Γράφει ο ιστορικός – φιλόλογος Δημήτρης Μαυρίδης
Η 8η Νοεμβρίου αποτελεί την επετειακή μέρα απελευθέρωσης της Φλώρινας από τον Τουρκικό ζυγό. Το όραμα των Νεότουρκων για μια τεράστια Οθωμανική Αυτοκρατορία έπαιρνε σάρκα και οστά , καθώς κατόρθωσαν να κυριαρχήσουν σε μεγάλο τμήμα των Βαλκανικών κρατών και κύριος στόχος τους ήταν ο πλήρης εκτουρκισμός του οθωμανικού κράτους. Γι’ αυτόν τον σκοπό ξεκίνησαν διώξεις και σκληρές τακτικές εκτουρκισμού στους αλλοεθνείς πληθυσμούς του Οθωμανικού κράτους. Η σκληρή τακτική τους δημιουργούσε αισθήματα μίσους και απέχθειας προς την Τουρκική διοίκηση και αναζωπύρωνε τα εθνικά αισθήματα των βαλκανικών λαών (Ελλήνων, Βουλγάρων, Σέρβων) , οι οποίοι είχαν ως απώτερο στόχο την προστασία των συμπατριωτών τους που ζούσαν υπό τον Τουρκικό ζυγό και επιθυμούσαν να ενσωματώσουν τα οθωμανικά εδάφη στα οποία κατοικούσαν. Η οθωμανική αυτοκρατορία δεν μπορούσε πλέον να έχει ορθές μεταρρυθμίσεις για τα κράτη που διοικούσε , δεν υπήρχε κάποια συμφωνία μεταξύ των Μεγάλων Δυνάμεων και τέλος το κάθε κράτος ήθελε να απελευθερωθεί από την κυριαρχία των Οθωμανών.
Η υλοποίηση όμως των ενδόμυχων επιθυμιών των βαλκανικών κρατών απαιτούσε συγκρούσεις και έριδες μεταξύ τους. Όπως άλλωστε προκύπτει και από την ονομασία τους , οι Βαλκανικοί πόλεμοι αφορούσαν τους αγώνες μεταξύ των Βαλκανικών κρατών (Ελλάδα , Σερβία , Βουλγαρία , Μοναστήρι).Έτσι , πραγματοποιήθηκαν οι δύο Βαλκανικοί πόλεμοι, εκ των οποίων ο πρώτος Βαλκανικός πόλεμος πραγματοποιήθηκε την περίοδο 1912 – 1913 και ο δεύτερος Βαλκανικός πόλεμος ξεκίνησε το 1913. Την περίοδο εκείνη πρωθυπουργός της Ελλάδας ήταν ο Ελευθέριος Βενιζέλος
Κατά τη διάρκεια του Α΄ Βαλκανικού Πολέμου ο Ελληνικός Στρατός νίκησε στη Θεσσαλονίκη και η πόλη απελευθερώθηκε από τους Οθωμανούς στις 26 Οκτωβρίου 1912. Με απόφαση του Ελληνικού Γενικού Στρατηγείου ο Ελληνικός Στρατός συνεχίζει τις επιτυχείς του προσπάθειες απελευθέρωσης της χώρας από τους Οθωμανούς. Πιο συγκεκριμένα η Αριστερή Ομάδα , που υπαγόταν στο τμήμα Στρατιάς της Κοζάνης ( V Μεραρχία ) είχε εντολή να παραμείνει στην Κοζάνη. Η Ομάδα του Κέντρου ( I,III,IV,VI Μεραρχίες και η Ταξιαρχία Ιππικού ) φτάνει στις περιοχές Γιαννιτσά και Έδεσσα και στη συνέχεια προχωρεί προς το υψίπεδο της Φλώρινας, καθώς εκεί θα διεξαγόταν μάχη κατά του τουρκικού στρατού , που βρισκόταν στην περιοχή του Μοναστηρίου.
Το 1ο Σύνταγμα Ιππικού υπό τον διοικητή αντισυνταγματάρχη Κωνσταντίνο Ζαχαρόπουλο, κινήθηκε τις πρώτες πρωινές ώρες φθάνοντας στον σιδηροδρομικό σταθμό Βεύης και στη συνέχεια συνέχισε προς τη Φλώρινα. Μέσα από τα κείμενα της εποχής που έχουν διασωθεί στις 11:30π.μ. ο Ελληνικός Στρατός κατέλαβε τον σιδηροδρομικό σταθμό Φλώρινας και συνέλαβε 110 αιχμαλώτους και πολεμικό υλικό. Εκτός από αυτά υιοθέτησε 10 ατμομηχανές και 322 σιδηροδρομικά οχήματα. Στη συνέχεια έφθασε ο Στρατός ακόμη πιο κοντά στην πόλη και ήρθε αντιμέτωπος με μια τουρκική φάλαγγα που είχε αρχίσει να κινείται από το Μοναστήρι , μέσω της Φλώρινας έως και το Πισοδέρι. Στις 14:00 το μεσημέρι αφού έφθασε και η εμπροσθοφυλακή ο Ελληνικός Στρατός, υπό τον Ιωάννη Άρτη καλεί τον τουρκικό στρατό να υποταχθεί. Έτσι , η πόλη παραδόθηκε στον Ελληνικό Στρατό.
