Πολλές φορές στην πολιτική επιστήμη και στην κοινωνιολογική ανάλυση μπορούν να αξιοποιηθούν ψυχαναλυτικά εργαλεία με εξαιρετικό βαθμό διεισδυτικότητας. Στον τόπο μας η έννοια του «συλλογικού απωθημένου» μπορεί να αποδειχθεί εξαιρετικά χρήσιμη. Η απλή παραδοχή πως η γεωγραφική περιοχή της Μακεδονίας έγινε στις αρχές του 20ου αιώνα πεδίο εντονότατης σύγκρουσης οργανωμένων κρατικών εθνικισμών με πρωτεύουσες την Αθήνα, το Βελιγράδι και τη Σόφια είναι σχετικά εύκολη. Κάπως πιο δύσκολο μοιάζει να αποδεχθούν οι πιστοί του κόσμου νοήματος του εθνικισμού (οι άνθρωποι της εποχής μας) πως στην ευρύτερη περιοχή θα μπορούσε να χτιστεί οιαδήποτε εθνική συνείδηση – ταυτότητα, αν για συγκυριακούς λόγους κάποιος άλλος κρατικός σχηματισμός είχε εντάξει τα συγκεκριμένα εδάφη στην επικράτειά του. Οι «αντικειμενικές» – ουσιοκρατικές και «βιολογικοποιημένες πτυχές της οργανωμένης κοινωνικής ζωής (θρησκεία, γλώσσα, πολιτισμικό φορτίο, οικονομική συσσώρευση κ.α.) ΣΕ ΚΑΜΙΑ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΔΕΝ ΜΟΝΟΔΡΟΜΟΥΣΑΝ τους πληθυσμούς της Μακεδονίας να ακούν αποκλειστικά τις συχνότητες του ελληνικού εθνικισμού! Πολύ περισσότερο που με Λακανικούς Ψυχαναλυτικούς όρους έμεινε ένα «υπόλειμμα», ανίκανο να διαρρραφεί στις αφηγήσεις των κρατικών επεκτατισμών στα εδάφη της καταρρέουσας Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Έπρεπε να περάσουν κοντά τέσσερις δεκαετίες ώστε να βρει το δικό του δρόμο για το ιστορικό προσκήνιο πλάι σε αντιφασιστικά αντάρτικα (ΕΑΜ-Παρτιζάνοι) και επαναστατική δράση (ΔΣΕ). Αυτή η προσέγγιση μπορεί να εξηγήσει το «τραύμα» τόσο από την πλευρά όσων εσωτερίκευσαν τη «νίκη», όσο και την «ήττα», αν μπορούμε να μιλήσουμε με όρους ψυχαναλυτικής δεσπόζουσας.
Τα παραπάνω αφορούν τις ακαδημαϊκές αίθουσες, βιβλιογραφικές αναφορές, εκθέσεις προόδου για διδακτορικές διατριβές. Η ωμή πραγματικότητα της Φλώρινας λέει πως το βράδυ της Δευτέρας 22/12/2025 στις εκδηλώσεις του Δήμου Φλώρινας πριν το τοπικό έθιμο των «φωτιών», ο δήμαρχος της πόλης με ύφος πολιτισμικής αστυνομίας επέβαλε σιωπή σε ένα νεανικό συγκρότημα. Η πολιτικάντικη λογοκρισία σε εθνικιστικό μανδύα φτάνει στα όρια του ξεπεσμού! Στα ανάλογα προηγούμενα γεγονότα του Καλοκαιριού σε ένα κειμενάκι σημείωνα:
Κανείς δεν σας ζήτησε να είστε απάτριδες και κοσμοπολίτες – διεθνιστές, μπορείτε να είστε απλά φιλόξενοι και «ακομπλεξάριστοι» με την ιστορική πραγματικότητα. Η εσωτερικευμένη ανασφάλεια του τραύματος από την πλευρά των «νικητών» οδηγεί στην υστερική έκρηξη ή στη μόνιμη εν θερμώ εθνικιστική ανάφλεξη.
Επιλογικά (γιατί και η πολιτική κοροϊδία έχει κάπου ένα όριο) πάει πολύ να είσαι μέλος του κόμματος των Φραπέδων και των Χασάπηδων, των υποκλοπών και του ΟΠΕΚΕΠΕ, των Τεμπών, του 13ωρου, του χρηματιστηρίου ενέργειας, τοπικά της απολιγνιτοποίησης, να έχεις κολλητό συνεργάτη το μεσίτη του ολιγάρχη ο οποίος εξάγει το κάρβουνο της περιοχής στη Β. Μακεδονία και να έπαθες εθνικιστικό ΑΜΟΚ μια μέρα πριν τις φωτιές…
Τζώτζης Βασίλης
Υπ. Διδάκτορας Πολιτικής Ανθρωπολογίας ΠΔΜ
(από χθες) Groupie των Banda Entopica
