Σέλτσας Κωνσταντίνος
Βουλευτής Φλώρινας
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι η σημερινή μέρα για μένα είναι ιδιαίτερα σημαντική, γιατί η κύρωση της Συμφωνίας μεταξύ Ελληνικής Δημοκρατίας, Δημοκρατίας της Αλβανίας, πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας και Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Προστασία και Αειφόρο Ανάπτυξη της Περιοχής του Πάρκου Πρεσπών, αφορά την ιδιαίτερη πατρίδα μου και ελπίζω πως δείχνει έναν νέο τρόπο σκέψης αναφορικά με τις σχέσεις μας με τα γειτονικά κράτη. Μπαίνει ένα ακόμα λιθαράκι για την ανάπτυξη της περιοχής των Πρεσπών αλλά και γενικότερα του νομού μας,του νομού της Φλώρινας.
Η επίσημη και ουσιαστική συνεργασία των 3 γειτόνων στο θέμα της Προστασίας των Πρεσπών έχει μια αυταξία ως περιβαλλοντικό αποτέλεσμα, αλλά μπορεί να παράξει και σημαντικά οικονομικά αποτελέσματα με την ανάδειξη αυτού του παγκόσμια σημαντικού βιοτόπου. Οι Πρέσπες ως σημείο συνάντησης λαών και πολιτισμών μπορούν να βοηθήσουν στην εξομάλυνση των σχέσεων στο βαθμό που η προστασία τους είναι ένας κοινός στόχος προς τον οποίο μπορούν να δουλέψουν και τα τρία μέρη.
Εδώ θα κάνω μια μικρή παρέκβαση από το θέμα για να δείξω τι σημαίνει το κακό παρελθόν της δυσπιστίας σε όλα τα θέματα και όχι μόνο στο περιβαλλοντικό: Να αναφέρω το θέμα του μεθοριακού σταθμού του Λαιμού που είναι κλειστός από τη δεκαετία του 1970 στερώντας μας επισκέπτες και συνάλλαγμα. Στο πλαίσιο μιας ανανεωμένης σχέσης εμπιστοσύνης με τους γείτονες με αφορμή και εγγύηση τη διαχείριση του Πάρκου Πρεσπών θα μπορούσε να ανοίξει ξανά, δίνοντας πνοή στην τοπική οικονομία αλλά και να είναι και λειτουργικό το εγχείρημα της λειτουργίας των Επιτροπών Διαχείρισης του Πάρκου. Αυτό είναι ένα θέμα που πρέπει να επαναξεταστεί από το Υπουργείο Εξωτερικών όμως. Η Πολιτεία οφείλει να δώσει λύσεις και στα θέματα των «ανταλλάξιμων» περιουσιών για να μπορέσουν οι κάτοικοι να ανοικοδομήσουν με νέους όρους τη ζωή τους και να συμβάλλουν στην αειφορία της περιοχής.
Κλείνω την παρένθεση και συνεχίζω για τη συμφωνία.
Η χώρα μας, ως παλαιό μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, έχει τη μεγαλύτερη εμπειρία από τα τρία συμβαλλόμενα μέρη σε θέματα αειφορίας, περιβαλλοντικής διαχείρισης και διαχείρισης χρηματοδοτήσεων από διεθνείς οργανισμούς. Άρα μπορεί τεκμηριωμένα να διαδραματίσει, μέσω των ανθρώπων που θα εμπλακούν, έναν ηγετικό ρόλο στην εκπόνηση των διαχειριστικών σχεδίων και στη λειτουργία των επιτροπών που θα συσταθούν. Η περίπτωση αναστήλωσης του παραδοσιακού νερόμυλου του Αγ.Γερμανού που ήρθε προσφάτως και στη Βουλή αποτελεί μια ακόμα απόδειξη ότι οι φορείς και οι άνθρωποι της περιοχής μας μπορούν να ηγηθούν δια του παραδείγματος στην διατήρηση και ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς που είναι και ένας από τους επιμέρους στόχους της συμφωνίας.
Κλείνω τα εισαγωγικά μου σχολια με μια ευχή: Αντί οι κυβερνήσεις της περιοχής να είναι ταμπουρωμένες πίσω από ανιστόρητους και οπισθοδρομικούς εθνικισμούς, ας αναπτυχθεί μια ευγενής άμιλλα ως προς το ποια χώρα θα συμβάλλει με καλύτερες προτάσεις και πρακτικές στους μηχανισμούς συνεργασίας που θα δημιουργηθούν.
Τώρα ως προς τη συμφωνία αυτή καθαυτή, αποτελείται από 5 μέρη.
Το 1ο μέρος που περιλαμβάνει 2 άρθρα με τους ορισμούς του Πάρκου Πρεσπών και της έννοιας της διασυνοριακής επίπτωσης καθώς και το σκοπό της συμφωνίας που είναι η τριμερής συνεργασία για τη διαχείριση των υδάτων στη λεκάνη απορροής των Πρεσπών με την εκπόνηση κοινού διαχειριστικού σχεδίου σύμφωνα με τα διεθνή και ευρωπαϊκά πρότυπα.
