Ο Ξενιτεμένος
Την ξενιτιά, την ορφανιά, την πίκρα, την αγάπη τα τέσσερα τα ζύγιασαν βαρύτατα ειν’ τα ξένα.
Δημοτικό
Στα χρόνια της τουρκοκρατίας από το 1890, πριν από την απελευθέρωση της Μακεδονίας το 1912, οι άντρες του χωριού μας αλλά και της γύρω περιοχής ξενιτεύονταν στην αρχή στη Β. Αμερική (Η.Π.Α.) και μετά το 1924 στη Ν. Αμερική.
Δούλεψαν σε σιδηρόδρομους, στα μεταλλεία, σε φυτείες, σε πόλεις με μύλους, στον τομέα της υφαντουργίας και της υποδηματοποιίας, σε μεγάλες πόλεις του βορά όπως στη Νέα Υόρκη, στο Σικάγο και δούλεψαν σε εργοστάσια ή βρήκαν εργασία ως λαντζιέρηδες ή λούστροι και μικροπωλητές.
Το 1924 θεσπίζονται απαγορευτικές νομοθεσίες εισόδου μεταναστών στη Β. Αμερική (Η.Π.Α.) και περιορίζεται η μετανάστευση σ’ αυτήν.
Από το 1925 μέχρι το 1932 στρέφονται οι μετανάστες προς τη Ν. Αμερική στις χώρες Αργεντινή, Ουρουγουάη και Παραγουάη όπου εργάστηκαν σε σιδηρόδρομους και σε φυτείες.
Οι πρόγονοί μας χωρίς να γνωρίζουν γεωγραφία και ξένη γλώσσα, πήγαιναν στο άγνωστο, άφηναν τις οικογένειές τους, γιατί οι περισσότεροι ήταν νεόπαντροι με γυναίκα και μικρά παιδιά.
Δύο πρέπει να ήταν τα αίτια που τους εξόπλιζαν με τόση τόλμη, η μεγάλη φτώχεια και η καταπίεση του δυνάστη Τούρκου μέχρι το 1912.
Έτσι έπαιρναν έναν μπόγο με λίγα προσωπικά αντικείμενα αποχαιρετούσαν τις οικογένειές τους και τα προσφιλή πρόσωπα και με διάφορα μέσα μεταφοράς, κυρίως τρένο αλλά και πεζοπορία σε ορισμένα διαστήματα, μέχρι να φθάσουν σε κάποιο λιμάνι κυρίως του Πειραιά και με πλοία διασχίζοντας τη Μεσόγειο προς τα Δυτικά, περνούσαν τα στενά Γιβραλτάρ και από εκεί διέσχιζαν τον Ατλαντικό ωκεανό.
Φθάνοντας στα ανατολικά παράλια της Β. Αμερικής τους υποδέχονταν στο μικρό νησί Ellis σε μικρή απόσταση από το Μανχάταν, το οποίο ήταν το νησί των ψαράδων και ονομαζόταν το νησί των Στρειδιών. Φιλοξενούνταν στο νησί για αρκετές μέρες, γινόταν η καταγραφή τους και ο απαραίτητος υγειονομικός έλεγχος και αφού τους έκαναν τα απαραίτητα εμβόλια τους προωθούσαν στις πολιτείες για να εργαστούν.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που προέκυψαν από την απογραφή των μεταναστών, από τον Παπαγιάννη στο νησί Εllis στο διάστημα από το 1903 μέχρι και το 1915 καταγράφηκαν εκατόν δέκα άτομα. Κατά έτος ως εξής: το έτος 1903 (18 άτομα), το 1904 (3 άτομα), το 1905 (16 άτομα), το 1906 (7 άτομα), το 1907 (11 άτομα), το 1909 (4 άτομα), το 1910 (16 άτομα), το 1911 (8 άτομα), το 1912 (12 άτομα), το 1914 (4 άτομα) και το 1915 (11 άτομα).
Τα ονόματα ήταν τα παλιά. Συνήθως για επώνυμο είχαν το όνομα του πατρός και σε λίγες περιπτώσεις υπήρχε κάποιο επώνυμο το οποίο διατηρήθηκε και αργότερα κατά την αλλαγή των ονοματεπώνυμων το 1914.
