ΠΕΜΠΤΗ, 24 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2019 ΩΡΑ: 20.OO ΣΤΗΝ ΑΙΘΟΥΣΑ ΘΕΑΤΡΟΥ ΤΟΥ “ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ” ΦΛΩΡΙΝΑΣ ΕΟΡΤΑΣΜΟΣ ΤΗΣ 28ης ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1940
Παρουσίαση τραγουδιών από το “ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ” του Δημητρίου Λιώτση, από την Παιδική Χορωδία “Δ.Λιώτσης” του Φ.Σ.Φ. “Ο Αριστοτέλης” Φλώρινας.
Διδασκαλία χορωδίας: Σοφία Μούλη Στο πιάνο συνοδεύει η Χριστίνα Μποσδελεκίδου
ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΗ ΛΙΩΤΣΗ Ιδρυτή και μαέστρου της Παιδικής Χορωδίας Φλώρινας Αναπήρου (απώλεια όρασης) του Ελληνοϊταλικού πολέμου.
Καταγωγή και κοινωνική δραστηριότητα: Ο Δημήτρης Λιώτσης γεννήθηκε το 1918 στη Φλώρινα. Το 1937 τελείωσε το γυμνάσιο και αμέσως μετά σπούδασε στην Παιδαγωγική Ακαδημία της Αθήνας από όπου αποφοίτησε το 1939. Διορίστηκε δάσκαλος στο χωριό Μεσονήσι της Φλώρινας μόνο για μερικούς μήνες, γιατί από τον Μάρτη του 1940 μαθήτευσε στη Σχολή Εφέδρων Αξιωματικών Σύρου. Τον Οκτώβρη του ιδίου έτους βρέθηκε στο Αλβανικό Μέτωπο σαν αρχηγός Διμοιρίας παίρνοντας μέρος σε όλες τις νικητήριες μάχες του 33ου Συντ/τος Φλώρινας. Στις 16 Ιανουαρίου του 1941 τραυματίστηκε στη μάχη της Κλεισούρας χάνοντας την όραση του. Νοσηλεύθηκε στο νοσοκομείο Ερυθρός Σταυρός και τον Αύγουστο επιστρέφει στη Φλώρινα για να δημιουργήσει εκεί μια παιδική χορωδία (την πρώτη στη Φλώρινα) μέσα στον Φιλεκπαιδευτικό Σύλλογο Φλώρινας «Ο ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ», με την οποία αντιστάθηκε πολιτιστικά όπως και όλος ο Σύλλογος, στην τριπλή κατοχή των Γερμανών, Ιταλών και Βουλγάρων. Το 1943, μετά τον απαγχονισμό του μαέστρου του Φ.Σ.Φ. «Ο ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ» Θεόδωρου Θωμαΐδη και το κλείσιμο του Συλλόγου, κατεβαίνει στην Αθήνα κι αρχίζει να παίρνει μαθήματα φωνητικής μουσικής στο Εθνικό Ωδείο.
Το 1949 πηγαίνει με υποτροφία στη Βιέννη για να συμπληρώσει τις μουσικές του σπουδές. Ειδικεύεται στο κλασικό τραγούδι (LIED) με δάσκαλο τον γνωστό τότε καθηγητή της Μουσικής Ακαδημίας της Βιέννης και πρώτο accompagnateur Victor Gräf. Τα τραγούδια αυτά τον γοήτεψαν και τον συγκίνησαν ιδιαίτερα, γιατί σε πολλά από αυτά τα ποιήματα διέκρινε τις ειδυλλιακές σκηνές που έζησε παιδί στην πατρίδα του, τη Φλώρινα.
Στη Βιέννη έμεινε περίπου τρία χρόνια και τον Οκτώβρη του 1952, επιστρέφει στην Αθήνα και τον ίδιο μήνα γνωρίζεται με τη μέλλουσα σύζυγο του Αλεξάνδρα την οποία παντρεύεται το 1955.
