Δρ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΠΟΥΛΟΣ Π. ΣΥΜΕΩΝ
Η Μεσόγειος έχει πληγεί από υπερβολική ζέστη τις τελευταίες εβδομάδες, όπως και μέρη των Ηνωμένων Πολιτειών και της Ασίας. Τα ιταλικά νησιά, όπως η Σαρδηνία και η Σικελία, θα μπορούσαν να ξεπεράσουν το ηπειρωτικό ρεκόρ των 48,8°C. «Τα κύματα καύσωνα αυξάνονται λόγω της κλιματικής αλλαγής στη Μεσόγειο και ενισχύονται στις πόλεις λόγω των πολεοδομικών πολιτικών», προκαλώντας ασθένειες και θάνατο, ανέφερε η IPCC στην έκθεσή της για τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και την προσαρμογή του 2022.
Πρώτα ήρθε η πιο ζεστή μέρα που έχει καταγραφεί ποτέ, μετά η πιο καυτή εβδομάδα, και ακόμη και πριν από το τέλος αυτού του μήνα πιθανώς του πιο ζεστού Ιουλίου στη γη. Σύμφωνα με την υπηρεσία κλιματικής αλλαγής Copernicus της Ευρώπης, το πρώτο δεκαπενθήμερο του Ιουλίου ήταν το πιο ζεστό δεκαπενθήμερο που έχει καταγραφεί και ο Ιούλιος είναι προς την κατεύθυνση να γίνει ο θερμότερος Ιούλιος στον κόσμο στην καταγεγραμμένη ιστορία του.
Τα κύματα του καύσωνα ασκούν αυξημένη πίεση στα συστήματα υγείας, τόνισε ο επικεφαλής του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας την Τετάρτη (19/7/2023), επισημαίνοντας ότι «χτυπούν κατά μέτωπο όσους είναι λιγότερο ικανοί να διαχειριστούν τις συνέπειες, όπως είναι οι ηλικιωμένοι, τα βρέφη και τα παιδιά, καθώς επίσης οι φτωχοί και οι άστεγοι.
Στη Ρώμη καταγράφθηκαν 42,9 βαθμοί, όχι μακριά από το Βατικανό – απίστευτα δύο βαθμοί πάνω από το παλιό ρεκόρ. Η Σικελία ίδρωσε στους 46,3 βαθμούς, στις Βαλεαρίδες Νήσους ήταν σχεδόν 44 βαθμούς, στην Καταλονία πάνω από 45 και στο Badwater στην Κοιλάδα του Θανάτου της Καλιφόρνιας η στήλη του υδραργύρου σκαρφάλωσε στους απάνθρωπους 53,3 βαθμούς.
Σε ότι αφορά στη χώρα μας, αυτή αντιμετωπίζει το δεύτερο κύμα καύσωνα, οι δε εθνικές μετεωρολογικές υπηρεσίες έχουν προειδοποιήσει για αυξημένο κίνδυνο πυρκαγιών από την Πέμπτη 20 Ιουλίου, με θερμοκρασίες που θα φθάνουν και τους 44 βαθμούς Κελσίου σε ορισμένες περιοχές. Αυτό το Σαββατοκύριακο είναι πιθανό να είναι το πιο καυτό που έχει καταγραφεί τον Ιούλιο. Εκατοντάδες πυροσβέστες με τη βοήθεια ευρωπαϊκών δυνάμεων προσπάθησαν την περασμένη Πέμπτη να περιορίσουν τις φωτιές στο τουριστικό νησί της Ρόδου και δυτικά της Αθήνας. Δυστυχώς στη Ρόδο δεν κατάφεραν να την ελέγξουν. Ο απολογισμός είναι υψηλός: περισσότερα από 170.000 εκτάρια έχουν καεί μέσα σε τρεις ημέρες, σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο Copernicus. Σε ότι αφορά στο νομό μας, πολύ σοβαρές επιπτώσεις προβλέπεται να έχει ο καύσωνας πάνω στον επιφανειακό (λίμνες κ.λπ.) και υπόγειο υδάτινο πλούτο του νομού μας αν συνεχιστεί ο καύσωνας.
Ο πλανήτης μας αντιμετωπίζει αυτές τις μέρες μια μετεωρολογική πραγματικότητα. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των ειδικών, αυτή είναι προάγγελος ενός υπερθερμασμένου πλανήτη, κάτι που δύσκολα μπορεί να πιστέψει κανείς, αν σκεφτεί μόνο τις συνήθεις πολύ μικρές αυξήσεις της μέσης παγκόσμιας θερμοκρασίας κατά δέκατα του βαθμού σε ετήσια βάση.
