«Παντοπόρος άπορος ούσα»[1], ερωτώ..
Σ. Ηλιάδου-Τάχου, Καθηγήτριας Νέας Ελληνικής Ιστορίας, Πανεπιστημίου Δυτικής
Μακεδονίας
Φίλες και φίλοι δημοσιογράφοι
Θα μου επιτρέψετε δια της παρούσης να απευθύνω δύο καλοπροαίρετες απορίες μου δι’ υμών, στα αρμόδια όργανα της πόλης ή της περιφέρειας, με την απόλυτη συναίσθηση ότι ο διάλογος για τα ζητήματα που ανακύπτουν, για τις φανερές ή λανθάνουσες αιτίες που τα προκάλεσαν και για τους πιθανούς τρόπους επίλυσής τους, είναι και θα παραμείνει η πεμπτουσία της δημοκρατίας μας.
Το πρώτο ερώτημά μου αφορά στις αιτίες που προκάλεσαν την ακαταλληλότητα και το σφράγισμα του ναού της Αγίας Παρασκευής, μετά τον σεισμό που εκδηλώθηκε στη Φλώρινα. Αρχική μου απορία ήταν πώς αυτό συνέβη στην Αγία Παρασκευή που εγκαινιάστηκε το 1974 και δεν συνέβη στον Άγιο Γεώργιο που εγκαινιάστηκε το 1835. Δεν έχω φωτιστεί από καμιά απάντηση των αρμοδίων και για αυτό τον λόγο αποφάσισα να επιστρατεύσω τη μέθοδο των συνεντεύξεων προς επαΐοντες και μη.
Κάποιοι ώριμοι από τον συνοικισμό των Μοναστηριωτών μου μίλησαν για το μικρό εκκλησάκι της Αγίας παρασκευής, που λειτουργούσε όποτε ο ενοριακός ιερέας ερχόταν από τον Άγιο Γεώργιο να λειτουργήσει. Ακόμα για την ημέρα του Επιταφίου, όταν συγκεντρώνονταν γύρω του οι γριές Πελαγονίτισσες, με τα τσεμπέρια και την ανοιξιάτικη φύση να οργιάζει ένα γύρω. Τέλος μου αφηγήθηκαν το κελάρυσμα του νερού που κατέβαινε από το μικρό υδραγωγείο ως την αυλή και εξασφάλιζε το πότισμα των μουλαριών του στρατού πιο κάτω. Και με γέμισαν με αφηγήσεις για τα παιδιά που έτρεχαν στην αυλή του ναΐσκου..
Κάποτε ο νέος Μητροπολίτης, Αυγουστίνος Καντιώτης, αποφάσισε να χτίσει πάνω στον παλιό ναΐσκο μια μεγαλόπρεπη εκκλησία, αφιερωμένη στην Αγία Παρασκευή. Το χτίσιμο του ναού ολοκληρώθηκε το 1974, οπότε και εγκαινιάστηκε η ψηλή μεγαλόπρεπη εκκλησία, με τον τεράστιο τρούλο. Και τα ερωτήματα που εύλογα προκύπτουν είναι πολλά: Πώς γίνεται ο νέος ναός να είναι σε τόσο λίγο διάστημα χρόνου στα πρόθυρα της κατάρρευσης;
Ένας άκρατος μυστικισμός περιβάλλει το γεγονός αυτό και τις όποιες ερμηνείες του. Αποφάσισα λοιπόν να θέσω ορισμένα ερωτήματα, μήπως και απαντηθούν: υπάρχει έκθεση ταυτότητας του κτιρίου, της ποιότητας του υλικού, υφίσταται στην πολεοδομία της Φλώρινας άδεια οικοδόμησης και μελέτη της στατικότητας του ναού, και πότε αυτά εκδόθηκαν; Τι λέει η συγκεκριμένη Έκθεση για το πρόβλημα που παρουσιάστηκε; Οι σύγχρονες επιθεωρήσεις, σύμφωνα με φημολογία που αναπτύσσεται στην πόλη, διαφωνούν ως προς το αν υφίσταται ή αν δεν υφίσταται αξιοπιστία, με σύγχρονους όρους, των στατικών απαιτήσεων του ναού.
