απόφαση
της Συγκλήτου του πανεπιστημίου.
4 Το πρόγραμμα είναι ευάλωτο (δεν έχει μόνιμες θέσεις ΔΕΠ ούτε υλικοτεχνικά
υποστηρικτικά μέσα) μπορεί οποιαδήποτε στιγμή να καταργηθεί ;
Στο πρόγραμμα συμμετέχουν τα μέλη ΔΕΠ των Τμημάτων που το διοργανώνουν,
όπως συμβαίνει με τα Διατμηματικά Μεταπτυχιακά. Δίνονται όμως μόνιμες θέσεις
μελών ΔΕΠ από το Υπουργείο, οι οποίες και αποτελούν μέρος του συνόλου των
θέσεων που παρέχονται στο συγκεκριμένο Πανεπιστήμιο. Αποτελεί οπωσδήποτε μια
καινούργια εμπειρία για τα ελληνικά δεδομένα, υφίσταται όμως η διοργάνωση
προγραμμάτων σπουδών από αυτόν τον χρόνο και πέρα σε πολλά ΑΕΙ. Αντίθετα, στο
εξωτερικό η οργάνωση προγραμμάτων σπουδών υλοποιείται πολλά χρόνια τώρα.
Όσο για την ερώτηση μιας επικείμενης κατάργησης, πρέπει να τονιστεί ότι και το
Βαλκανικών Σπουδών ήταν Τμήμα και όμως καταργήθηκε, κάτι που ήταν προϊόν
πολιτικής βούλησης. Εξάλλου έχουν συνταχθεί από τις Επιτροπές της Κοσμητείας οι
μελέτες σκοπιμότητας που τεκμηριώνουν την δυνατότητα επιβίωσης ενός Τμήματος
με τέτοιο αντικείμενο. Αυτό το πρόγραμμα ή Τμήμα Ειδικής αγωγής είναι το δεύτερο
στην Ελλάδα με αυτό το αντικείμενο και επομένως θα έχει πολύ ουσιαστική ζήτηση.
Υπάρχει ένα ανάλογο Τμήμα Ειδικής αγωγής για δασκάλους και Νηπιαγωγούς στον
Βόλο και μία κατεύθυνση ειδικής αγωγής στην Θεσσαλονίκη στο πανεπιστήμιο
Μακεδονίας, στο Τμήμα Εκπαιδευτικής Πολιτικής .
- Είναι δυνατό να διεκδικούμε τμήμα ενώ λειτουργεί το πρόγραμμα;
Η διεκδίκηση είναι δουλειά των πολιτικών και της Συγκλήτου του ΠΔΜ. Η έγκριση
είναι θέμα της ΕΘΑΕΕ και του Υπουργείου, για δε το Πρόγραμμα θα υποβληθεί το
σκεπτικό και το αίτημα πρώτα στις Συνελεύσεις των 3 Τμημάτων και ύστερα, αν η
έγκριση αυτή διασφαλιστεί, στη Σύγκλητο και αν αυτό περάσει, στην ΕΘΑΕΕ και στο
Υπουργείο. Για αυτό το λόγο, το Τμήμα συνεπάγεται ανάληψη λιγότερων ευθυνών.
Αριστείδου Ιωάννης
