Έτοιμη η νέα σοδειά βιολογικών φασολιών στην Πρέσπα μέσα από το πιλοτικό πρόγραμμα ευφυούς γεωργίας
Η πρακτική ευφυούς γεωργίας έφτασε στην Πρέσπα μέσα από το πρόγραμμα βιώσιμης ανάπτυξης Poliprespa, που υλοποιείται από τους τοπικούς φορείς της περιοχής και με δωρεά από το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) και άλλους υποστηρικτές. Οι πολυάριθμες και ποικίλες δράσεις του Poliprespa έχουν στόχο να συγχρονίσουν ορθές περιβαλλοντικές πρακτικές, οικονομία και κοινωνία σε μια κοινή τροχιά προς όφελος της περιοχής και των ανθρώπων της.
Οι κάτοικοι της Πρέσπας ασχολούνται κατά βάση με τον πρωτογενή τομέα και ειδικότερα με την καλλιέργεια του φασολιού. Στα πλαίσια του Poliprespa ξεκίνησε η συνεργασία της Εταιρίας Προστασίας Πρεσπών (ΕΠΠ) με την Αμερικάνικη Γεωργική Σχολή (ΑΓΣ) με στόχο την εισαγωγή πρακτικών γεωργίας ακριβείας σε βιολογικές καλλιέργειες. Η γεωργία ακριβείας στοχεύει, τόσο στην αύξηση της παραγωγής και στη βελτίωση της ποιότητάς της, όσο και στη μείωση αρνητικών επιπτώσεων στο περιβάλλον, με εργαλεία που δίνουν τη δυνατότητα στους αγρότες να προσαρμόσουν τις μεθόδους καλλιέργειας στις πραγματικές ανάγκες του χωραφιού τους. Σε μια προστατευόμενη περιοχή, ένα σπάνιο οικοσύστημα, όπως το Εθνικό Πάρκο Πρεσπών, η εφαρμογή τέτοιων πρακτικών είναι απαραίτητη και έχει πολλαπλά οφέλη.
Το πιλοτικό πρόγραμμα στην Πρέσπα εφαρμόζεται από την άνοιξη του 2020, οπότε σήμανε και η έναρξη της φετινής καλλιεργητικής περιόδου, αριθμώντας έξι ωφελούμενους βιοκαλλιεργητές φασολιού. Έμπειροι επιστήμονες από την πλευρά της ΑΓΣ με τακτικές επισκέψεις παρείχαν εξατομικευμένη συμβουλευτική στους έξι αγρότες. Έγιναν εδαφολογικές αναλύσεις στα αγροτεμάχια, για να προσδιοριστούν κρίσιμες για την παραγωγή παράμετροι του εδάφους και τοποθετήθηκαν ειδικοί αισθητήρες, με τους οποίους γίνεται παρακολούθηση και καταγραφή πολύτιμων πληροφοριών σχετικά με τις επικρατούσες συνθήκες. Από τις μελέτες, που έγιναν, προσδιορίστηκαν ακριβώς οι ανάγκες σε άρδευση, η ποσότητα και τα χρονικά διαστήματα, κατά τα οποία έπρεπε αυτή να πραγματοποιείται, ενώ δόθηκαν και οδηγίες για τη λίπανση των καλλιεργειών. Επιπλέον, ένας μετεωρολογικός σταθμός εγκαταστάθηκε στην Πρέσπα, παρέχοντας τις εγκυρότερες δυνατές προβλέψεις, τόσο σε βραχυπρόθεσμο (7 ημερών), όσο και μεσοπρόθεσμο ορίζοντα (14 ημερών).
Οι βιοκαλλιεργητές αλώνισαν τα χωράφια τους μέσα στον Νοέμβρη, χωρίς απώλειες, σύμφωνα με την αναμενόμενη συγκομιδή και είναι έτοιμοι για τη διάθεση ενός εξαιρετικού προϊόντος με μεγάλη προστιθέμενη αξία, του φημισμένου και προστατευόμενου με πιστοποίηση ΠΓΕ φασολιού της Πρέσπας.
Σε διαδικτυακή συνάντηση, που πραγματοποιήθηκε στο τέλος της πρώτης πιλοτικής περιόδου μεταξύ της ΕΠΠ, της ΑΓΣ και των βιοκαλλιεργητών, συζητήθηκαν τα πρώτα συμπεράσματα από τις επισκέψεις στο χωράφι. Επιπλέον, παρουσιάστηκαν και αναλύθηκαν τα στοιχεία που συγκεντρώθηκαν από τους αισθητήρες και έγινε μία συνολική αποτίμηση. Ο υπεύθυνος γεωπόνος της ΑΓΣ, Ηλίας Κάλφας, αναφέρει ότι «η Πρέσπα πλέον έχει μπει στο Internet of Things (IoT). Έχει ήδη δημιουργηθεί η απαραίτητη υποδομή, που δίνει δυνατότητες παρακολούθησης και ελέγχου της παραγωγής τέτοιες, που δύσκολα θα μπορούσε να βρεθεί σε άλλες περιοχές της Ευρώπης αυτή τη στιγμή».