Στα μέσα Ιουλίου, σχεδόν η μισή επιφάνεια του ωκεανού επηρεάστηκε από θαλάσσια κύματα καύσωνα – ισχυρές θερμοκρασιακές ανωμαλίες, όπως αυτές στον Κόλπο και την Καραϊβική, όπου το νερό είναι ακόμα περισσότερο από πέντε βαθμούς πιο ζεστό από το κανονικό και η πρόβλεψη για λεύκανση, δηλαδή τον πιθανό θάνατο τεράστιων κοραλλιογενών υφάλων σχεδόν έχει φθάσει στο 100%. Ιστορική επίσης είναι και η συνεχιζόμενη καταστροφή στον Καναδά: πολύ πριν από το τέλος του καλοκαιριού, δεκάδες εκατομμύρια εκτάρια δάσους, μια έκταση στο μέγεθος της Πορτογαλίας, έχει ήδη καεί, και λοφία καπνού έχουν εξαπλωθεί δεκάδες χιλιάδες χιλιόμετρα σε όλη τη Βόρεια Αμερική και πέρα από αυτήν, καλύπτοντας μια έκταση όση ολόκληρη η περιοχή του Αμαζονίου.
Στο Νότιο τμήμα του ημισφαιρίου της Γης το κλιματικό σοκ δεν είναι μικρότερο. Στην Ανταρκτική, για παράδειγμα, τώρα είναι χειμώνας, αλλά σχηματίζεται τόσο λίγος πάγος στη γύρω θάλασσα, που οι επιστήμονες κάνουν λόγο για ένα συμβάν 4 ή 5 – Sigma-Ereignis. Αυτό σημαίνει ότι μια τέτοια ακραία τιμή θα συνέβαινε φυσικά στην καλύτερη περίπτωση κάθε 10.000 ή 100.000 χρόνια.
Αν θέλει κανείς να αναζητήσει τις αιτίες για το γιατί αυτές τις εβδομάδες ταυτόχρονα από ήπειρο σε ήπειρο και από την Κίνα μέχρι την Αφρική και την Ευρώπη ο αριθμός των φυσικών καταστροφών αυξάνεται ταυτόχρονα, την απάντηση θα τη βρει σε πολλούς λόγους και αιτίες: 1) Γνωρίζουμε από την επιστήμη ότι η ανθρώπινη δραστηριότητα, κυρίως οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, προκαλούν αναμφισβήτητα την υπερθέρμανση. 2) Το “El Nino” είναι ένας παράγοντας, που προκαλεί την ανωμαλία της ζέστης στον Ειρηνικό, και που πιθανόν θα διαταράξει βίαια τη δομή του καιρού σε πολλά μέρη του κόσμου για ολόκληρο το χρόνο. 3)Ένα ασταθές σύστημα ροής αέρα στην ατμόσφαιρα, το Jetstream, είναι ένας άλλος παράγοντας, και 4) η υπερθέρμανση των ωκεανών, που παρατηρήθηκε την περασμένη άνοιξη, κάτι που ούτε οι ειδικοί δεν μπορούν να εξηγήσουν. Τα κύματα καύσωνα που παρατηρούνται αυτή τη στιγμή είναι το αποτέλεσμα της συνολικής θέρμανσης σε όλο τον κόσμο, ειδικά στους ωκεανούς. Οι υψηλότερες θερμοκρασίες οδηγούν επίσης σε υψηλότερο ρυθμό εξάτμισης, καθιστώντας περισσότερη ενέργεια διαθέσιμη στην ατμόσφαιρα και καθιστώντας τα ακραία καιρικά φαινόμενα πιο συχνά και πιο έντονα.
Η υπερθέρμανση του πλανήτη θα έχει ως συνέπεια τα παιδιά που είναι τώρα σε ηλικία βρεφονηπιακού σταθμού να βιώνουν επτά φορές περισσότερους καύσωνες στη ζωή τους, τρεις φορές περισσότερες πλημμύρες και ξηρασίες καθώς επίσης διπλάσιες πυρκαγιές των δασών, σύμφωνα με τις προβλέψεις. Η γενίκευση του επεισοδίου καύσωνα και ξηρασίας συνεπάγεται επίσης βαθιές αλλαγές και στη συμπεριφορά μας.
Εν ολίγοις: ο άνθρωπος έρχεται αντιμέτωπος τις ημέρες αυτές με την αδυσώπητη πραγματικότητα της μη γραμμικότητας των δικών μας πλανητικών θεμελίων της υπόστασής μας. Για όλα τα παραπάνω ο κύριος και μοναδικός υπεύθυνος είναι ο άνθρωπος. Ο κύριος και μοναδικός υπεύθυνος είναι ο άνθρωπος κυρίως του ανεπτυγμένου κόσμου.