Το χωριό μας δηλώνεται από τους περισσότερους 85 στο σύνολο Popoljani με διάφορες παραλλαγές και από 25 άτομα το τούρκικο όνομα Vakufkyoi.
Σαν τόπο καταγωγής 69 άτομα δηλώνουν την ευρύτερη περιοχή της Μακεδονίας, 34 άτομα την Τουρκία και 7 άτομα την Ελλάδα από αυτούς που μετανάστευσαν το 1915.
Οι ξενιτεμένοι έμεναν 2-3 χρόνια και επέστρεφαν για να φέρουν τις οικονομίες τους με τις οποίες αγόραζαν χωράφια και οικόπεδα. Αρκετοί όμως δεν επέστρεψαν για άγνωστους λόγους έχουμε καταγράψει 9 άτομα τα εξής: Μπόγλης Γεώργιος του Στεφάνου (γέννηση 1887), Μήρτσε Τράικος του Αλεξάνδρου (1893), Γλούφτσης Ρούσες του Δέλλιου (1893), Σκενδέρης Ρούσες του Ιωάννου (1902), Τσάφκας Μεθόδιος του Τριαντάφυλλου (1905), Γαζέας Αναστάσιος του Χρήστου (1872), Τσουτσούλης Αναστάσιος του Ιωάννου και Καραλής Αθανάσιος του Στογιάννη (1893).
Εντωμεταξύ στην δύνη του Α’ παγκοσμίου πολέμου το 1915-1916 σε ναυάγιο που έγινε στον Ατλαντικό ωκεανό στα Δυτικά παράλια της Ευρώπης από βομβαρδισμό, ταξίδευαν στο πλοίο καθώς επέστρεφαν 5 Παπαγιαννίτες από τους οποίους σώθηκαν οι 2, ο Γλούφτσης Νικόλαος του Χρήστου έτος γέννησης 1866 και ο Στάλλης Γεώργιος του Στεφάνου έτος γέννησης 1882 και πνίγηκαν οι 3, ο Σκενδέρης Κωνσταντίνος του Χρήστου (1876 γέννηση), Μπέλλης Ιωάννης του Αθανασίου (1888 γέννηση) και ο Τσάφκας Κωνσταντίνος του Τράικου (1893 γέννηση).
Να αναφέρουμε ότι η Αμερική ήταν η πρώτη ξενιτιά, από το 1926 οι Παπαγιαννίτες στρέφονται στη μακρινή Αυστραλία.
Προσθέτουμε στοιχεία από τα διαβατήρια που εκδόθηκαν το 1928 με προορισμό την Αργεντινή.
- Του Σκενδέρη Αθανασίου του Αντωνίου με αριθμ. 1027 και ημερ. Έκδοσης 14/8/1928, βίζα εκδόθηκε από την πρεσβεία της Ουρουγουάης στην Αθήνα στις 24/8 και αναχώρησε από τον Πειραιά στις 25/8/1928 με πλοίο της εταιρείας «Αττική» έχει σφραγίδα στις 29/8/1928 από το λιμάνι της Μασσαλίας και θεώρηση του διαβατηρίου 6/4/1932 στην ελληνική πρεσβεία στο Μοντεβιδέο Ουρουγουάης με το οποίο επέστρεψε και είσοδο στην Ελλάδα 1/5/1932.
- Του Γαζέα Ρούση του Γεωργίου με αριθμ. 1081 και ημερ. Έκδοσης 28/8/1928, βίζα εκδόθηκε από την πρεσβεία της Αργεντινής στις 12/9/1928 και αναχώρησε από τον Πειραιά στις 15/9 με πλοίο της εταιρείας «Αττική», έχει σφραγίδα στις 20/9/1928 στη Μασσαλία και φθάνει στην Αργεντινή στις 4/10/1928. Εκδόθηκε νέο διαβατήριο με αριθμ. 19 στις 6/4/1954 με το οποίο και επιστρέφει στην Ελλάδα.
Μήνου Γαβριήλ
