Ο Ιερός Ναός της Κοιμήσεως της Θεοτόκου Φλωρίνης
των Γνήσιων Ορθόδοξων Χριστιανών (Παλαιοημερολογιτών)
Το «παλιό» και το «νέο» ημερολόγιο δίχασε τους Ορθόδοξους χριστιανούς και αναστάτωσε την Ελλάδα την περίοδο του Μεσοπολέμου. Το παλιό ημερολόγιο ήταν το Ιουλιανό, που αποδείχτηκε από τους αστρονόμους ότι έχανε κάποιο χρόνο κάθε έτος, με αποτέλεσμα μετά την πάροδο ετών να μετακινηθούν οι εποχές. Το Γρηγοριανό, το νέο ημερολόγιο διόρθωσε τις ελλείψεις του παλιού. Επομένως έπρεπε να καθιερωθεί το νέο ημερολόγιο. Η αλλαγή στην Ελλάδα έγινε την 16η Φεβρουαρίου 1923, και την επομένη ημέρα το ημερολόγιο έδειχνε 1η Μαρτίου 1923. Για την Πολιτεία το πρόβλημα είχε λυθεί. Το ημερολόγιο άλλαξε και όλα λειτουργούσαν κανονικά. Όμως την 25 Μαρτίου του 1923, ο Ευαγγελισμός και η Εθνεγερσία δεν συνέπιπταν την ίδια ημέρα. Η Εκκλησία παρέμενε στο Ιουλιανό ημερολόγιο, μέχρι που το 1924 αποφασίστηκε να εφαρμοστεί το αναθεωρημένο Ιουλιανό ημερολόγιο. Οι γιορτές μετατέθηκαν 13 ημέρες νωρίτερα. Μια μερίδα Ορθοδόξων χριστιανών αντέδρασε και ακολούθησε το παλιό ημερολόγιο, σχετικά με τις γιορτές. Αυτοί ονομάστηκαν παλαιοημερολογίτες, και υπέστησαν διώξεις από την Χωροφυλακή τον πρώτο καιρό. Δεν διέφεραν όμως στο δόγμα από τους άλλους Ορθόδοξους χριστιανούς. Δεν ήταν αιρετικοί. Ήταν και αυτοί χριστιανοί Ορθόδοξοι. Από το 1925, και μέχρι σήμερα ονομάζονται Γνήσιοι Ορθόδοξοι Χριστιανοί.
Στη Φλώρινα το εκκλησιαστικό ημερολόγιο άλλαξε το 1928, στις 29 Ιουνίου, και η πρώτη γιορτή που γιορτάστηκε με τον νέο ημερολόγιο ήταν των Αποστόλων Πέτρου και Παύλου. Τότε Μητροπολίτης Φλωρίνης ήταν ο Χρυσόστομος Καβουρίδης, υπέρμαχος του παλιού ημερολογίου. Αναγκάστηκε να αποδεχτεί το νέο ημερολόγιο, αυτός όμως ενθάρρυνε τους πιστούς να ακολουθούν το παλιό. Τα πρώτα χρόνια, πολλοί Φλωρινιώτες στις μεγάλες χριστιανικές γιορτές φορούσαν τα παλιά τους ρούχα και έκαμναν διάφορες δουλειές για να δείξουν ότι δεν δέχονται το νέο εκκλησιαστικό ημερολόγιο. Οι γιορτές όμως στην εκκλησία γιορταζόταν με το νέο ημερολόγιο.
Την επόμενη χρονιά, το 1929, κατά την εορτή των Αποστόλων Πέτρου και Παύλου, πλημμύρισε το ποτάμι, μετά από μια καταιγίδα. Ήταν η μεγαλύτερη πλημμύρα που έχει καταγραφεί στη Φλώρινα. Τα νερά του ποταμού έπνιξαν ανθρώπους και ζώα και πλημμύρισαν τα σπίτια που ήταν κοντά στο ποτάμι. Οι Φλωρινιώτες, την πλημμύρα την θεώρησαν ως «Σημείον εξ ουρανού» και όλοι γύρισαν στο παλιό ημερολόγιο.
Μετά από πολλές πιέσεις της Αρχιεπισκοπής, ο Μητροπολίτης Χρυσόστομος Καβουρίδης μετατέθηκε και εξορίστηκε για την δράση του. Ο νέος Μητροπολίτης Φλώρινας, ο Βασίλειος Παπαδόπουλος ενθρονίστηκε, το 1932, και ήταν υποστηριχτής του νέου ημερολογίου. Μια θεομηνία αναστάτωσε πάλι την πόλη. Ήταν το 1935, την ημέρα του Σωτήρος, και οι Φλωρινιώτες πήγαν ένα καλάθι με σταφύλια, για να τα ευλογήσει ο παπάς. Πήγαν όμως με το νέο ημερολόγιο. Την επόμενη ημέρα το χαλάζι έπεφτε ασταμάτητα και δεν άφησε ούτε τσαμπί, ούτε ρόγα στα αμπέλια της Φλώρινας. Οι Φλωρινιώτες τρομαγμένοι από την θεομηνία, αλλά και από τις πιέσεις του Μητροπολίτη Βασίλειου, άρχισαν να γιορτάζουν τις χριστιανικές γιορτές διπλά. Φανερά στην εκκλησία με το νέο ημερολόγιο και κρυφά στο σπίτι με το παλιό ημερολόγιο.