Το 2ο μέρος περιλαμβάνει 6 άρθρα που περιγράφουν τις αρχές συνεργασίας ως προς τις βασικές υποχρεώσεις των μελών, τα περιβαλλοντικά πρότυπα, την αειφόρο διαχείριση υδάτων, την ανταλλαγή δεδομένων ,τη διασυνοριακή επίπτωση και τη συνεργασία με διεθνείς οργανισμούς και χρηματοδότες όπως η Σύμβαση Ραμσάρ, η ΟΥΝΕΣΚΟ, ευρωπαϊκοί μηχανισμοί κ.ο.κ.
Ιδιαίτερης μνείας αξίζουν τα άρθρα 3, 5 και 7 Στις βασικές υποχρεώσεις προσδιορίζονται ρητά η συνετή διαχείριση της ποιότητας και ποσότητας του νερού, η πρόληψη και έλεγχος της ρύπανσης η προστασία της βιοποικιλότητας και του εδάφους και η συνετή χρήση των φυσικών πόρων. Ακόμα προβλέπεται η υποχρέωση επίλυσης συγκρούσεων συμφερόντων που προκαλούνται από τις διαφορετικές χρήσεις και η υποχρέωση συνεργασίας για τη λήψη των αναγκαίων μέτρων που απαιτούνται για την αντιμετώπιση των διασυνοριακών επιπτώσεων. Με τα παραπάνω διασαφηνίζονται οι ευθύνες των κρατών και καθορίζεται μια υποχρεωτική πολιτική για τη Λεκάνη του Δρίνου άσχετα από το βαθμό στον οποίο έχει επιλέξει να σέβεται τα περιβαλλοντικά πρότυπα η κάθε χώρα στο υπόλοιπο κομμάτι της επικράτειάς της και αυτό είναι πολύ σημαντικό γιατί η σαφήνεια είναι αρχή της καλής συνεργασίας ιδιαίτερα σε περιβαλλοντικά θέματα.
Στο 3ο μέρος που αποτελείται από 7 άρθρα περιγράφονται οι 4 μηχανισμοί συνεργασίας που είναι ο Μηχανισμός υψηλού επιπέδου αποτελούμενος από τους Υπουργούς Περιβάλλοντος και εκπρόσωπο της Ε.Ε, η Επιτροπή Διαχείρισης Πάρκου Πρεσπών με διευρυμένη σύνθεση παραγόντων των υπουργείων περιβάλλοντος εκπροσώπων ΜΚΟ, τοπικών κοινοτήτων και αρχών προστατευόμενων περιοχών,η Γραμματεία και η Ομάδα Εργασίας για τη Διαχείριση των Υδάτων που θα εκπονήσει το κοινό σχέδιο διαχείρισης υδάτων. Η Επιτροπή Διαχείρισης Πάρκου Πρεσπών είναι αυτή που σε βάθος χρόνου έχει το μεγαλύτερο όγκο δουλειάς και λαμβάνει τις αποφάσεις της με συναίνεση όπως ορίζεται στο άρθρο 12. Συγκεκριμένα στο άρθρο 11 ορίζεται ότι η Επιτροπή συντονίζει τις δραστηριότητες που λαμβάνουν χώρα στην Περιοχή για την προστασία και την αειφόρο ανάπτυξη, και προτείνει πρότυπα και περιβαλλοντικά κριτήρια, επεξεργάζεται τη συμπλήρωση του ρυθμιστικού πλαισίου της Περιοχής, εφαρμόζει ολοκληρωμένα σχέδια διαχείρισης, προγράμματα παρακολούθησης, συλλέγει και δημοσιεύει περιβαλλοντικές πληροφορίες.
Παράλληλα, λειτουργεί ως κατευθυντήρια αρχή για το πρόγραμμα GEF, προτείνει πηγές χρηματοδότησης, προετοιμάζει ετήσια αναφορά για την κατάσταση του περιβάλλοντος, αποτελεί τον σύνδεσμο με την Επιτροπή Διαχείρισης της Αχρίδας και συμβάλλει στον διάλογο για την αειφόρο ανάπτυξη της εκτεταμένης λεκάνης του Δρίνου.
Ακόμη κινητοποιεί πόρους και τη διεθνή κοινότητα για τη διαχείριση κινδύνων και την άμβλυνση των αρνητικών επιπτώσεων σε περίπτωση απρόβλεπτων φυσικών ή ανθρωπογενών καταστροφών.
Το 4ο μέρος αποτελείται από 1 άρθρο σχετικό με την επίλυση διαφορών με διαπραγμάτευση, ή με άλλο αποδεκτό μέσο διεθνούς διακανονισμού διαφορών. .
Το 5ο και τελευταίο μέρος αποτελείται από 4 άρθρα που ορίζουν το πως τροποποιείται, αρχίζει και λήγει η συμφωνία, καθώς και τη σχέση της με άλλες συμφωνίες.
Εν κατακλείδει η Συμφωνία προωθεί την αειφόρο ανάπτυξη και προστασία της περιοχής, καθώς και τη φιλική συνεργασία ανάμεσα στις τρεις χώρες που μοιράζονται τις Πρέσπες. Ας είναι το παράδειγμα για ένα νέο πλαίσιο σχέσεων και λειτουργίας των χωρών των Βαλκανίων με γνώμονα το σεβασμό στο περιβάλλον και την ευημερία και καλή γειτονία των λαών της περιοχής.
