ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ 117η
ΚΥΡΙΑΚΗ ΒΑΪΩΝ
Πρός τόν Ἱερό Κλῆρο,
τίς Μοναστικές Ἀδελφότητες
καί τόν εὐσεβῆ λαό
τῆς Μητροπολιτικῆς περιφερείας μας.
Ἀγαπητοί μου.
Προφητευμένη, σαφέστατη καὶ λαμπρότατη σὲ ἁπλότητα εἶναι ἡ σημερινὴ Ἡμέρα τοῦ ἐπίγειου βίου τοῦ Κυρίου μας. Ἔγινε μετὰ ἀπὸ τὴν ἀνάστασι τοῦ Λαζάρου καὶ ἕξι μέρες πρὶν ἀπὸ τὸ Πάσχα. Προηγήθηκε «πρῶτα ἡ μετὰ κλάδων θριαμβευτικὴ ὑμνολογία καὶ ὕστερον ἀκολούθησε ἡ μετὰ ξύλων σύλληψις στὴν Γεθσημανή».
Σαὐτὴν τὴν θριαμβευτικὴ εἴσοδο καὶ ὑποδοχὴ μετὰ «κλάδων φοινίκων» ὑπογραμμίζεται ἀπὸ τὸν εὐαγγελιστὴ μία σημαντικὴ λεπτομέρεια. Λέγει ὁ αὐτήκοος καὶ αὐτόπτης τοῦ γεγονότος Ματθαῖος, «εἰσελθόντος αὐτοῦ εἰς Ἱεροσόλυμα ἐσείσθη πᾶσα ἡ πόλις!!!» (Ματθ 21,10). Προκλήθηκε μιὰ παράξενη αἴσθησι. Θρίαμβος βασιλικὸς καὶ ὁ βασιλιᾶς καθισμένος σὲ ἕνα ὀνάριον! Δὲν ξανάγινε! Τὴν σεισμικὴ αὐτὴ αἴσθησι δὲν τὴν εἶχε μόνο ὁ Ματθαῖος καὶ οἱ ἀπόστολοι, ἀλλὰ ὅλο τὸ πλῆθος ποὺ ὀνομάζεται «ὄχλος ἢ ὄχλοι». Ἀπὸ τὸν ὄχλο παράγεται καὶ ἡ ὀχλοβοὴ ὡς ἀποτέλεσμα τῆς ἔντονης παρουσίας μεγάλου πλήθους ἀνθρώπων. Ἀπὸ τοὺς ἄρχοντες ταρακουνήθηκαν μόνο τὰ ἱμάτιά τους!
Σαὐτὴν τὴν σεισμικὴ ὑποδοχὴ ἔλαβε μέρος πλῆθος λαοῦ. Ἔλαβαν μέρος καὶ πολλὰ παιδιά, ὥστε νὰ ἐπαληθευθῆ ἡ προφητεία, «ἐκ στόματος νηπίων καὶ θηλαζόντων κατηρτίσω αἶνον». Προπορεύονταν στὸ γεγονὸς αὐτὸ παιδάκια, σὰν αὐτοσχέδιοι σαλπιγκταὶ τῆς θριαμβευτικῆς πομπῆς, καὶ τραγουδοῦσαν. Ἀλλὰ καὶ «ὁ πλεῖστος ὄχλος ἔστρωσαν ἑαυτῶν τὰ ἱμάτια ἐν τῇ ὁδῷ. Ἄλλοι δὲ ἔκοπτον κλάδους ἀπὸ τῶν δένδρων καὶ ἐστρώννυον ἐν τῇ ὁδῷ. Οἱ δὲ ὄχλοι οἱ προάγοντες καὶ οἱ ἀκολουθοῦντες ἔκραζον λέγοντες, ὡσαννὰ τῷ υἱῷ Δαΐδ, εὐλογημένος ὁ ἐρχόμενος ἐν ὀνόματι Κυρίου, ὡσαννὰ ἐν τοῖς ὑψίστοις». Ὁ ἁπλὸς λαὸς καὶ τὰ ἄκακα παιδάκια ἤξεραν μὲ τὴν καρδιά τους τὶ ἔλεγαν καὶ τὶ ἔκαναν.
Ἂς ἀναφέρουμε τὴν προφητεία τοῦ προφήτη Ζαχαρίου ὡς αὐτόπτου μάρτυρος πρὶν ἀπὸ ἕξι αἰῶνες. «Τάδε λέγει Κύριος. Ἀκοῦστε τὶ λέει ὁ Κύριος. Νὰ χαίρεσαι πολὺ θυγατέρα μου Σιών. Κόρη μου Ἱερουσαλήμ, φώναξε δυνατά. Νά, ὁ βασιλιᾶς σου ἔρχεται σὲ σένα. Αὐτὸς εἶναι δίκαιος καὶ σωτήρας. Εἶναι πραΰς καὶ ἔρχεται καβάλα σὲ ὑποζύγιο καὶ σὲ ἕνα πουλαράκι» (Ζαχαρίας 9,9).
