Έπεσε στα χέρια μου ένα λεξικό με τίτλο ‘το μεγάλο λεξικό της νεοελληνικής γλώσσας”. Εκδόσεις Γιάννη Ρίζου ,οδός Βαλτετσίου 19, Αθήνα. Γενική εποπτεία : Ιωάννα Ρίζου καθηγήτρια φιλολογίας. Επιστημονική επιμέλεια: Κυριάκος Γεωργίου ,καθηγητής φιλολογίας. Σύνταξη και διόρθωση δοκιμίων : Κυριάκος Γεωργίου καθηγητής φιλολογίας Μαρία Γλωσσιώτη , καθηγήτρια φιλολογίας. Επιτελείο καθηγητών φιλολογίας . Όλοι αυτοί για να μας δείξουν τη σοβαρότητα των ερμηνειών. Καθώς ξεφύλλιζα το μεγάλο λεξικό, σταμάτησα στην σελίδα που ερμήνευαν τις λέξεις βλαχιά , βλάχικος και βλάχος, όπου οι συγκεκριμένοι επιστήμονες έγραφαν τα εξής : • βλαχιά = το σύνολο των βλάχων , των χωρικών, ο χωριάτικος τρόπος συμπεριφοράς. • βλάχικος= αυτός που σχετίζεται με τους βλάχους, ο άξεστος , ο κακόγουστος , ο άκομψος. • βλάχος = κάτοικος της βλαχίας , ο βοσκός που ζει στα βουνά , ο χωριάτης, ο χωρίς πολιτισμένους τρόπους συμπεριφοράς. Πόσα θαυμαστικά να βάλω θεέ μου, για να εκφράσω την έκπληξη μου για αυτήν την επιστημονική ερμηνεία; Τέτοιοι χαρακτηρισμοί για τους βλάχους λέγονται μόνο προφορικά μεταξύ σοβαρού και αστείου. Λέγονται όμως και με κακία , από ανθρώπους κομπλεξικούς , όταν θέλουν να στιγματίσουν και να υποτιμήσουν ένα πρόσωπο. Αυτούς τους βλακώδης χαρακτηρισμούς επισημοποίησαν και γραπτώς οι συγκεκριμένοι φιλόλογοι, για να μορφώσουν και τις επόμενες γενιές. Για τους βλάχους λέγονται και άλλα πολλά όταν θέλουν να επαινέσουν και να δώσουν αξία σε ένα πρόσωπο όπως: έξυπνος ο βλάχος ,πονηρός ο βλάχος, ξέρει ο βλάχος τι έχει στο τορβά του , είδες βλάχο σε είδε πρώτος , ο καθένας στην δουλειά του και ο βλάχος τα τυριά του. Αυτά όμως , τα υπέρ , δεν τα έγραψαν και δεν τα επισημοποίησαν οι πολιτισμένοι φιλόλογοι, στο συγκεκριμένο μεγάλο λεξικό της νεοελληνικής γλώσσας. Τέτοιες επιλεκτικές ερμηνείες δεν δείχνουν επιστημονική σοβαρότητα. Είναι κοινωνικά αμόρφωτοι όσοι θεωρούν τον βοσκό που ζει στα βουνά και στα χωριά άξεστο, κακόγουστο και απολίτιστο. Ο βοσκός είναι πολιτισμένος και πολύ περήφανος για αυτό που κάνει. Είναι αυτός που μας προσφέρει το γάλα ,το τυρί ,το κοντοσούβλι , τη γίδα βραστή…… Χωρίς αυτά το μολύβι του επιστήμονα και το ψαλίδι του γιατρού θα πέφτει από τα χέρια τους.Οι συγκεκριμένοι φιλόλογοι, όπως και άλλοι ξερόλες γλωσσολόγοι επιστήμονες, ερμηνεύουν υποτιμητικά τους βλάχους χωρίς να λάβουν υπόψη την ένδοξη ιστορία , την πλούσια πολιτιστική τους κληρονομιά και την εθνική τους προσφορά. Με την ευκαιρία οφείλω να μνημονεύσω και να θυμίσω μερικά από τα εκατοντάδες ονόματα βλάχων που συνέβαλαν στην ελευθερία και την δημιουργία του έθνους: Ρήγας Φεραίος , Γεωργάκης Ολύμπιος , Νικόλαος Στουρνάρης , Οδυσσέας Ανδρούτσος , Απόστολος Αρσάκης Αριστοτέλης Βαλαωρίτης , Γεώργιος Αβέρωφ, Ευάγγελος Ζάππας, Ιωάννης Δαμπόλης Γεώργιος και Συμεών Σίνας. Βλάχοι εθνικοί ευεργέτες ίδρυσαν το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο , το Παναθηναϊκό Στάδιο γνωστό και ως Καλλιμάρμαρο , το Ζάππειο Μέγαρο , το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών , το Αστεροσκοπείο Αθηνών και πολλά άλλα πνευματικά ιδρύματα που κοσμούν την πατρίδα μας. Αυτή είναι η βλαχιά κύριοι του επιτελείου καθηγητών φιλολογίας. Πρώτοι στα άρματα στα γρόσια και στα γράμματα. ΥΓ: “από ημερόδεντρον , αητέ, θέλω να τρώω βαλάνια, θέλω να τρώω τυρί αλαφιού και γάλα από άγριο γίδι. Θέλω να ακούω τριγύρω μου πεύκα κι οξιές να σκούζουν, , θέλω να περπατώ γκρεμούς, ραιδιά, ψηλά στεφάνια, θέλω κρεμάμενα νερά δεξιά ζερβιά να βλέπω. Θέλω να ακούω τα νύχια σου να τα τροχάς στα βράχια, να ακούω την άγρια σου κραυγή, τον ίσκιο σου να βλέπω. Θέλω, μα δεν έχω φτερά , δεν έχω κλαπατάρια και τυραννιέμαι και πόνο και σβυέμαι νύχτα μέρα. Παρακαλώ σε , σταυραητέ, για χαμηλώσου ολίγο και δος μου τες φτερούγες σου και πάρε με μαζί σου, πάρε με απάνω στα βουνά , τι θα με φάει ο κάμπος!” Κώστας Κρυστάλλης, βλάχος από το Συράκο Ιωαννίνων. Ο ποιητής του βουνού και της στάνης.
Φλώρινα 1η Σεπτέμβρη 2023
Γιάννης Χριστάκης
