Σταύρος Πασπάλης
Πρόσφατα ο προσφερόμενος καφές έτυχε προσαύξησης στον συνυπολογιζόμενο ΦΠΑ από 13% στον παλιό 24%. Έτσι ο καφές έγινε τουλάχιστον για την επιχείρηση κατά 11% πιο κοστοβόρος. Και για να μην κλείσει το μαγαζί μεταφέρεται ως αύξηση στον καθήμενο πελάτη. Γιατί αν τον πάρεις μαζί σου και σε συσκευασία, έτσι για να “προστατέψεις” το περιβάλλον, δεν θα υποστείς την αύξηση. Κι αν είσαι συνεπής θα βρεθεί σε κάποια άκρη ενός δρόμου.
Ο καφές ως πρώτη ύλη είναι ένα προϊόν που από μόνο του διδάσκει παγκόσμια ιστορία διάρκειας τουλάχιστον 5 αιώνων. Αφετηρία το 1683 και η πολιορκία της Βιέννης από τους Οθωμανούς. Λίγο πολύ γνωστά αυτά. ¨Όμως αυτό που είναι λιγότερο γνωστό ή συνειδητά αγνοείται είναι η παραγωγή και εμπορία του καφέ. Η τιμή παραγωγού και η τιμή καταναλωτή. Σαν τον καπιταλισμό, που έτσι είναι, και η αποικιοκρατία. Αμαρτωλή ιστορία, έ;
Ναι, τουλάχιστον αμαρτωλή! Από λιγότερο του 1 ως συνήθως έως 5 ευρώ το κιλό στις πολύ ειδικές περιπτώσεις για τον σκουρόχρωμο παραγωγό. Ένας δρόμος ανοδικός από τις τροπικές χώρες προς, κυρίως, το βόρειο ημισφαίριο και δεν εννοείται ως καραβάνι, αλλά ως διαμόρφωση τιμής. Στην τελική τιμή αγοράς του το ποσοστό παραγωγού καλύπτει στην καλύτερη περίπτωση το 8%. Αναλογικά αμελητέο κόστος.
Πάμε για λίγο σε μια χώρα της Αφρικής και ως δείγμα την Αιθιοπία. Από εκεί άλλωστε έχουμε την αρχή της ιστορίας του καφέ. Διαλεγμένος με μόχθο και με ποιοτικό αποτέλεσμα αδυνατεί ο Αιθίοπας με τα χρήματα του Ευρωπαίου εμπόρου που του δίνει να θρέψει την οικογένειά του.
Θέλεις να πάμε στο κακάο; Στην Γκάνα, ας πούμε; Εκεί το 2018 μια τετραμελής οικογένεια με 20 στρέμματα καλλιέργειες δεν μπορεί να επιβιώσει γιατί το 1 ευρώ που απαιτείται για την σίτιση του κάθε μέλους δεν καλύπτεται από την τρέχουσα τιμή. Μην μπερδεύεσαι είναι αρκετά μεγάλη η παραγωγή των 20 στρ.
Άστο. Δεν είναι ώρα για ενοχές. Αρκετές έχουμε.
Επιστρέφω στην αρχή και στα μαθηματικά του Ευρώ. Συγκριτικά, αν πιεις μια ζεστή σοκολάτα που τιμάται 4 ευρώ και την απολαμβάνεις σε μια μέση αστική καφετέρια της συμπρωτεύουσας, το 11% (κούρασα με το %) αντιστοιχεί σε περίπου 35 λεπτά του ευρώ. Ποσό μάλλον μικρότερο από το μέσο φιλοδώρημα.
Το ερώτημα: Θα έδινες αυτό το 11% στον Αιθίοπα, τον Γκανέζο, τον Σενεγαλέζο, αυτόν, τέλος πάντων, τον μαύρο της Υποσαχάριας Αφρικής που πνίγεται στα αλμυρόνερα της Μεσογείου… για να μην πνιγεί; Ξέρεις, ο καπιταλιστής έμπορος έτσι κι αλλιώς δεν το δίνει. Ίσως και να τον θέλει για να τον σερβίρει. Λες ο κυβερνήτης που στο επιβάλλει να το σκέφτηκε; Ή μήπως το αξιοποιεί για κάτι ανάλογο στο εσωτερικό για να μην καταλήξει στο εξωτερικό;
Αυτή τη γουλιά θα τη χάριζες; Ένα κεράκι; Άλλο αυτό;
