Ένας μικροσκοπικός ζωντανός οργανισμός μεγέθους μερικών νανομέτρων προκάλεσε μια άνευ προηγουμένου οικονομική και κοινωνική κρίση, αγνώστου μεγέθους εν καιρώ ειρήνης. Ένας μικροσκοπικός ιός μείωσε την υπόστασή μας μόνο σε μερικούς μήνες, έσβησε τα φώτα των πόλεων, επιβράδυνε την οικονομία, συντάραξε τα υγειονομικά συστήματα και τα νοσοκομεία.
Ο ιός δεν εκπέμπει ακτινοβολία. Μεταδίδεται από το ένα άτομο στο άλλο. Ωστόσο, ως τέτοιος είναι αόρατος, φωλιάζει και ενεδρεύει παντού και θέτει πλείστα όσα ερωτήματα και αντιπαραθέσεις σε ότι αφορά στην επικινδυνότητα. Παρά τις τεράστιες προσπάθειες της επιστήμης για την κατανόηση των ιδιαιτεροτήτων αυτού του ιού, το ξεκλείδωμα όλων των μυστικών του του βρίσκεται ακόμη πολύ μακριά.
Τα μέτρα περιορισμών (lockdown) της Άνοιξης έγιναν εύκολα αποδεκτά από τους ανθρώπους, και τούτο διότι παρουσιάστηκαν ως αυστηρά προσωρινά, πριν από την επιστροφή στην κανονικότητα – ή στη μη κανονικότητα, για πολυάριθμους ανθρώπους που φιλοδοξούσαν έναν «κόσμο μετά». Εμείς οι πολίτες απαιτούμε και φιλοδοξούμε ταυτόχρονα να ζούμε ελεύθερα και να είμαστε υπερπροστατευμένοι. Δεν προβλέψαμε καθόλου ότι ο ιός θα είναι μαζί μας για πολλούς μήνες, ή για πολλά έτη. Και ότι τα μέτρα που σκεπτόμασταν ότι θα είναι προσωρινά, παραμένουν σε διάρκεια, ξεκινώντας από τους περιορισμούς στις θεμελιώδεις ελευθερίες. Η επιδημία και οι οικονομικές, δημοσιονομικές, κοινωνικές, πολιτιστικές και διεθνείς συνέπειες είναι ανυπολόγιστες.
Αυτή τη στιγμή η κατάσταση που βιώνουμε επιδρά πάνω στον καθένα μας, στις οικογένειες μας και στους φίλους μας. Η κρίση έγινε προσωπικό ερώτημα, επειδή όλοι μας καθημερινά ζούμε με την αγωνία για τις ζωές μας. Ανεξάρτητα από την αγωνία, θα είναι σημαντικό ως πολίτες να παραμένουμε σε εγρήγορση και να σταθούμε με κριτικό πνεύμα στα όρια που δικαιολογούν αντιδημοκρατικές πολιτικές. Ο εχθρός είναι κοινός για όλους μας.
Τα μέτρα περιορισμών ερμηνεύονται από ορισμένους ως ένα ρόπαλο κατά της δημοκρατίας και κυριολεκτικά ως μια ολοκληρωτική κυριαρχία. Ήδη μερικοί καταγγέλλουν μια «υγειονομική τυραννία», ενώ άλλοι καταφεύγουν σε ανόητες θεωρίες συνωμοσίας, ενώ ορισμένοι ενοχοποιούν τους «καθησυχαστικούς» πραγματογνώμονες – ιατρούς, υποστηρίζοντας ότι είναι υπεύθυνοι για το δεύτερο κύμα και απαιτούν αυστηρότερα μέτρα. Το κύμα της συνωμοσιολογίας δυστυχώς εξαπλώθηκε ταχύτατα στα κοινωνικά δίκτυα.