Αρχίζει να ερμηνεύει ένα μεγάλο ρεπερτόριο κλασικών τραγουδιών αρχικά στη γερμανική γλώσσα κι αργότερα στην ελληνική, σε δική του μετάφραση. Κατά καιρούς δίνει αφιλοκερδώς διάφορες συναυλίες σε κεντρικές αίθουσες των Αθηνών καθώς και στον τότε Ραδιοφωνικό Σταθμό των Ενόπλων Δυνάμεων με κλασικά και έντεχνα ελληνικά τραγούδια.
Εντωμεταξύ συγκεντρώνει, συνθέτει και εναρμονίζει μακεδονικά τραγούδια ιδιαίτερα γύρω από τη ζωή και την ιστορία της Φλώρινας. με στόχο να δώσει δωρεάν μουσική παιδεία στα Φλωρινόπουλα κι ακόμη να συνειδητοποιήσουν την ομορφιά των τοπικών τους τραγουδιών και να τ’αγαπήσουν. Απώτερος σκοπός του Δημήτρη Λιώτση είναι η πολιτιστική θωράκιση της Φλώρινας.
Πρόγραμμα Συναυλίας Παρουσίαση προγράμματος: Χριστίνα Μποσδελεκίδου και Ειρήνη Φουλίδου.
Η Επιμέλεια των κειμένων στο πρόγραμμα, έγινε από την σύζυγο του Δημητρίου Λιώτση, την κα Αλεξάνδρα Λιώτση και την υπεύθυνη οργάνωσης και διδασκαλίας των παιδικών χορωδιακών τμημάτων του συλλόγου “Ο Αριστοτέλης” Φλώρινας, την κα Σοφία Μούλη.
« Ο ιδρυτής της Παιδικής Χορωδίας και πολεμιστής του Αλβανικού Μετώπου του 1940, Δημήτριος Λιώτσης, δεν παρέλειπε για πάνω από 20 χρόνια να ξαναζωντανεύει κάθε 28η Οκτωβρίου τις μνήμες της ιστορικής εκείνης μέρας, δίνοντας μια προσωπική συναυλία με ένα μέρος του «ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟΥ» που ο ίδιος είχε γράψει με τον τίτλο: « Η ΠΟΡΕΙΑ ΜΟΥ ΜΕ ΤΟ 33ο ΣΥΝΤΑΓΜΑ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΠΟΣ ΤΟΥ 1940». Το Οδοιπορικό αυτό, είναι μια μαρτυρία από την συμμετοχή του στην μεγάλη εκείνη εκστρατεία. “Με το οδοιπορικό μου αυτό” λέει ο Δημήτριος Λιώτσης, “προσπαθώ να εκφράσω μέσα από τα γεγονότα που τα έζησα άμεσα, ποιες δυνάμεις λειτούργησαν στους Ελληνες πολεμιστές τότε, για να γράψουν εκείνη την εποπτεία”.
Η δασκάλα μας, η Σοφία Μούλη, μαθήτρια και βοηθός από τα παιδικά της χρόνια του Δημητρίου Λιώτση, δεν παραλείπει και αυτή με την σειρά της, κάθε χρόνο να διδάσκει μέσω του τραγουδιού, την ιστορία του τόπου και της Ελλάδας μας.
Σήμερα οι χορωδοί μας, θα μας παρουσιάσουν αποσπασματικά, μερικά τραγούδια που περιέχονται στο ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ, αλλά χωρίς ολόκληρη την αφήγηση, θα ακουστούν μόνο ελάχιστα αποσπάσματα πριν από κάποια τραγούδια.
Πρώτα ο Θεός, Θα προγραμματισθεί από την δασκάλα μας, ένα αφιέρωμα στο έργο αυτό, μια παρουσίαση δηλαδή από τους χορωδούς μας, των τριών φάσεων του Οδοιπορικού, με την αφήγηση και τα τραγούδια, όπως ακριβώς έχει γραφτεί από τον Δημήτριο Λιώτση.
