Κορίνα Χατζηπαναγιωτίδου
Πολιτιστική Διαχειρίστρια
MSc, Πολιτιστικό Managment
Η ανεργία αποτελεί ένα μείζον κοινωνικό πρόβλημα της Περιφέρειας Δυτ. Μακεδονίας, που χρονίζει χωρίς καμία λύση. Η Ελληνική Στατιστική Αρχή και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου τονίζοντας πως το 2019 «Τα υψηλότερα ποσοστά ανεργίας παρατηρούνται στη Δυτική Μακεδονία» (Ε.Σ.Α) και «για το τέταρτο τρίμηνο του 2018, η Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας παρουσιάζει το μεγαλύτερο δείκτη ανεργίας στην επικράτεια, ήτοι 25,3.%. Συγκεντρώνει το 3,23% του συνόλου των εγγεγραμμένων ανέργων της χώρας» Τα παραπάνω στοιχεία ισχύουν σε μια περιοχή με «μεγάλη συμμετοχή στη βιομηχανική παραγωγή ενέργειας καθώς επίσης και σημαντική αγροτική παραγωγή» (Ε.Ε.).
Βέβαια, στα επόμενα χρόνια τα παραπάνω στοιχεία αναμένεται να αλλάξουν δραματικά, καθώς με την βίαιη απόσυρση των λιγνιτικών μονάδων ηλεκτροπαραγωγής που θα ολοκληρωθεί το 2024, θα αυξηθεί η ανεργία στην περιοχή.
Τα προηγούμενα χρόνια η τοπική ανάπτυξη υπήρξε μονοδιάστατη και εξαρτημένη από την παραγωγή του λιγνίτη. Σήμερα, κάτω από την προοπτική της απολιγνιτοποίησης δημιουργούνται προβλήματα. Όμως ο πολιτισμός μπορεί να αποτελέσει έναν επιπλέον κλάδο, μια πιθανή ευκαιρία τοπικής ανάπτυξης.
Μια τέτοια ευκαιρία χάθηκε όταν, με λύπη παρατηρήσαμε ότι από το πρόγραμμα «Όλη η Ελλάδα ένας πολιτισμός» που ανακοινώθηκε πριν από λίγες μέρες από το Υπουργείο Πολιτισμού (ΥΠΠΟΛ) , λείπουν όλοι αρχαιολογικοί χώροι και οι πολιτιστικοί οργανισμοί της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας. Σύμφωνα με το παραπάνω πρόγραμμα θα λάβουν χώρα 251 δράσεις, που θα ξεκινήσουν από τις 18 Ιουλίου σε 111 αρχαιολογικούς χώρους σε όλη την Ελλάδα, σε συνεργασία με 11 κρατικούς και εποπτευόμενους φορείς. Στόχος του προγράμματος είναι η σωτηρία των καλλιτεχνικών εκδηλώσεων που πλήγηκαν από την πανδημία του COVID-19.
Να υπενθυμίσουμε ότι οι τέσσερις νομοί που αποτελούν την Περιφέρεια Δυτ. Μακεδονίας, διαθέτουν άφθονους αρχαιολογικούς και πολιτιστικούς χώρους. Συγκεκριμένα στην Π.Ε Καστοριάς βρίσκονται πέντε αρχαιολογικοί χώροι, στην Π.Ε. Κοζάνης τρείς, τέσσερις στην Π.Ε Φλώρινας και ένας στην Π.Ε. Γρεβενών. Κοντά σ’ αυτούς προσπαθούν να επιβιώσουν τέσσερα μουσεία στο Ν.Γρεβενών, δέκα μουσεία στο Ν.Καστοριάς, δώδεκα πολιτιστικοί οργανισμοί στο Ν.Κοζάνης και έξι στο Ν.Φλώρινας (στοιχεία από την επίσημη ιστοσελίδα του Υπουργείο Πολιτισμού& Αθλητισμού).
Είναι γενικά αποδεκτό ότι οι πολιτιστικές εκδηλώσεις που διοργανώνονται στους αρχαιολογικούς και πολιτιστικούς χώρους αποτελούν βασικές λειτουργίες στην κοινωνική πραγματικότητα και μπορούν να συμβάλλουν στην οικονομική ανάπτυξη των περιοχών, σύμφωνα με εγχώρια και διεθνή παραδείγματα. Π.χ. Πρέσπεια, Alentejo Πορτογαλία
Όμως τα οφέλη από τις πολιτιστικές εκδηλώσεις είναι πολλαπλά, καθώς προάγονται τα πολιτισμικά δικαιώματα όλων των πολιτών, επιτυγχάνεται η συμμετοχικότητα και εξαλείφονται οι ανισότητες και οι διακρίσεις. Οι πολιτισμικές κοινότητες γίνονται ορατές, καλλιεργείται ο σεβασμός στην διαφορετικότητα και στο πλαίσιο μιας σύγχρονης πολυπολιτισμικής κοινωνίας, αναπτύσσεται η πολιτισμική βιοποικιλότητα και εντέλει η κοινωνική συνοχή.
Παίρνοντας υπόψη όλα αυτά, εύλογα γεννιούνται ερωτήματα τα οποία απαιτούν απαντήσεις από τους καθ’ ύλη αρμόδιους.
- Υπάρχει σχεδιασμός για τον τρόπο με τον οποίο θα λειτουργήσει η οικονομία της περιοχής;
- Ποιες ενέργειες έχουν γίνει και ποια μέτρα έχουν ληφθεί ή θα ληφθούν στο άμεσο μέλλον ώστε να δοθούν λύσεις στα καίρια ζητήματα της τοπικής οικονομίας;
- Γιατί δεν εντάσσεται η πληττόμενη περιοχή της Δυτ.Μακεδονίας στα αναπτυξιακά προγράμματα του ΥΠΠΟΛ;
- Ο πολιτιστικός τομέας εντάσσεται στον παραπάνω σχεδιασμό ώστε να αποτελέσει αναπτυξιογόνο κλάδο;
Δεδομένου ότι κάθε μέρα που περνάει θα πρέπει να γεννιούνται και όχι να χάνονται ευκαιρίες για ανάπτυξη, είναι επιτακτική ανάγκη να αξιοποιηθεί κάθε κλάδος της οικονομίας. Βέβαια γι’ αυτό απαιτείται ένα όραμα και ένας βασικός σχεδιασμός.
Όσον αφορά την Πολιτιστική Πολιτική1, καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι είναι ανάγκη να διαμορφωθούν με συγκροτημένο τρόπο τόσο η Δημόσια Πολιτιστική Πολιτική όσο και η Ειδική Τοπική Πολιτική ώστε η πολιτιστική ανάδειξη της περιοχής μας να αποτελέσει προτεραιότητα και στόχο για μια βιώσιμη τοπική ανάπτυξη.
1«Πολιτιστική πολιτική, είναι το σύνολο κοινωνικών πρακτικών, συνειδητών και διακριβωμένων, παρεμβάσεων ή μη παρεμβάσεων, που έχουν στόχο την ικανοποίηση κάποιων πολιτιστικών αναγκών με την υπέρτατη δυνατή χρήση όλων των υλικών και ανθρώπινων πόρων, που μια δεδομένη κοινωνία διαθέτει, σε μια ορισμένη στιγμή. Κι ακόμη η πολιτική αυτή πρέπει να καθορίζει κάποια κριτήρια της πολιτιστικής ανάπτυξης και να συνδέει τον πολιτισμό με τη διαμόρφωση της προσωπικότητας και την κοινωνικό-οικονομική ανάπτυξη» (UNESCO)
