Τα ψάρια και η αλιεία στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος των φορέων της διασυνοριακής Πρέσπας
Οι φορείς της διασυνοριακής Πρέσπας και συγκεκριμένα Δήμοι, αρμόδιες αρχές για την αλιεία, Εθνικά Πάρκα, αλιευτικοί συνεταιρισμοί, επιστήμονες και περιβαλλοντικές οργανώσεις πήραν μέρος σε συνάντηση που διοργανώθηκε με θέμα τα Ψάρια και την Αλιεία, την Παρασκευή 4 Μαΐου, στο θεματικό Κέντρο Πληροφόρησης της Πύλης του Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Πάρκου Πρεσπών. Η ημερίδα διοργανώθηκε από την Εταιρία Προστασίας Πρεσπών στα πλαίσια του προγράμματος LIFE+ Ενημέρωση & Επικοινωνία «Ψάρια, Αλιεία και Ευρωπαϊκή Πολιτική στη λεκάνη των Πρεσπών».
Η ημερίδα ξεκίνησε με παρουσιάσεις ειδικών επιστημόνων από τις τρεις χώρες που μοιράζονται τη λεκάνη των Πρεσπών, με μακρόχρονη εμπειρία στην έρευνα της σπάνιας ιχθυοπανίδας των λιμνών. Οι τάσεις των πληθυσμών των ψαριών, οι απειλές που αντιμετωπίζουν, καθώς και κρίσιμα ζητήματα που πρέπει να ληφθούν υπόψη για την προστασία των ειδών και την αύξηση των πληθυσμών τους αποτέλεσαν τον πυρήνα των παρουσιάσεων, ενώ ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στο θέμα της ποιότητας των νερών ως καταλυτικού παράγοντα για τη βιωσιμότητα των ψαριών και του οικοσυστήματος ευρύτερα. Συγκεκριμένα, και σε συνέχεια παρουσίασης που πραγματοποίησε ειδικός επιστήμονας από το ερευνητικό κέντρο B-Ware της Ολλανδίας σχετικά με τις κρίσιμες παραμέτρους που επιδρούν στην ποιότητα των νερών των λιμνών των Πρεσπών, οι φορείς και των τριών χωρών συμφώνησαν στην αναγκαιότητα της μεταξύ τους συνεργασίας για τη διερεύνηση της ποιότητας των νερών και τη λήψη κοινών μέτρων.
Το δεύτερο μέρος της ημερίδας περιελάμβανε ανοιχτή συζήτηση για κρίσιμα ζητήματα που αφορούν την προστασία της ιχθυοπανίδας και την ανάπτυξη της αλιείας και που απαιτούν κοινή διασυνοριακή προσέγγιση. Μεταξύ αυτών συζητήθηκε και η αναγκαιότητα δημιουργίας κοινού συστήματος λήψης αποφάσεων για τη διάρκεια απαγόρευσης του ψαρέματος κατά την περίοδο αναπαραγωγής των ψαριών την άνοιξη. Είναι αναγκαίο αυτή η περίοδος να είναι ενιαία και οι αποφάσεις να λαμβάνονται βάσει κοινών προϋποθέσεων που θα θέσουν όλοι οι ενδιαφερόμενοι και συγκεκριμένα οι αλιευτικοί συνεταιρισμοί, οι αρμόδιες αρχές για την αλιεία, οι αρχές των προστατευόμενων περιοχών και η επιστημονική κοινότητα. Το θέμα των εμπλουτισμών με γόνο γριβαδιού αποτέλεσε άλλο ένα κρίσιμο θέμα που ήρθε στο τραπέζι δημιουργώντας προβληματισμούς για την αναγκαιότητα και την αποτελεσματικότητα αυτών έναντι άλλων διαχειριστικών μεθόδων που μπορούν να συμβάλουν με θετικό τρόπο στο οικοσύστημα.
Η ημερίδα αποτέλεσε αφορμή για την καταγραφή διαφόρων απόψεων και ιδεών από όλες τις πλευρές σχετικά με σημαντικά θέματα, ενώ όλοι οι παρευρισκόμενοι φορείς συμφώνησαν ότι η προστασία των ψαριών και η ανάπτυξη της αλιείας απαιτεί διασυνοριακή προσέγγιση που να λαμβάνει υπόψη την προστασία της φύσης αλλά και τις ανάγκες των αλιέων.
1) Η ιχθυοπανίδα αποτελεί ένα από τα κύρια γνωρίσματα των Πρεσπών εξαιτίας της μοναδικότητας των ειδών ψαριών που ζουν στις λίμνες της. Στη Μικρή και Μεγάλη Πρέσπα ζουν 23 είδη ψαριών, από τα οποία τα εννέα είναι ενδημικά, δηλαδή βρίσκονται σχεδόν μόνο εκεί και πουθενά αλλού στον κόσμο, γι’ αυτό και προστατεύονται από την ευρωπαϊκή και εθνική νομοθεσία. Αυτή η μοναδική ιχθυοπανίδα έχει επίσης κατατάξει τις Πρέσπες ως έναν από τους δέκα σημαντικότερους υγροτόπους στη Μεσόγειο. Η επιβίωση των ενδημικών ειδών ψαριών των Πρεσπών απειλείται από παράγοντες που σχετίζονται τόσο με την ευρύτερη κατάσταση του οικοσυστήματος όσο και με την εφαρμογή μη-ορθών αλιευτικών πρακτικών. Η ρύπανση και η μόλυνση των νερών, η υποβάθμιση των τόπων αναπαραγωγής, η εισαγωγή ξενικών ειδών μέσω των εμπλουτισμών και η λαθραλιεία αποτελούν μερικές από τις πιο σημαντικές απειλές για την επιβίωση των ενδημικών ειδών ψαριών.
2) Το πρόγραμμα LIFE+Ενημέρωση & Επικοινωνία (2010-2013) «Ψάρια, Αλιεία & Ευρωπαϊκή Πολιτική στη λεκάνη των Πρεσπών» υλοποιείται από την Εταιρία Προστασίας Πρεσπών και συγχρηματοδοτείται κατά 50% από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Στόχος του προγράμματος είναι να ευαισθητοποιήσει στη σπάνια ιχθυοπανίδα και στις απειλές για την επιβίωση των ψαριών, αλλά και παράλληλα να ενθαρρύνει ενδιαφερόμενους φορείς και πολίτες να συμμετέχουν ενεργά στην προστασία της.
3) Στη συνάντηση απεύθυναν χαιρετισμό ο Δήμαρχος Πρεσπών, Βασίλειος Τσέπας, ο Πρόεδρος του Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Πάρκου Πρεσπών, Νίκος Γιαννάκης και η Δ/ντρια της Εταιρίας Προστασίας Πρεσπών, Μυρσίνη Μαλακού. Οι ομιλητές της ημερίδας ήταν οι: Dr.A.J.P (Fons) Smolders-B-WARE Research Centre, Dr. A.J. Crivelli-Tour du Valat Research Centre, Dr. Spase Shumka-Protection and Preservation of Natural Environment in Albania, Dr. Trajce Talevski-Ohrid Hydrobiological Institute.
