Στην ευρεία σύσκεψη για την πορεία της απολιγνιτοποίησης, που πραγματοποιήθηκε στην Κοζάνη την Παρασκευή 26 Νοεμβρίου παρουσία του Πρωθυπουργού κ. Κυριάκου Μητσοτάκη, συμμετείχε ο Δήμαρχος Φλώρινας κ. Βασίλης Γιαννάκης.
Στην τοποθέτησή του ο κ. Γιαννάκης ανέφερε αναλυτικά:
«Σε μια δύσκολη περίοδο, λόγω της πανδημίας, με ξεχωριστή χαρά σας καλωσορίζω κ. πρωθυπουργέ και κ. υπουργοί στην ακριτική περιοχή μας με αφορμή το καυτό ζήτημα της δίκαιης αναπτυξιακής μετάβασης. Ένα θέμα με ποικίλες κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις που καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε ως τοπική κοινωνία.
Αξιότιμε κ. Πρωθυπουργέ,
Στην αρχή της εισήγησής μου θα ήθελα να σας ευχαριστήσω θερμά, για τη στήριξή σας στην επιλογή και ανάπτυξη του δικτύου Φυσικού Αερίου στον Δήμο μου, έργο που ελαφρύνει σημαντικά τον οικογενειακό προϋπολογισμό των συνδημοτών μου, αφού μετά τη ψήφιση του ΕΣΣΕΚ το 2019 και την παύση του έργου της τηλεθέρμανσης ως μη λειτουργικό, κινδύνευε ο Δήμος Φλώρινας να μείνει χωρίς φθηνή θέρμανση.
Αξιότιμε κ. Πρωθυπουργέ,
Σήμερα, η προστασία του περιβάλλοντος και η βιώσιµη ανάπτυξη, αποτελούν πλέον διαπιστωμένες αναγκαιότητες και προτεραιότητες της διεθνούς κοινότητας αλλά και δική μας, με στόχο την άμβλυνση της κλιματικής αλλαγής σε παγκόσμιο επίπεδο.
Για την χώρα μας η απολιγνιτοποίηση, αποτελεί σημαντική τομή στον εθνικό ενεργειακό χάρτη και δεν είναι κάτι καινούριο. Έχει ξεκινήσει πολλά χρόνια πριν μόνο που γινόταν με τρόπο ασύνταχτο. Αν παρατηρήσουμε την καμπύλη μείωσης του ποσοστού ενέργειας παραγόμενου από λιγνίτη, θα διαπιστώσουμε πως είχε ήδη αρχίσει από το 2010.
Το ανησυχητικό, για μας, είναι πως η μετάβαση αυτή στην μετά λιγνίτη εποχή γίνεται μέσα σ’ ένα ασφυκτικό χρονοδιάγραμμα, που έρχεται σε μια στιγμή που η περιοχή μας αντιμετωπίζει ήδη εκρηκτικά προβλήματα ανεργίας, γήρανσης, μετανάστευσης, χαμηλής επιχειρηματικότητας και ανταγωνιστικότητας.
Είναι προφανές, ότι η περιοχή λόγω της χειμάζουσας αυτής οικονομικής κατάστασης, δεν είναι σε θέση να απορροφήσει τους κραδασμούς μιας βίαιης απολιγνιτοποίησης.
Το αναμενόμενο υφεσιακό σοκ στο παραγωγικό σύστημα και στην απασχόληση μετά το διαδοχικό κλείσιμο των λιγνιτικών μονάδων, προκαλεί σοβαρούς τριγμούς συνοχής στον κοινωνικό ιστό της περιοχής με φαινόμενα κοινωνικού αποκλεισμού. Φαινόμενα που έχουν ενταθεί λόγω της πανδημίας του κορονοϊού.
Κάθε δήμος της Π.Δ.Μ. ξεκινά την διαδικασία μετάβασης με διαφορετικό οικονομικό μοντέλο ανάπτυξης, διαφορετικό επίπεδο υποδομών και δυνατοτήτων εναλλακτικών λύσεων καθώς και με διαφορετικές επιδράσεις από την λιγνιτική βιομηχανία.