«Εν ονόματι του Βασιλέως Γεωργίου του Α’ καταλαμβάνω την πόλιν της Φλωρίνης και τα υπό την δικαιοδοσίαν αυτής χωρία, κηρύσσων άμα τον στρατιωτικόν νόμον. Άπαντες οι κάτοικοι των μερών αυτών, ανεξαρτήτως φυλής και θρησκεύματος, έσονται ίσοι απέναντι του νόμου, τιθέμενοι υπό το σκήπτρον του Βασιλέως Γεωργίου του Α’ και επανερχόμενοι εις τας αγκάλας της Μητρός Ελλάδος».
Το απόγευμα της ίδιας μέρας φτάνει στην Φλώρινα το 1ο Σύνταγμα Ιππικού και αφού εισήλθε στην πόλη αφόπλισε τα τουρκικά τμήματα (περίπου 1400 τούρκους στρατιώτες) και συνέχισε την καταδίωξή τους μέχρι τα ξημερώματα της επόμενης μέρας μέχρι το Πισοδέρι. Η Φλώρινα απελευθερώθηκε στις 7 Νοεμβρίου 1912.
Μετά την παράδοση της πόλης της Φλώρινας στους Έλληνες, είχε φτάσει και μια ίλη Σέρβικου ιππικού και είχε ζητήσει άδεια να στρατοπεδεύσει στην πόλη. Η άδεια δόθηκε όμως όχι για τον λόγο που ανέφεραν οι Σέρβοι , καθώς και οι ίδιοι ζήτησαν δικαιώματα στην πόλη , παρόμοια με εκείνα των Βουλγάρων στη Θεσσαλονίκη. Το θέμα φυσικά έλαβε λήξη ύστερα από παρέμβαση του Διαδόχου Κωνσταντίνου και του Σέρβου αρχιστράτηγου , καθώς ο Κωνσταντίνος πρόβαλλε την αδιαπραγμάτευτη θέση της Ελλάδος για την κατοχή της πόλης.
Η Φλώρινα ήταν από τις τελευταίες περιοχές της Ελλάδας που απελευθερώθηκε , καθώς έμεινε υπό τουρκικό ζυγό περίπου 100 χρόνια από τότε που ξεκίνησε ο αγώνας για την ελευθερία. Το όραμα, λοιπόν, για τη δημιουργία της μεγάλης Βουλγαρίας κατέρρευσε, μετά από πολλές διώξεις και επιθέσεις στους κατοίκους της περιοχής, που είχαν στόχο την αλλοίωση της Εθνικής συνείδησης των Μακεδόνων. Δυστυχώς υπό Σερβική κατοχή περιήλθαν το Μοναστήρι , η Αχρίδα , το Κρούσοβο , η Στρώμνιτσα , το Μελένικο , το Μορίχοβο, όπου κατοικούσαν πάρα πολλοί Έλληνες.
Έτσι , λοιπόν, ο Ελληνικός Στρατός μετά από περίπου 2 μήνες συνεχών αγώνων κάτω από δυσμενείς καιρικές και εδαφικές συνθήκες έγινε κυρίαρχος ολόκληρης της Δυτικής Μακεδονίας και του υψιπέδου της Κορυτσάς , μετακινώντας τις τουρκικές δυνάμεις προς το εσωτερικό της Αλβανίας.
ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ
ΠΑΝΤΑ ΕΛΕΥΘΕΡΟΙ
112 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΤΗΣ ΦΛΩΡΙΝΑΣ
Δημήτρης Μαυρίδης , Msc, Med
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Θάνος Μ. Βερέμης, Ιωάννης Σ. Κολλιόπουλος, Νεότερη Ελλάδα: Μια ιστορία από το 1821 , Εκδ. Πατάκη , Αθήνα , 2015.
Stuart T. Miller , Νεότερη και Σύγχρονη Ευρωπαϊκή Ιστορία , εκδ. Gutenberg , 2018, Αθήνα.
Ιστοσελίδες
https://stratistoria.wordpress.com/1901-1950/1912-1913-valkanikoi-polemoi/1912-a-valkanikos/1912-florina/ , τελευταία επίσκεψη: 20/10/2024 , 03:40
