Η γιορτή της μητέρας ή ημέρα της μητέρας είναι εορτή προς τιμήν της μητέρας και της μητρότητας. Στην Ελλάδα και σε πολλές άλλες χώρες, γιορτάζεται την δεύτερη Κυριακή του μήνα Μάη.
Καθιερώθηκε τον 20ό αιώνα και προέρχεται από το αγγλικό και το αμερικανικό κίνημα των γυναικών. Η Αμερικανίδα Ανν Τζάρβις (Ann Maria Reeves Jarvis) διοργάνωσε για πρώτη φορά το 1865 ένα κίνημα με το όνομα Mothers Friendships Day και συναντήσεις με το όνομα Mothers Day Meetings, κατά τις οποίες οι μητέρες αντάλλασσαν απόψεις και εμπειρίες.[1] Το 1870 η Τζούλια Γουόρντ Χάου (Julia Ward Howe) διοργάνωσε μια εκδήλωση φιλειρηνικής συγκέντρωσης μητέρων με το σλόγκαν peace and motherhood με σκοπό, τα παιδιά να μη στέλνονται στον πόλεμο.[2]
Στην Ελλάδα η γιορτή της μητέρας συνδέθηκε με την εορτή της Υπαπαντής (2 Φεβρουαρίου). Τότε η ορθόδοξη εκκλησία γιορτάζει την Παναγία με τον Ιωσήφ που πηγαίνουν τον 40ήμερο Ιησού στο Ναό για ευλογία. Να “σαραντίσει“, σύμφωνα με την σύγχρονη ορολογία. Μια κίνηση που ακόμα και σήμερα κάνουν οι χριστιανές μητέρες (Σαραντισμός). Ο παράλληλος εορτασμός της μητέρας ξεκίνησε το 1929 με προφανή τον συμβολισμό. Όμως κατά την δεκαετία του 1960, ο εορτασμός ατόνησε και ενισχύθηκε η δυτικόφερτη συνήθεια εορτασμού της 2ης Κυριακής του Μαΐου, αν και η εκκλησία επιμένει στην παλαιά ημέρα εορτασμού και διοργανώνει σχετικές εκδηλώσεις.
Η θεσμοθέτηση της Ημέρα της Μητέρας
Μετά από σαράντα χρόνια «μητρικής» φροντίδας που επέδειξε προς τους αντιμαχόμενους στρατιώτες της εμφύλιας σύρραξης, το 1905 η Ανν Τζάρβις πέθανε στη Δυτική Βιρτζίνια. Η κόρη της Άννα Τζάρβις καθώς δεν είχε η ίδια παντρευτεί ή αποκτήσει παιδιά ένιωσε την ανάγκη να τιμήσει τη μνήμη της. Έτσι στις 12 Μαΐου του 1907, δύο χρόνια μετά τον θάνατο της μητέρας της, διοργάνωσε μία τελετή εις μνήμην της ενώ αργότερα διεξήγαγε μία εκστρατεία για να καθιερωθεί η μέρα της μητέρας σαν αναγνωρισμένη γιορτή.
Η εκστρατεία που έκανε το 1907 για την καθιέρωση της γιορτής είχε μεγάλη απήχηση και στις 10 Μαΐου εκείνης της χρονιάς, εκατοντάδες οικογένειες συγκεντρώθηκαν στο Γκράφτον, τη γενέτειρα της Τζάνις σε μία εκκλησία που αργότερα μετονομάστηκε «Διεθνής Ναός της Μητέρας» καθώς και σε άλλες πόλεις για να υποστηρίξουν την κίνηση της. Ουσιαστικά εκείνη η μέρα θεωρείται ο πρώτος εορτασμός της Ημέρας της Μητέρας, όπως τον γνωρίζουμε σήμερα.
Το μνημόσυνο αυτό δεν μετέτρεψε βέβαια εν μία νυκτί τη μνήμη της Ανν Τζάρβις σε οικουμενική γιορτή της μητρότητας, όμως υπήρξε το σημείο εκκίνησης για τη σταδιακή διάχυση του εορτασμού της νεότευκτης Ημέρας της Μητέρας σε διάφορες πολιτείες των ΗΠΑ. Τελικά η ιδέα της Τζάρβις έγινε δεκτή με ενθουσιασμό και το 1914 όταν ο Αμερικανός πρόεδρος Γούντροου Ουίλσον αναγνώρισε την Ημέρα της Μητέρας ως εθνική εορτή που θα εορτάζεται τη δεύτερη Κυριακή του Μαΐου, τιμώντας, έστω και καθυστερημένα, την «πρώτη μητέρα» Ανν Τζάρβις και μαζί της κάθε μάμα, «τον άνθρωπο που έχει κάνει περισσότερα για σένα από οποιονδήποτε άλλον στον κόσμο», όπως είχε δηλώσει χαρακτηριστικά η Άννα Τζάρβις. Τα πρώτα χρόνια μάλιστα η γιορτή ήταν επίσημη αργία, ενώ ακόμα και οι ευγενείς έδιναν στους υπηρέτες τους άδεια προκειμένου να περάσουν την μέρα με τις μητέρες τους.