Ὅμως μέσα σαὐτὸ τὸ λαμπρὸ γεγονός, ποὺ ἦταν καὶ ἐπαλήθευσι τῆς προφητείας, ἔχουμε καὶ μιὰ κατάμαυρη σελίδα. Κι αὐτὴ ἦταν ἡ στάσι τῶν θρησκευτικῶν ἀρχόντων. «Εἶπαν στὴ σύσκεψί τους. Καταλάβατε ὅτι δὲν καταφέραμε τίποτα; Κοιτᾶξτε. Ὅλος ὁ κόσμος πῆγε πίσω ἀπ’ αὐτόν». «Ἀπ’ αὐτόν», ἡ ἀπαξίωσι τοῦ προσώπου! Οἱ ταλαίπωροι! Λίγο νωρίτερα «ὁ Καϊάφας προφήτεψε, ὡς ἀρχιερέας, ὅτι συμφέρει νὰ ἀπολεσθῆ ἕνας ἄνθρωπος ὑπὲρ τοῦ λαοῦ καὶ νὰ μὴ χαθῆ ὅλο τὸ ἔθνος, ἐπειδὴ οὗτος ὁ ἄνθρωπος πολλὰ σημεῖα ποιεῖ»!
Σείσθηκαν λοιπὸν τὰ Ἱεροσόλυμα μὲ πόσα Rihter; Κι ὅμως οἱ καρδιὲς τῶν θρησκευτικῶν ἀρχόντων δυστυχῶς παρέμειναν ἀμετανόητες, ἄπιστες καὶ φονικές. Μαζὶ μὲ τὸν Χριστὸ σχεδίαζαν καὶ τὸν φόνο τοῦ Λαζάρου. Διότι ἦταν ἕνα διαρκὲς κήρυγμα ἡ προηγηθεῖσα ἀνάστασί του. Ἤθελαν νὰ σβύσουν τὴν ζωντανὴ ἀπόδειξι, ὅτι εἶχαν ἐνώπιόν τους «Φῶς ἐκ Φωτὸς καὶ Θεὸν ἀληθινόν, ἐκ Θεοῦ ἀληθινοῦ». Ἤδη πολλοὶ ἀπὸ τοὺς Ἰουδαίους πίστευαν στὸν Χριστὸ ἐξ αἰτίας τῆς ἀναστάσεως τοῦ Λαζάρου. Γνώριζαν ὅτι ὁ Λάζαρος ἦταν τέσσερις μέρες στὸν τάφο καὶ αἴφνης τὸν ἔβλεπαν ἐνώπιόν τους ζωντανὸ, ὅπως καὶ τὸν ἑαυτό τους. Πολλοὶ ἦσαν καὶ παρόντες κατὰ τὴν ἀνάστασι τοῦ Λαζάρου. «Ἐμαρτύρει ὁ ὄχλος ὁ ὢν μετ’ αὐτοῦ, ὅτε τὸν Λάζαρον ἐφώνησεν ἐκ τοῦ μνημείου καὶ ἤγειρεν αὐτὸν ἐκ νεκρῶν». Μὴ μοῦ λὲς λόγια. «Ἤμουν κι ἐγὼ ἐκεῖ, ἀπαντοῦσαν». Ἔτσι πίστευαν στὸν Χριστὸ χωρὶς θεωρίες καὶ ἐπιχειρήματα!
Ἀγαπητοί μου. Ἐλᾶτε τώρα μαζί μου σὲ ἕνα ἄλλο σεισμικὸ γεγονός.
Λέει ὁ προφήτης «ξεσχίστε τὶς καρδιές σας καὶ ὄχι τὰ ἱμάτιά σας». Διότι εἶναι πολὺ εὔκολο νὰ «διαρρήξουμε τὰ ἱμάτιά μας, ἀλλὰ εἶναι πανδύσκολο νὰ διαρρήξουμε τὶς καρδιές μας». Ἂν παραλλάξουμε λίγο τὸν προφητικὸ λόγο μποροῦμε νὰ ποῦμε, «εἴθε νὰ γίνη μέγας σεισμὸς καὶ νὰ γκρεμισθοῦν ὅλα τὰ σάπια τῶν καρδιῶν μας καὶ νὰ μὴ γίνη σεισμὸς στὴ γῆ ποὺ γκρεμίζει σπίτια καὶ νοικοκυριά!» Ὅμως εἶναι εὐκολώτερος ὁ καταστροφικὸς σεισμὸς τῆς γῆς καὶ δυσκολώτερος ὁ εὐλογημένος σεισμὸς στὶς καρδιές μας!