Αρχίζουμε με το (Α ΜΕΡΟΣ) και το πρώτο κομμάτι από το “ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ”
(15 Αυγούστου του 1940) Μαθητής τότε ο Δημήτριος Λιώτσης της σχολής Εφέδρων Αξιωματικών Σύρου, ατένιζε από μια γραφική βουνοπλαγιά του νησιού, μέσα από το γαλανό φως του ουρανού και της θάλασσας, 15 μίλια πέρα, ένα άλλο κυκλαδίτικο νησί, την Τήνο.
Η φαντασία του συχνά βυθιζόταν στην Μητέρα του Χριστού, την στιγμή που Τον θρηνούσε σταυρωμένο. Όλα γιόρταζαν γύρω του και μέσα του σκιρτούσαν όλοι οι ύμνοι που γνώριζε για τη μητέρα του Χριστού.
- ΧΑΙΡΕ ΜΑΡΙΑ ΠΑΝΑΓΙΑ Σε μουσική του Φρανζ Σούμπερτ και σε Μετάφραση του Δημητρίου Δημητρίου Λιώτση. Σόλο, η Ζαχαρούλα Αλέξη. “Πρέπει να φυλάξετε την πίστη σας και να την στερεώσετε, διότι όταν επιάσαμε τα άρματα, είπαμε πρώτα υπέρ Πίστεως και έπειτα υπέρ Πατρίδος ” Θεόδωρος Κολοκοτρώνης
- ΤΟ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ ΔΕΙΛΙΝΟ Σε στίχους και μουσική του Δημήτρη Λιώτση (Το τραγούδι αυτό αναφέρεται στο τελευταίο δειλινό, λίγο πριν από τον τραυματισμό του Δημητρίου Λιώτση, στην μάχη της Κλεισούρας, όπου ένας όλμος τον έριξε κάτω αναίσθητο, με συνέπεια να χάσει οριστικά την όραση του). Ντουέτο: η Βασιλική Μαρκοπούλου και η Ειρήνη Φουλίδου, μαθήτριες του Δ.Λιώτση.
- Ο ΑΕΤΟΣ Δημοτικό τραγούδι με εναρμόνιση του Δημήτρη Λιώτση, (που το συσχετίζει με την αντίσταση του ελληνικού στρατού στην εισβολή των Ιταλών). Σόλο, ένας παλιός χορωδός του Δημητρίου Λιώτση, ο Κοσμάς Λύτος. Στα παιδικά του χρόνια, άκουγε τον δάσκαλο του να ερμηνεύει αυτό το κομμάτι.
- Η ΕΛΛΗΝΙΔΑ ΤΟΥ 1940 Ενα τραγούδι που μιλάει για την Ελληνίδα σύζυγο του ’40 που αποχαιρετά τον καλό της την στιγμή που πηγαίνει στον πόλεμο να υπερασπίσει την πατρίδα. Θα ερμηνεύσει το κομμάτι η Δέσποινα Κύρτσου, η οποία σήμερα κάνει την πρώτη εμφάνιση της, ως σολίστας της χορωδίας.
- Ο ΜΙΣΕΜΟΣ Ένα τοπικό Μακεδονικό τραγούδι,σε αναπροσαρμογή στίχων και εναρμόνιση του Δ.Λιώτση. (Το άκουσε, να το τραγουδάνε στο χωριό Ανταρτικό, δέκα – δώδεκα γραφικές χωριατοπούλες). Ντουέτο: η Ζαχαρούλα Αλέξη, και η Εβελίνα Τσεκουτάνη. Διευθύνει την χορωδία, η Χριστίνα Μποσδελεκίδου.
- ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΗΡΩΪΚΟΥΣ ΝΕΚΡΟΥΣ ΤΟΥ ΕΠΟΥΣ ΤΟΥ 1940 Σε στίχους και μουσική του Δημητρίου Λιώτση και σε επεξεργασία της Σοφίας Μούλη.
