Δρ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΠΟΥΛΟΣ Π. ΣΥΜΕΩΝ
Μετά από ένα τέταρτο του αιώνα διαπραγματεύσεων, ολοκληρώθηκε η εμπορική συμφωνία με τα κράτη της Νότιας Αμερικής Mercosur. Τι σημαίνει αυτό για τους καταναλωτές και τους αγρότες; Και πώς μπορεί να αποτύχει η υπογραφείσα συμφωνία τώρα;
Οι διαπραγματεύσεις για τη συμφωνία ελεύθερων συναλλαγών Ευρωπαϊκής Ένωσης – Mercosur ξεκίνησαν στις 28 Ιουνίου 1999. Μετά την αναστολή των συνομιλιών, οι διαπραγματεύσεις ξεκίνησαν ξανά το 2010. Οι μακροχρόνιες διαπραγματεύσεις απέκτησαν νέα ώθηση το 2016 και η Ευρωπαϊκή Ένωση και η Mercosur ολοκλήρωσαν τις διαπραγματεύσεις το 2019. Η πολιτική συμφωνία που συνάφθηκε τον Ιούνιο του 2019, δεν επικυρώθηκε ποτέ, λόγω της απροθυμίας πολλών χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η Mercosur (Mercado Comun del Cono Sur, Southern Common Market), λοιπόν, και η Ευρωπαϊκή Ένωση ολοκλήρωσαν τις διαπραγματεύσεις με σκοπό μια συμφωνία για το ελεύθερο εμπόριο, ανακοίνωσε η πρόεδρος της κομισιόν την Παρασκευή, 6 Δεκεμβρίου στο Μοντεβιδέο , Ursula von der Leyen.
Τι είναι η συμφωνία Mercosur;
Η συμφωνία εμπορίου και επενδύσεων αποτελεί μέρος μιας συνολικής συμφωνίας σύνδεσης μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των κρατών Mercosur, δηλαδή της Αργεντινής, της Βραζιλίας, της Παραγουάης και της Ουρουγουάης. Η Βολιβία είναι μέλος της ένωσης κρατών της Νότιας Αμερικής από φέτος. Ωστόσο, η χώρα αυτή δε θα επωφεληθεί αρχικά από τη συμφωνία. Θα περάσουν πιθανώς μερικά χρόνια μέχρι να συμβεί αυτό, επειδή η Βολιβία πρέπει πρώτα να προσαρμόσει τους κανόνες της σε αυτούς της Mercosur έως το 2028 και στη συνέχεια να διαπραγματευτεί ξεχωριστά με την Ευρωπαϊκή Ένωση .
Ουσιαστικά η συμφωνία αυτή, αφορά τη μείωση των εμπορικών φραγμών. Οι δασμοί πρόκειται να καταργηθούν σταδιακά για το 91 τοις εκατό όλων των εμπορευμάτων, που διακινούνται μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Mercosur. Στην πραγματικότητα, υπάρχουν τρεις ευαίσθητοι τομείς: η κτηνοτροφία, τα δημητριακά και η ζάχαρη. Η συμφωνία προβλέπει συγκεκριμένα δασμολογικές ποσοστώσεις σε καθέναν από αυτούς τους τρεις τομείς. Σύμφωνα με υπολογισμούς της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, αυτό θα είχε ως αποτέλεσμα ετήσια εξοικονόμηση περίπου 4 δισεκατομμυρίων ευρώ για τους ευρωπαίους εξαγωγείς.
Οι υπογραφές της Παρασκευής σφραγίζουν μόνο το πολιτικό τέλος των διαπραγματεύσεων. Πρέπει ακόμη να εγκριθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο των Υπουργών. Η Επιτροπή πιθανότατα θα ψηφίσει ξεχωριστά για το εμπορικό τμήμα. Για την έγκρισή της, απαιτείται ειδική πλειοψηφία στο Συμβούλιο των Υπουργών. Θα πρέπει, δηλαδή, να ψηφίσουν 15 κράτη υπέρ, που αντιπροσωπεύουν τουλάχιστο το 65 τοις εκατό του πληθυσμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η επικύρωση από τα κοινοβούλια των κρατών της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν είναι απαραίτητη. Ωστόσο, θα χρειαστούν ακόμη μερικοί μήνες, πιθανότατα μισός χρόνος, μέχρι να συμβεί αυτό. Πρώτον, τα κείμενα πρέπει να ελεγχθούν εκτενώς νομικά και να μεταφρασθούν.
Σπάνια μια συμφωνία ήταν τόσο σημαντική, τόσο από οικονομική, όσο και από πολιτική άποψη. Η συμφωνία δημιουργεί τη μεγαλύτερη ζώνη ελεύθερου εμπορίου στον κόσμο με 700 εκατομμύρια ανθρώπους. Η αυτοκινητοβιομηχανία αναμένεται να είναι ένας από τους νικητές, όταν ανοίξουν οι αγορές της Αργεντινής, της Βραζιλίας, της Βολιβίας, της Παραγουάης και της Ουρουγουάης.