Η εμπορευματοποίηση της Ημέρας της Μητέρας και ο αγώνας για την κατάργησή της.
Μέσα σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα, η γιορτή, έγινε ιδιαίτερα δημοφιλής και όπως συμβαίνει συνήθως σε αυτές τις περιπτώσεις, εξαιρετικά εμπορική. Η Άννα Τζάρβις, έχοντας απογοητευτεί από την εμπορική έκταση του εορτασμού, πιστεύοντας ότι η γιορτή έχει χάσει το πραγματικό της νόημα, ξεκινάει μία αντίστροφη εκστρατεία. Αυτή τη φορά προσπαθεί να πείσει τους πολίτες να μην αγοράζουν λουλούδια, σοκολάτες, ειδικές θεματικές κάρτες και άλλα δώρα για τις μητέρες του τη συγκεκριμένη ημέρα.
Η ίδια με δηλώσεις της στον τύπο της εποχής έλεγε πως: «το να στέλνεις τυπωμένες κάρτες στη γιορτή της μητέρας δείχνει ότι είσαι πολύ τεμπέλης για να γράψεις ένα γράμμα στη γυναίκα που έκανε για σένα περισσότερα απ’ όσα οποιοσδήποτε άλλος άνθρωπος στον κόσμο» όσο για τα γλυκά και τα σοκολατάκια τα θεωρούσε τελείως υποκριτικά, αφού τα περισσότερα εν τέλει τα έτρωγε ο ίδιος ο αποστολέας.
Το μένος της για τους εμπόρους έφτασε σε τέτοιο σημείο που την έκανε να χαρακτηρίσει τους ανθοπώλες ή αυτούς που έφτιαχναν εορταστικές κάρτες ως τσαρλατάνους, λωποδύτες, ληστές και πειρατές οι οποίοι με την απληστία τους υπονόμευαν μία από λαμπρότερες και αγνότερες γιορτές.
Ταυτόχρονα, απείλησε να μηνύσει τη βιομηχανία των λουλουδιών ώστε να μην χρησιμοποιούν τη φράση «ημέρα της μητέρας» για να πωλούν τα λουλούδια τους. Σε μία ένδειξη καλής θέλησης, μια ένωση ανθοπωλών της πρόσφερε ποσοστό από τα κέρδη της συγκεκριμένης ημέρας, αλλά αυτό είχε τα αντίθετα αποτελέσματα. Η Άννα Τζάρβις όχι μόνο αρνήθηκε αλλά εξοργίστηκε ακόμα περισσότερο.
Σε μία από τις τελευταίες δημόσιες εμφανίσεις της, η Τζάρβις μάζευε υπογραφές από σπίτι σε σπίτι για να καταφέρει να ακυρώσει την Ημέρα της Μητέρας και πέρασε τις τις τελευταίες ημέρες της σε ένα σανατόριο πνιγμένη από τα χρέη. Πέθανε στις 24 Νοεμβρίου 1948, χωρίς να μάθει ποτέ πως ένα μεγάλο μέρος των χρημάτων για την παραμονή της στο σανατόριο εξοφλήθηκε από μία ομάδα ανθοπωλών.
Εμείς ευχόμαστε Χρόνια πολλά σε όλες τις μανούλες ….που ζουν.
Αιώνια η μνήμη σε όσες δε ζουν και προσέχουν τα παιδιά τους από εκεί που είναι.
Καλή εγκυμοσύνη σε αυτές που περιμένουν να γίνουν μανούλες.
Καλά αποτελέσματα σε όσες επιθυμούν να γίνουν μάνες!!!
Χρόνια πολλά στις μάνες που υιοθέτησαν!!!
Χρόνια πολλά μαμά…!!!
Από την εκτελεστική γραμματεία νομαρχιακού τμήματος ΑΔΕΔΥ Φλώρινας
Φλώρινα 08-05-2022