Το Σχέδιο Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης φιλοδοξεί να ανατρέψει κατεστημένα που δομήθηκαν, επί δεκαετίες, πάνω στη μεγάλη εξάρτηση από τον λιγνίτη, στην απόλυτη εστίαση στις σχετικές με αυτόν δραστηριότητες και στην παντελή έλλειψη ενδιαφέροντος για την επόμενη ημέρα.
Την ανατροπή αυτή επιβάλλουν λόγοι περιβαλλοντικοί και οικονομικοί και, ως εκ τούτου, λόγοι που σχετίζονται την ποιότητα ζωής των μόνιμων κατοίκων. Στοίχημα, μέσω αυτής της διαδικασίας, είναι η στροφή σε καθαρές μορφές ενέργειας και σε μια νέα εποχή ανάπτυξης που θα σέβεται το περιβάλλον, και θα προσφέρει νέες ευκαιρίες σε ποικίλους τομείς της οικονομίας, λαμβάνοντας ταυτόχρονα υπόψη τις ιδιαιτερότητες και τα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα των τοπικών μας κοινωνιών.
Από την μεριά μας παρά τις όποιες ενστάσεις μας οφείλουμε να πάρουμε μέρος, και παίρνουμε, στις εξελίξεις χωρίς να μένουμε απλοί παρατηρητές εμμένοντας στις αντιθέσεις μας.
Πιστεύω πως για να είναι η μετάβαση δίκαιη και ομαλή απαιτείται η υιοθέτηση ενός μείγματος δραστηριοτήτων που θα περιλαμβάνει την υποστήριξη του πρωτογενούς τομέα, την παραγωγή ενέργειας από ΑΠΕ, την ανάπτυξη των ΒΙ.ΠΕ., τη στήριξη της καινοτομίας και του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας, την υποστήριξη της εξωστρέφειας των τοπικών μας επιχειρήσεων, την προσέλκυση ιδιωτικών επενδύσεων, προσέχοντας, το νέο αναπτυξιακό μοντέλο να είναι βιώσιμο, ώστε να αποφύγουμε τη λογική της μονοκαλλιέργειας, που μπορεί κάποιες φορές να έχει μεσοπρόθεσμα αποτελέσματα, αλλά σε βάθος χρόνου μπορεί να μετεξελιχθούν σε καταστροφικά.
H αλλαγή πλεύσης στις λιγνιτικές περιοχές είναι μια δύσκολη υπόθεση, που προϋποθέτει καλοπροαίρετη διάθεση και ουσιαστική διαβούλευση με όλους τους φορείς και ειδικά με την τοπική κοινωνία.
Σήμερα, αναζητούνται επειγόντως λύσεις αμέσου εφαρμογής για να αποφευχθεί η πληθυσμιακή συρρίκνωση της περιοχής, και η «απονεύρωση» της κοινωνίας από το πιο δυναμικό της τμήμα, τους νέους ανθρώπους.
Απαιτείται δραστική προσπάθεια για να ξεπεραστεί η ανεπάρκεια στις υποδομές, να αντιμετωπιστεί η γραφειοκρατία, να επιτευχθεί ισχυρός συντονισμός για την περιφερειακή ανάπτυξη και να διαχυθούν οι υπηρεσίες μετάβασης και μετεκπαίδευσης σε όλη την εφοδιαστική αλυσίδα.
Μέσα σε αυτό το ασφυκτικό περιβάλλον και με στόχο μια δίκαιη μετάβαση, έχει κατατεθεί από όλους τους φορείς σειρά προτάσεων. Σας αναφέρω επιγραμματικά κάποιες που θεωρώ ιδιαίτερα σημαντικές για τον δήμο μου, όπως:
- Ο χαρακτηρισμός του Δήμου Φλώρινας ως πύλης εισόδου – εξόδου με τις γείτονες χώρες, αφού τα δυο τελωνεία ανήκουν διοικητικά στην Π.Ε. Φλώρινας,
- Η λειτουργία του ΑΗΣ Μελίτης και πέρα του 2023 ως εργοστάσιο εφεδρείας.
- Η αλλαγή του χρονοδιαγράμματος απολιγνιτοποίησης και η προσαρμογή του στα νέα ευρωπαϊκά δεδομένα.