Σε όλους αυτούς, που υποκύπτουν σε τέτοιες θεωρίες, η απάντηση είναι η παρακάτω: Η Σουηδία με πληθυσμό 10,23 εκατομμύρια χωρίς μέτρα και περιορισμούς (με τη στρατηγική της ανοσίας της αγέλης-που καταργήθηκε πριν λίγες ημέρες) σε 8 μήνες covid-19 μετράει 6.321 νεκρούς, ενώ η χώρα μας με τον ίδιο σχεδόν πληθυσμό μετράει 1815 νεκρούς (24/11/2020), με τη σημείωση ότι με τη χαλάρωση των μέτρων που προηγήθηκαν του μηνός Νοεμβρίου οι νεκροί το Νοέμβριο ξεπέρασαν τους 1000. Την απάντηση τη συμπληρώνει επίσης η τεράστια διαφορά των νεκρών μεταξύ Ανατολικής Ασίας και Ευρώπης (βλέπε πιο κάτω).
Αντί της χαλάρωσης των μέτρων, θα έπρεπε να πεισθούν οι πολίτες για την αναγκαιότητα των μέτρων και αντίστοιχα να καταβληθεί προσπάθεια της εμφύσησης ενός πνεύματος υπευθυνότητας στους νέους, οι οποίοι είναι τα μεγάλα θύματα της προγενέστερης ύφεσης και τώρα της πανδημίας. Οι κανόνες για τον covid-19 είναι μια απάντηση μιας πλουραλιστικής κοινωνίας με αυτοσυνείδητους πολίτες σε μια φυσική καταστροφή. Και όχι ένα όργανο βασανισμού μιας αυταρχικής αρχής.
Πώς κατάφερε η Ανατολική Ασία να υπερνικήσει την κρίση του covid-19;
Στις ημέρες μας δεν μπορεί να αποφύγει κανείς τις δυσάρεστες ερωτήσεις. Η Ευρώπη υποφέρει κάτω από το δεύτερο κύμα του covid-19, ενώ για τους ανθρώπους της Ανατολικής Ασίας αυτό ακούγεται παράξενο. Γιατί είστε τόσο απροετοίμαστοι στην Ευρώπη; – λένε.
Στη Νότια Κορέα, στην Ταϊβάν και την Ιαπωνία πολλοί ήταν αυτοί που φοβόντουσαν ότι θα έρθουν αντιμέτωποι με την πανδημία πάρα πολύ σκληρά, εξαιτίας α. των στενών οικονομικών δεσμών με την Κίνα και β. της πολύ μεγάλης πυκνοκατοίκησης στις μητροπόλεις της Ανατολικής Ασίας, παράμετροι που θα μπορούσαν να συντελέσουν στην ταχυτάτη εξάπλωση του ιού. Τα πρώτα κρούσματα του covid-19 η Ιαπωνία, η Ταϊβάν και η Νότια Κορέα τα ανακοίνωσαν στα μέσα Ιανουαρίου – ταυτόχρονα με τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής. Στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής με έναν πληθυσμό 328,9 εκατομμυρίων απεβίωσαν μέχρι τώρα περίπου 256.000 (23/11/2020) άνθρωποι, ακολουθούμενες από τη Βραζιλία με πληθυσμό 209,5 εκατομμυρίων και με 169.153 νεκρούς (23/11/2020). Και οι δύο χώρες δεν έλαβαν ουδόλως μέτρα ή ήταν αυτά πολύ χαλαρά. Στις τρεις χώρες της Ανατολικής Ασίας με συνολικό πληθυσμό 201 εκατομμυρίων ανθρώπων – απεβίωσαν εξαιτίας του covid-19 μόνο 2.406 άνθρωποι. Τη στιγμή που ο covid-19 ελέγχει την Ευρώπη και την Αμερική, οι χώρες της Ασίας δεν παρουσιάζουν κανένα κρούσμα.
