Ο μύθος της Φίλως (Φλώρας)
Η θεά Flora των Ρωμαίων ήταν η θεά Χλωρίς των Ελλήνων, θεά της βλάστησης. Στη Φλώρινα επικράτησε το γυναικείο λατινικό όνομα «Φλώρα», και παλαιότερα υπήρχαν πολλές γυναίκες με αυτό το όνομα. Οι Τούρκοι της περιοχής μας, το όνομα Φλώρα το πρόφεραν «Φίλω». Ονόμαζαν μάλιστα την πόλη μας «Φιλωρίνα» και υπήρχε σχετικός μύθος, ο οποίος αναφερόταν στην ίδρυση της πόλης. Ήταν ένας μύθος που υποτιμούσε τους παλιούς Φλωρινιώτες, και οι Τούρκοι τον έλεγαν κάθε φορά που ήθελαν να τους υποβαθμίσουν.
Ο μύθος όμως είχε δυο σκέλη, καθώς η Φίλω στην οποία αναφέρεται ο μύθος ήταν πριγκίπισσα και μετά πόρνη. Από την Φίλω ιδρύθηκε η πόλη, μια πόλη από βασιλικό γένος, αλλά και ερωτική, αφού το πρώτο σπίτι που χτίστηκε ήταν το πορνείο της Φίλως.
Ο μύθος καταγράφηκε από την γαλλική αποστολή, το 1918. Είναι διασκευασμένος και αναφέρει τα παρακάτω: «Κάποτε στα χρόνια των Λυγκηστών, κατοικούσε ο άρχοντάς τους, εκεί που χτίστηκε το ξενοδοχείο Ξενία. Ήταν ένας πρίγκιπας, που είχε αρκετά παιδιά. Μια από τις κόρες του, η Φίλω, ήταν πολύ ζωηρή και ερωτιάρα. Ο πατέρας της πολλές φορές προσπάθησε να την συνετίσει, να την παντρέψει και να ησυχάσει όλος ο ανδρικός πληθυσμός του οικισμού. Η Φίλω όμως δεν μπορούσε να ζήσει με έναν μόνο άνδρα. Ήθελε πολλούς. Και καθώς ήταν νέα και ωραία είχε ξετρελάνει όλους τους άνδρες.
Η πόλη των Λυγκηστών ήταν σε διαρκή αναστάτωση, καθώς οι γυναίκες ξεσηκώθηκαν και ζητούσαν από τον πρίγκιπα πατέρα της να την εξορίσει. Σαν πατέρας όμως αυτός ήθελε μόνο να απομακρύνει την κόρη του από την πόλη, όχι όμως και να την εξορίσει μακριά. Αποφάσισε λοιπόν να την διώξει από την πόλη. Η Φίλω έφυγε και έχτισε ένα σπίτι στην κοιλάδα, στο σημερινό Βαρόσι. Αυτό ήταν το πρώτο σπίτι που χτίστηκε στην περιοχή της σημερινής Φλώρινας. Το σπίτι της Φίλως, σύντομα έγινε πορνείο, καθώς οι άνδρες αναζητούσαν την συντροφιά της. Η Φίλω προτίμησε το αρχαιότερο επάγγελμα, επειδή της άρεσε, αλλά και για βιοποριστικούς λόγους.
Το πρώτο σπίτι της Φλώρινας ήταν το πορνείο της Φίλως και κοντά σε αυτό άνοιξαν κάποια οινομαγειρεία, ώστε οι θαυμαστές της να απολαμβάνουν και το πιοτό και το φαγητό, αλλά και την Φίλω. Οι εραστές της ήταν πολλοί και μερικοί από αυτούς έχτισαν σπίτια κοντά στο πορνείο της Φίλως. Τα σπίτια πλήθαιναν και σχηματίστηκε ο πυρήνας της σημερινής πόλης. Ένας οικισμός κάτω από την πόλη των Λυγκηστών. Έξω από τα τείχη της πόλης». Αυτά αναφέρει ο τούρκικος μύθος, που τον κατέγραψε ο Γάλλος Ζαν Ντενί.
Από τον τουρκικό αυτόν μύθο φαίνεται ότι υπήρχε η ονομασία «Φλώρινα» πριν την τουρκική κατάληψη. Οι Τούρκοι απλώς μετέφρασαν στην γλώσσα τους την λέξη «Φλώρα» και έγινε «Φίλω», και η πόλη «Φιλωρίνα».
Για τους Τούρκους, οι Φλωρινιώτες ήταν «απόγονοι της Φίλως». Μια έκφραση πολύ υποτιμητική για τους παλιούς Φλωρινιώτες. Μια έκφραση γεμάτη ειρωνεία και κακία, που επί αιώνες επικαλούνταν οι Τούρκοι για να μειώσουν τους παλιούς Φλωρινιώτες. Οι Τούρκοι όμως ανταλλάχτηκαν, το 1923. Και αφού δεν υπήρχαν πια Τούρκοι στην Φλώρινα η έκφραση αυτή χάθηκε. Η Φίλω ξεχάστηκε για πολλά χρόνια. Όμως οι Φλωρινιώτες δεν γλύτωσαν από τέτοιου είδους εκφράσεις, καθώς το πνεύμα της Φίλως ήθελε την πόλη ερωτική. Από το 1960 και μετά, συχνά ακουγόταν στα γήπεδα από τις κερκίδες της αντίπαλης ομάδας ένα σύνθημα κατά των Φλωρινιωτών φιλάθλων. Κραυγές που ένωναν το παρελθόν με το παρόν. «Απόγονοι τις Γκιούργιας» φώναζαν οι αντίπαλοι φίλαθλοι στους Φλωρινιώτες. Ήταν το όνομα μιας άλλης πριγκίπισσας του έρωτα, που και αυτή έμενε και εργάστηκε στο Βαρόσι, δυο χιλιάδες χρόνια μετά την Φίλω.
Δημήτρης Μεκάσης