Η συμφωνία συμπεριλαμβάνει δυνατότητα ανταλλαγής εμπορικών προϊόντων όπως το τυρί, το κρέας, τα πουλερικά, αλλά και άλλα προϊόντα, όπως αυτοκίνητα -κάτι για το οποίο ενδιαφέρεται πολύ η Γερμανία. Αγρότες σε Γαλλία, Πολωνία και αλλού έχουν εναντιωθεί, αφού τα προϊόντα στις χώρες της Mercosur δεν παράγονται με αντίστοιχα αυστηρά πρότυπα, όπως στην Ευρωπαϊκή Ένωση, με συνέπεια να είναι πιο φθηνά, αλλά και ενδεχομένως πιο επιβλαβή για τους Ευρωπαίους καταναλωτές..
Η συνθήκη στέλνει επίσης το μήνυμα, ότι οι Ευρωπαίοι δε θα μένουν πλέον αδρανείς και δε θα παρακολουθούν το Πεκίνο να επεκτείνει τη γεωπολιτική του επιρροή. Ενώ η Ευρωπαϊκή Ένωση διαπραγματευόταν, η Κίνα αύξησε το μερίδιό της στο εξωτερικό εμπόριο των χωρών Mercosur από δύο τοις εκατό το 2000 σε 24 τοις εκατό. Το μερίδιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης μειώθηκε από 31 στο 15 τοις εκατό την ίδια περίοδο. Η απώλεια αυτής της ευκαιρίας θα ήταν καταστροφική. Με τη δύσκολη γεωπολιτική κατάσταση, η Ευρώπη χρειάζεται να ανοιχτεί σε νέες αγορές, πριν αυτές «καταληφθούν» από άλλες δυνάμεις, όπως την Κίνα και τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Η συμφωνία δημιουργεί τη μεγαλύτερη ζώνη ελεύθερων συναλλαγών στον κόσμο με περισσότερους από 750 εκατομμύρια ανθρώπους. Ο Γερμανός Καγκελάριος, Olaf Scholz, χαιρέτισε αυτή τη συμφωνία, η οποία θα φέρει «περισσότερη ανάπτυξη και ανταγωνιστικότητα». «Περισσότεροι από 700 εκατομμύρια άνθρωποι θα επωφεληθούν από μια ελεύθερη αγορά, περισσότερη ανάπτυξη και ανταγωνιστικότητα», έγραψε στο X.
Την ίδια στιγμή, εκτός από τη Γερμανία που είναι υπέρ, υπάρχει και μια σειρά χωρών, που είναι επίσης υπέρ, όπως η Τσεχία. Η Ελλάδα είναι θετική στη συμφωνία. Ωστόσο, θα έπρεπε να προηγηθεί μια εμπεριστατωμένη μελέτη για τις τυχόν επιπτώσεις στα δικά μας αγροτικά προϊόντα.
Εάν η συμφωνία χαιρετίστηκε από το Γερμανό καγκελάριο, στη Γαλλία η αντίθεση στο σχέδιο παραμένει. «Αυτό δεν είναι το τέλος της ιστορίας», αντιδρούν τα Ηλύσια, για τα οποία το κείμενο «παραμένει απαράδεκτο ως έχει». Η ομόφωνη γαλλική εχθρότητα σε αυτή τη συμφωνία δεν επιδιώκει να αντισταθμίσει την κακή συνείδηση των υπευθύνων λήψης αποφάσεων, που κατέστρεψαν τη γαλλική γεωργία μέσω στρατηγικών σφαλμάτων και υπερβολικών κανονισμών.
Ήδη, η Γαλλία έχει προσπαθήσει να δημιουργήσει μια ομάδα χωρών για να την μπλοκάρει. Η συμφωνία Ευρωπαϊκής Ένωσης – Mercosur θα πρέπει να λάβει το πράσινο φως από τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Για την έγκριση του Συμβουλίου χρειάζεται ειδική πλειοψηφία. Ωστόσο, Γαλλία, Αυστρία και Πολωνία έχουν διαφωνήσει κατηγορηματικά με την εν λόγω συμφωνία, ενώ, κατά τα προσφάτως λεγόμενα του Ιταλού υπουργού Γεωργίας, δεν αποκλείεται και η Ρώμη να προσχωρήσει σε αυτό το μέτωπο αυτό. Οι τέσσερις αυτές χώρες αντιπροσωπεύουν το 35% του πληθυσμού της ΕΕ και σχηματίζουν μειοψηφία αποκλεισμού, που σημαίνει μη έγκριση της παραπάνω συμφωνίας.
Με τη δύσκολη γεωπολιτική κατάσταση και την περιθωριοποίησή της, η Ευρώπη χρειάζεται επειγόντως λογικές αποφάσεις και στρατηγικές, που θα διασφαλίζουν την ενότητα και τα συμφέροντα των πολιτών της και θα αναβαθμίσουν το γεωπολιτικό της ρόλο σε παγκόσμιο επίπεδο.