ΑΥΤΗΝ τὴν πρωτότυπη συμβουλὴ μᾶς καταθέτει ὁ προφήτης Ἰωὴλ. «Διαρρήξατε τὰς καρδίας ὑμῶν καὶ μὴ τὰ ἱμάτια ὑμῶν καὶ ἐπιστράφητε πρὸς Κύριον τὸν Θεὸν ὑμῶν, ὅτι ἐλεήμων καὶ οἰκτίρμων ἐστί, μακρόθυμος καὶ πολυέλεος καὶ μετανοῶν ἐπὶ ταῖς κακίαις». «Ὡς ἀπόδειξι τῆς μετανοίας σας σχίστε τὶς καρδιές σας, ποὺ εἶναι ἀκριβὸ καὶ δύσκολο, καὶ ὄχι τὰ ἱμάτιά σας, ποὺ εἶναι φτηνὸ καὶ εὔκολο» (2,13).
Ὁ λόγος αὐτὸς σὰν εἰκόνα εἶναι πολὺ ἐκφραστικός. Θαρρεῖς καὶ ἀκοῦς λόγια Χρυσοστομικά. Κι ὅμως ἀπέχη ἀπὸ μᾶς 27 αἰῶνες!
Ἐπανερχόμαστε στὴν ἁγία συμβουλὴ τοῦ προφήτη. Μᾶς λέει. Ἂν δεχθήκατε μέσα σας τὸν νυγμὸ τῆς μετάνοιας γιὰ τὶς ἁμαρτίες σας, ἀλλὰ καὶ γιὰ τὶς ἁμαρτίες τοῦ λαοῦ σας, τότε, σὰν ἀπόδειξι, μὴν ξεσχίστε τὰ ροῦχα σας, ποὺ εἶναι πανεύκολο. Αὐτὲς οἱ κινήσεις προσομοιάζουν μὲ μετάνοια, ἀλλὰ ὅμως δὲν εἶναι μετάνοια. Ὅπως κάποιοι πενθοῦν μὲ κραυγὲς δυνατές, ἀλλὰ εἶναι μόνο μὲ τὰ χείλη τους. Ἐνῶ ἄλλων τὸ πένθος δὲν ἀκούγεται καθόλου, κι ὅμως πονάη ἡ ψυχή τους. Διότι ξεσχίσθηκε ἀφανῶς ἡ καρδιά τους. Αἰώνιος σημαιοφόρος στὸ θέατρο τῆς διαρρήξεως τῶν ἱματίων, ὡς ἔνδειξι μεγίστης διαμαρτυρίας, παραμένει ὁ Καϊάφας σὲ κεῖνο τὸ μοναδικὸ βράδυ τῆς ἱστορίας! Διέρρηξε τὰ ἱμάτιά του, ἀλλὰ ἡ καρδιά του παρέμεινε σπήλαιο ληστῶν καὶ πάσης ἀκαθαρσίας. Τὶ νὰ προσφέρη ἕνα τέτοιο βέβηλο θεατροπένθος;
Αὐτὸ ἀκριβῶς συμβουλεύει ὁ προφήτης. «Τώρα ὁ Κύριος ὁ Θεός σας λέγει. Ἐπιστρέψτε σὲ μένα μὲ ὅλην τὴν καρδιά σας, μὲ νηστεία καὶ δάκρυ καὶ θρῆνο. Διαρρήξατε τὶς καρδιές σας καὶ ὄχι τὰ ἱμάτιά σας». Τὸ δὲ τέλος τοῦ λόγου εἶναι μιὰ βαριὰ ἐγγύησι. Λέει, «ὅτι ὁ Θεὸς μετανοεῖ γιὰ τὶς κακίες σας». Λέγει ἀπειλές, κι ὅτι θὰ ἔχετε κυρώσεις καὶ ποινές. Πιὸ πολὺ ὅμως τὸ λέγη, διότι ἐπιθυμεῖ τὴν μετάνοια σας καὶ ὄχι ὅτι σώνει καὶ καλὰ θέλει νὰ τιμωρήση. Περισσότερο σχεδιάζει νὰ δωρήση, παρὰ νὰ τιμωρήση. Τὸν ἴδιο λόγο λέγει καὶ ὁ προφήτης Ἰωνᾶς γιὰ τὸ κήρυγμα καὶ τὴν μετάνοια τῆς Νινευή. Λέει στὸν Θεό. «Δὲν πῆγα νὰ κηρύξω στὴν Νινευή, διότι ἐσὺ εἶσαι Θεὸς μακρόθυμος καὶ πολυέλεος καὶ μετανοῶν ἐπὶ ταῖς κακίαις» (3,9-10 καὶ 4,2).
Ἀγαπητοί μου. «Ἂς ἀκούσουμε σήμερα τὶ κράζει ὁ Παντοκράτωρ». Ἀμήν.
Μὲ πατρικὲς εὐχὲς
Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ
† Ὁ Φλωρίνης, Πρεσπῶν & Ἑορδαίας
ΘΕΟΚΛΗΤΟΣ