Ένας από τους ωφελούμενους του προγράμματος, ο Λάζαρος Νικολάου, βιοκαλλιεργητής φασολιού, είπε χαρακτηριστικά: «Πλέον δεν χρειάζεται να υποθέτω τι συμβαίνει στο χωράφι μου, αλλά το γνωρίζω με βεβαιότητα. Και όλα αυτά τα πολύτιμα στοιχεία τα βρίσκω εύκολα στο κινητό μου». Ο Νίκος Παπαδόπουλος, βιοκαλλιεργητής που συμμετέχει στο πρόγραμμα, δήλωσε: «Αισθάνομαι τυχερός, γιατί μπορώ να συνεργαστώ με ειδικούς επιστήμονες και να βλέπω διαφορά και στην ποιότητα και στην ποσότητα του φασολιού μου. Όταν συνδυάζεται η εμπειρία με την επιστήμη, πάντα υπάρχει αποτέλεσμα». Η γεωπόνος της ΑΓΣ, Δρ. Ειρήνη Καρατάσιου, δήλωσε: «Αποτελεί μεγάλη ικανοποίηση να παρακολουθείς από κοντά παραγωγούς με μεγάλη γνώση του αντικειμένου να καταφέρνουν να παράγουν τέτοιας εξαιρετικής ποιότητας προϊόντα και να αφομοιώνουν τη νέα γνώση με τόσο αποτελεσματικό τρόπο».
Ένα από τα πιο σημαντικά συμπεράσματα σχετιζόταν με τη διαχείριση του νερού, κατά την οποία παρατηρήθηκε ιδιαίτερα αυξημένη χρήση σε σχέση με την πραγματική ανάγκη του φυτού. Για τη χρήση αυτή δεν ευθύνονται οι αγρότες, αλλά το σύστημα άρδευσης στον κάμπο των Πρεσπών, που δε δίνει μεγάλα περιθώρια ελέγχου στον καλλιεργητή (μέθοδος άρδευσης με ανοιχτά αυλάκια). Το ευχάριστο είναι ότι μετά από συστηματική δουλειά και επιμονή όλων των φορέων της Πρέσπας, ένα από τα μεγαλύτερα αρδευτικά έργα της χώρας, η στάγδην άρδευση, πρόκειται να εφαρμοστεί στον κάμπο των Πρεσπών τα επόμενα χρόνια.
Το πιλοτικό πρόγραμμα γεωργίας ακριβείας συνεχίζεται και την επόμενη καλλιεργητική περίοδο, η οποία ξεκινά τον Απρίλιο του 2021, με ορίζοντα το τέλος του ίδιου έτους. Η παρέμβαση του προγράμματος Poliprespa ευελπιστεί να αποτελέσει πρότυπο εφαρμογής πιλοτικών δράσεων ευφυούς γεωργίας σε προστατευόμενες περιοχές.
H Mυρσίνη Μαλακού, διαχειρίστρια της Εταιρίας Προστασίας Πρεσπών, δήλωσε: «Η ενίσχυση της βιολογικής γεωργίας με σύγχρονους τρόπους και τεχνολογικά εργαλεία, που διευκολύνουν τον αγρότη, συμβάλουν στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των παραγόμενων προϊόντων και παράλληλα προστατεύουν το περιβάλλον. Ευελπιστούμε η πρότυπη πιλοτική επέμβαση του Poliprespa σταδιακά να υιοθετηθεί από όσο το δυνατόν περισσότερους αγρότες και να αποτελέσει μία σημαντική παρακαταθήκη στην αγροτική ανάπτυξη της περιοχής».
Με τη στήριξη και διαρκή συνεργασία του ΙΣΝ με τους τοπικούς φορείς της Πρέσπας, το πρόγραμμα Poliprespa ενισχύει τον πρωτογενή τομέα με στόχο καλλιεργητικές πρακτικές φιλικές προς το περιβάλλον, συμφέρουσες για τον αγρότη και ελκυστικές για την νέα γενιά που θα πάρει τη σκυτάλη στον αγώνα της γης.
Φωτογραφικό αρχείο ΕΠΠ: Αλέξανδρος Βοζινίδης, Ζένια Αναστασιάδου, Ελένη Παπαδοπούλου