Μια δασκάλα από το Μοναστήρι (Βιτώλια), η Μαρία Ιωαννίδου, που συνήθιζαν να την ονομάζουν «Χατζή – Μαρία» ήταν πιστή στο παλιό ημερολόγιο. Ήταν πνευματικό τέκνο του Μητροπολίτη Χρυσόστομου Καβουρίδη. Είχε ταξιδεύσει πολλές φορές στους Αγίους Τόπους και γι αυτόν τον λόγο την ονόμαζαν «Χατζή –Μαρία». Πέθανε το 1960 ή 1961 (προφορική μαρτυρία), και με την διαθήκη της έδινε το σπίτι της, που βρίσκεται στην πλατεία Σχολείων, στους Γνήσιους Ορθόδοξους Χριστιανούς, για να γίνει ναός του παλαιού ημερολογίου και κάποια χρήματα για να θάψουν τα οστά της στα Ιεροσόλυμα. Επιθυμία της ήταν να γίνει ναός τη Κοιμήσεως της Θεοτόκου. Το 1962, στο σπίτι λειτουργούσαν με το παλιό ημερολόγιο, καθώς σε αυτό είχαν γίνει μερικές μετατροπές. Οι ιερείς έρχονταν από την Θεσσαλονίκη και το Άγιο Όρος περιστασιακά. Ψάλτης ήταν ο τσαγκάρης Μιχαήλ Αγιανίδης και νεωκόρος η σύζυγός του Βασιλεία Αγιανίδου, από τη Φλώρινα. Ο Μιχαήλ και η Βασιλεία Αγιανίδου, ο Γεώργιος Γιαννακίδης με την οικογένεια του και πολλοί άλλοι εθελοντές συμμετείχαν εθελοντικά σε όλες τις χειρονακτικές εργασίες μετατροπής του σπιτιού σε ναό. Όλοι ήταν Γνήσιοι Ορθόδοξοι Χριστιανοί.
Το 1969, το στρατιωτικό καθεστώς του Γεωργίου Παπαδόπουλου επέτρεψε στους Γνήσιους Ορθόδοξους Χριστιανούς να καταγράφουν στα Ληξιαρχεία τις βαφτίσεις και τους γάμους που τελούσαν στους ναούς τους. Οι πιστοί πήραν θάρρος και το 1970 περίπου (προφορική μαρτυρία) έγιναν επίσημα τα εγκαίνια του ναού της Κοιμήσεως της Θεοτόκου. Από τις προφορικές μαρτυρίες των γειτόνων γνωρίζουμε ότι στα εγκαίνια παραβρέθηκαν και Έλληνες και Ρώσοι Επίσκοποι , αλλά και Μοναχοί, όλοι του παλαιού ημερολογίου. Η Χωροφυλακή είχε αποκλείσει την περιοχή και από την μεριά της πλατείας και από την μεριά του βουνού. Το 1974, ο ναός απέκτησε μόνιμο ιερέα, τον Ιωάννη Τσαουσίδη, από την Κοιλάδα Κοζάνης, ο οποίος λειτουργούσε επί 25 χρόνια μέχρι που εκοιμήθη το 1999.
Το 1980, ο ναός πήρε άδεια από την πολεοδομία και κατασκευάστηκε το Άγιο Βήμα, ο τρούλος και το καμπαναριό, και σταμάτησαν οι μικροδιαφορές που είχαν με τον Μητροπολίτη Αυγουστίνο Καντιώτη. Από το 1999, ο ναός λειτουργεί από τον αρχιμανδρίτη Χρυσόστομο Παπαδημητρίου, από την Θεσσαλονίκη. Οι πιστοί είναι περίπου 200, και όλες οι λειτουργίες και τα Μυστήρια τελούνται κανονικά. Το Πάσχα που γιορτάζεται την ίδια ημερομηνία, οι Γνήσιοι Ορθόδοξοι Χριστιανοί συμμετέχουν στην περιφορά του Επιταφίου, στην κεντρική πλατεία με τους Επιτάφιους των άλλων εκκλησιών.
Η εκκλησία των Γνησίων Ορθόδοξων Χριστιανών δεν χρηματοδοτείται από το Κράτος. Οι πιστοί είναι αυτοί που συνεισφέρουν οικονομικά και συντηρούν τον ναό και τον ιερέα. Κατάφεραν και μετέτρεψαν ένα σπίτι σε έναν ωραίο ναό. Όμως ο δρόμος από την πλατεία Σχολείων μέχρι τον ναό είναι επικίνδυνος και έχει καταρρεύσει σε ένα σημείο. Ο Δήμος Φλώρινας οφείλει να στηρίξει τον δρόμο, για να αποφευχθούν τα χειρότερα.
Στην συνάντησή μου με το αρχιμανδρίτη Χρυσόστομο Παπαδημητρίου στο Ναό της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, έκλεισε η συζήτηση με τον επίλογο, ότι υπάρχουν μόνο Ορθόδοξοι Χριστιανοί, με το ίδιο δόγμα, που άλλοι γιορτάζουν με το νέο και άλλοι με το παλιό ημερολόγιο. Διαφορά 13 ημερών στις γιορτές, εκτός του Πάσχα που συμπίπτει την ίδια ημερομηνία.
Ο Ναός της Κοιμήσεως της Θεοτόκου δεσπόζει πάνω από την πλατεία Σχολείων, που σήμερα ονομάζεται πλατεία Εφέδρων Αξιωματικών. Η επιθυμία της Χατζή – Μαρίας, της Μαρίας Ιωαννίδου εκπληρώθηκε.
Δημήτρης Μεκάσης