Είναι επίσης αλήθεια, αυτό που διαρρέεται, ότι δηλαδή το κόστος αποκατάστασης είναι δυσανάλογα μεγαλύτερο από το γκρέμισμα και την ανακατασκευή του ναού; Και τι φταίει για αυτήν την κατάληξη; Γιατί ο ναός, αν και καινούργιος, πληγώθηκε τόσο βαριά;
Ακόμα κυκλοφορεί η υπόθεση πως δεν είχε μελετηθεί κατά την κατασκευή του ναού δεόντως η στατικότητα του τρούλου, όπερ δυσχερές. Να ξέρετε όμως πως στο ρωμαϊκό Πάνθεο ο τρούλος δεν έχει πάθει τίποτα, ενώ στην Αγία Σοφία του 6ουμ.Χ αιώνα η μελέτη του τρούλου υπήρξε αρχιτεκτονικό επίτευγμα και διασώζεται αιώνες.. Τι συνέβη λοιπόν στην Αγία Παρασκευή που λείπει τόσο πολύ από την ζωή όλων μας; Δεν αξίζουμε κάποιες απαντήσεις από τη μεριά της Μητρόπολης ή των αρμοδίων;
Έρχομαι τώρα στο δεύτερο ερώτημά μου που αφορά στα δημοτικά κοιμητήρια και στις αποφάσεις εκταφών που ανήγγειλε ο Δήμαρχος Φλώρινας. Είναι αλήθεια πως ο νυν Δήμαρχος αποφάσισε να συγκρουστεί με την τοπική πολιτισμική κουλτούρα και να επιχειρήσει κάτι που οι πρώην Δήμαρχοι απέφυγαν: να διαταράξει τον ύπνο των κεκοιμημένων, θέτοντας τα όποια κριτήρια, όπως η αρχαιότητα του ενταφιασμού ή άλλα που περιλαμβάνονται ίσως στον κανονισμό του κοιμητηρίου.
Αν ερωτηθούν οι πρώην Δήμαρχοι, είμαι σίγουρη πως θα συμφωνήσουν ότι δεν προέβησαν σε εκταφές, γιατί είχαν άλλες σημαντικότερες προτεραιότητες. Να προσθέσω ότι πράγματι, η ανάπλαση των αρχοντικών της πόλης η περιποίηση του άλσους, η επέκταση των εργασιών στην κοίτη του ποταμού, η ιστορικοποίηση των νεοκλασικών και η αναστήλωσή τους είναι πράγματι στόχοι που θα έπρεπε να βρίσκονται υψηλότερα στην κλίμακα ιεράρχησης των προτεραιοτήτων των εκάστοτε Δημάρχων.
Θα επιχειρήσω όμως να αναφερθώ σε μια αιτία που σχετίζεται με την σημειολογία του τόπου ή της πατρίδας, με την γαλήνη που γεννά στις ψυχές η βεβαιότητα για έναν μελλοντικό ενταφιασμό κοντά στους αγαπημένους τους, με την προσδοκία για μια υπερβατικού χαρακτήρα επικοινωνία με το συλλογικό φαντασιακό, αλλά και με την συσχέτιση του τόπου ενταφιασμού με την ελπίδα της ανάστασης ή με την προσμονή της ανάπαυσης. Να θυμηθούμε τη λαϊκή ρήση πως πρέπει να επικοινωνούμε με τους νεκρούς μας, σε ένα άχρονο παρόν, στο αείρρο πέρασμα του χρόνου, πως ευτυχείς είναι όλοι εκείνοι που στη μνήμη τους οι επίγονοι τους ανάβουν το καντήλι για να πορεύονται ευδαίμονες στις διαδρομές του Αχέροντα.. Εξάλλου η λαϊκή πολιτισμική παράδοση ήδη από την αρχαιότητα επινοεί περάσματα από τον κόσμο των ζωντανών στον κόσμο των νεκρών και τανάπαλιν. Θυμηθείτε την «νέκυια» στον Όμηρο.
Τι νόημα έχει ένας Δήμος που με πλατιά αντίληψη θάβει όχι μόνο τους δημότες του, αλλά και όλους όσους κατοικούν στην περιφέρεια και έξω από αυτήν, να μην αγοράζει έναντι πενιχρού τιμήματος ένα κομμάτι γειτονικής ακαλλιέργητης γης για να στεγάσει τους ανθρώπους που μόχθησαν δημιουργικά στη γη αυτή η οποία κατά κοινή ομολογία είναι τόσο υγρή ώστε χρειάζονται πολλά χρόνια για να μπορέσει να υλοποιηθεί το ρηθέν «χους ει και εις χουν απελέυσει..»;
Πραγματικά οι κοινωνίες ήδη από τον καιρό της Αντιγόνης του Σοφοκλή κρίνονται από τον σεβασμό που δείχνουν στους νεκρούς τους. Δεν ισχύει αυτό για την Φλώρνα;
Δεν αξίζει να συντηρήσουμε την πολιτισμική μας παράδοση;
Αναμένουμε λοιπόν τις απαντήσεις του νυν και των πρώην Δημάρχων μας !!!
[1] Σοφοκλής «Αντιγόνη..»