- Η άμεση εκπόνηση των Ειδικών Πολεοδομικών Σχεδίων που θα καθορίζουν τις χρήσεις στο σύνολο της έκτασης του λιγνιτικού πεδίου και θα απαντούν στα ζητήματα της αποκατάστασης εδαφών, και επαναπόδοσης αυτών στην τοπική κοινωνία.
- Η θέσπιση ειδικών επενδυτικών κινήτρων και ολοκληρωμένου πλέγματος, φορολογικών απαλλαγών, και διευκολύνσεων στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις της περιοχής, που θα περιλαμβάνει και μείωση του ΦΠΑ ώστε να γίνει ανταγωνιστική η τοπική μας αγορά και να σταματήσει η αιμορραγία προς τις γείτονες χώρες.
- Η αξιοποίηση των λιγνιτικών κοιτασμάτων για εξωηλεκτρικές χρήσεις.
- Η στήριξη της παραγωγής πράσινης ενέργειας από ΑΠΕ με την κατάρτιση ενός σαφούς χωροταξικού σχεδίου χρήσεων γης που θα διευκολύνει τους επενδυτές και θα καθορίζει τις περιοχές αμιγούς ανάπτυξης του πρωτογενή τομέα (Φ/Β σε άγονες εκτάσεις, μικρά υδροηλεκτρικά έργα στα φράγματα). Σήμερα παρατηρείται το φαινόμενο της άναρχης ανάπτυξης ΑΠΕ και της δέσμευσης εδαφών στη ΡΑΕ, εν αγνοία της Τ.Α. Θεωρώ αναγκαία την δεσμευτική γνωμοδότηση των δημοτικών οργάνων και τον καθορισμό αναπτυξιακών ζωνών με στόχο την ισόρροπη χωροθέτησή τους.
- Η ολοκλήρωση των μεγάλων οδικών έργων υποδομής όπως ο άξονας Νίκη-Φλώρινα-Κοζάνη, ο άξονας Φλώρινα-Πισοδέρι-Πρέσπα και η σύνδεση Φλώρινας-Νυμφαίου.
- Η σιδηροδρομική σύνδεση με Αλβανία και η επαναλειτουργία με ηλεκτροκίνηση της σιδηροδρομικής γραμμής προς Βόρεια Μακεδονία, σύμφωνα και με το εθνικό σχέδιο ανάπτυξης της ΤΡΑΙΝΟΣΕ.
- Η ενίσχυση των σχολών που λειτουργούν στη Φλώρινα του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας, με την ολοκλήρωση όλων των κτιριακών υποδομών του, την ενίσχυση του με νέα τμήματα, προσωπικό και πόρους, τη συμμετοχή του στην επανεκπαίδευση και επανακατάρτιση του εργατικού δυναμικού της περιοχής μας που επηρεάζεται από τη ραγδαία απολιγνιτοποίηση.
- Η αξιοποίηση της ΒΙ.ΠΕ Φλώρινας, ως μοναδικής εν ενεργεία ΒΙ.ΠΕ στη Δυτική Μακεδονία και η θεσμοθέτηση πρόσθετων κινήτρων στο νέο αναπτυξιακό νόμο για την προσέλκυση επενδυτών σε αυτή.
- Η ενίσχυση και ο εκσυγχρονισμός του πρωτογενή τομέα με την ολοκλήρωση των μεγάλων αρδευτικών, ώστε να αποτελέσει έναν από τους βασικούς πυλώνες στο νέο αναπτυξιακό μοντέλο της περιοχής και η σύνδεση της παραγωγής με τη μεταποίηση και την προώθηση.
- Η στήριξη του τουριστικού προϊόντος μέσα από την αξιοποίηση των μοναδικών αποθεμάτων φυσικού, ιστορικού και πολιτιστικού πλούτου, με την ανάπτυξη εναλλακτικών μορφών τουρισμού.
- Η αξιοποίηση του εξειδικευμένου εργατικού δυναμικού στον τομέα της ενέργειας και η διατήρηση της περιοχής μας ως ενεργειακό κέντρο.
Για την υλοποίηση όλων αυτών εκτός ενός πολυδιάστατου χρηματοδοτικού πλαισίου απαιτείται πολιτική βούληση και συγκεκριμένο σχέδιο ώστε να είναι γνωστό σε όλους μας τι θα γίνει, πότε και πως.
Σας ευχαριστώ!»