Τα κλειδιά της ασιατικής επιτυχίας απέναντι στον covid-19 οφείλονται κυρίως στις προγενέστερες εμπειρίες με τους ιούς Sras και Mers, στην ταχύτατη και αποφασιστικότητα που επέδειξαν οι κοινωνίες αυτές στον εκθετικό πολλαπλασιασμό και στην εφαρμογή της στρατηγικής του “retro-traching”, μια συμπληρωματική στρατηγική, με την οποία επιδιώκεται ο αναδρομικός προσδιορισμός των περιπτώσεων επαφής και η αναζήτηση των «μηδέν ασθενών» και των επαφών τους.
Στην προκειμένη περίπτωση δεν πρόκειται μόνο για τη διατήρηση της ισορροπίας μεταξύ της υγειονομικής ασφάλειας από το ένα μέρος και της επιβίωσης της οικονομίας από το άλλο. Πρόκειται στο εξής να ξαναδώσει κανείς έναν ορίζοντα σε μια κοινωνία ηθικά εξαντλημένη από το δεύτερο κύμα του αποκλεισμού, φοβούμενοι ότι τα χειρότερα είναι μπροστά μας με τεράστιες οικονομικές και κοινωνικές συνέπειες στα επόμενα διαστήματα.
Τίποτα δεν είναι χειρότερο από την αβεβαιότητα και από την εντύπωση μιας χώρας χωρίς τέλος στη σκυθρωπότητα τόνισε ο Macron στο IDD. Είναι δύσκολο να προβλέψει κανείς το τέλος αυτής της υπαρξιακής σοβαρής κατάστασης μιας πλανητικής πανδημίας, όπως επίσης να υπολογίσει τις οικονομικές συνέπειες καθώς κα τις ανατροπές των γεωπολιτικών και γεωστρατηγικών ισορροπιών του παλιού κόσμου.
Η μεγάλη πρόκληση είναι το εύρος της οικονομικής και κοινωνικής κρίσης, η οποία πιθανόν να επιδεινωθεί τους επόμενους μήνες, με συνέπεια οι αριθμοί της φτώχειας να εκραγούν. Οι συνέπειες της υγειονομικής κρίσης δεν είναι παρόμοιες με αυτές της κλασικής οικονομικής κρίσης. Ποτέ, από την εποχή του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, τα φτωχά στρώματα και οι τρωτές ομάδες ατόμων δεν προσβλήθηκαν σε τέτοιο βαθμό σε ότι αφορά στο δικαίωμα εργασίας και στην πρόσβαση σε ένα αξιοπρεπές εισόδημα.
Οι πρόσφατες ανακοινώσεις σχετικά με την αποτελεσματικότητα αρκετών εμβολίων κατά του covid-19 προκάλεσαν μια τεράστια αισιοδοξία σε όλον τον κόσμο. Τη στιγμή που τα κύματα των μολύνσεων ρυθμίζουν τη ζωή σε πολυάριθμες χώρες και τις υποχρεώνουν να λαμβάνουν μέτρα περιορισμών περισσότερο ή λιγότερο σκληρά, η προοπτική μιας ανοσοποιητικής λύσης ενάντια στον covid-19 συνιστά μια «ακτίνα ελπίδας μέσα στο τούνελ», όπως συμπεραίνει ο Jeaan – François Delfraissy σε μια συνέντευξη στην εφημερίδα “Le Monde”.
Δρ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΠΟΥΛΟΣ Π. ΣΥΜΕΩΝ
Οι καμπύλες δείχνουν τους αριθμούς των μολύνσεων
Με το καφέ χρώμα: Το πώς τα μέτρα επηρεάζουν την εξέλιξη της
επιδημίας. Καθυστερημένη εξέλιξη. Η προσθετική διαδικασία δεν προκαλεί σοβαρές υγειονομικές επιδράσεις.
Με κόκκινο χρώμα: πολλαπλασιαστική διαδικασία, Χωρίς μέτρα που οδηγούν στα όρια του συστήματος υγείας.
Χρόνος από τη στιγμή της έκρηξης της επιδημίας
Quellen: ECDC; EID