ΣΕ ΑΥΤΟ το σημείο ΘΑ ΚΑΛΩΣΟΡΙΣΟΥΜΕ τα παιδιά του τμήματος της Προχορωδίας ΙΙ (Β ΜΕΡΟΣ) Τα δύο πρώτα τραγούδια, έχουν τον ίδιο τίτλο: ΤΟ ΡΥΑΚΙ (Στις 26 Οκτωβρίου, ημέρα της γιορτής του, ο Δημήτρης Λιώτσης καθόταν στο καφενεδάκι, στο χωριό Ανταρτικό, θαυμάζοντας των συνδυασμό των χρωμάτων του φθινοπώρου με τα ηχοχρώματα του ρυακιού, που κελάρυζε κοντά του).
7. Tο πρώτο τραγούδι, το ΡΥΑΚΙ είναι: σε Μουσική του Φρανζ Σούμπερτ και σε Μετάφραση του Δημητρίου Λιώτση Σόλο, η Ζαχαρούλα Αλέξη, η οποία σπουδάζει κλασικό τραγούδι στο ωδείο Φλώρινας, με την κα Βιολέττα Λούστα. 8. Και το δεύτερο κομμάτι, με τον ίδιο τίτλο:
TO ΡΥΑΚΙ είναι σε Στίχους και μουσική του Δημητρίου Λιώτση Διευθύνει την χορωδία, η Ειρήνη Φουλίδου.
Τα δύο επόμενα τραγούδια, είναι εκτός του ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟΥ.
9. το πρώτο είναι μια προσευχή: Μάθετε στα παιδιά να αγαπούν τον Χριστό Τραγουδούν σε δεύτερη φωνή: η Αικατερίνη Τραϊανοπούλου, η Σταυρούλα Μουρμούρη, η Αθηνά Μάγγου, η Ειρήνη Φουλίδου και η Δέσποινα Κύρτσου. Διευθύνει την χορωδία, η Ζαχαρούλα Αλέξη.
10. τo δεύτερο τραγούδι αναφέρεται στα ΠΑΙΔΙΑ ΤΟΥ ’40 σε στίχους και Μουσική της Αγγελικής Καψάσκη και σε Επεξεργασία της Σοφίας Μούλη. Διευθύνει την χορωδία, η Βασιλική Μαρκοπούλου.
(Γ ΜΕΡΟΣ) ΣΤΟ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ ΜΕΡΟΣ ΤΗΣ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ ΘΑ ΣΥΜΠΡΑΞΟΥΝ ΜΟΥΣΙΚΑ ΤΑ ΔΥΟ ΤΜΗΜΑΤΑ, Η ΠΑΙΔΙΚΗ-ΕΦΗΒΙΚΗ ΚΑΙ Η ΠΡΟΧΟΡΩΔΙΑ ΙΙ.
- θα ακούσουμε ένα ορθόδοξο χριστιανικό τραγούδι, μια προσευχή, το ΑΓΙΟΣ Ο ΘΕΟΣ
- 12. ΕΛΛΗΝΟΠΟΥΛΑ ΦΛΩΡΙΝΑ Σε στίχους και Μουσική του Δημητρίου Λιώτση και σε Επεξεργασία της Σοφίας Μούλη. Διευθύνει την χορωδία, η Χριστίνα Μποσδελεκίδου.
- 13. Ο ΛΥΤΡΩΜΟΣ (Στίχοι-Μουσική: Δημήτριος Λιώτσης) “οι Ελληνες πολεμιστές, τσαλακωμένοι και λασπωμένοι, κυνηγούσαν μέσα στην Αλβανία τον κατακτητή και αναπτέρωναν την ελπίδα εκατομμυρίων φοβισμένων ανθρώπων”
- 14. Ο ΥΜΝΟΣ ΤΟΥ 33ου ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ ΦΛΩΡΙΝΑΣ (Στίχοι-Μουσική: Δημήτριος Λιώτσης, Σόλο ο Ευθύμιος Ψαλλίδας) “Το 33ο Σύνταγμα πιστό στην ιστορία των Ελλήνων, ξεχύνεται πάνω στον θάνατο για την ύπαρξη”
θα σας διαβάσουμε στο κλείσιμο της σημερινής μας συνάντησης, ένα απόσπασμα από τις αναμνήσεις (2-12-1994) του Θ.Π.Σεχίδη που αναφέρεται στο πρόσωπο του Δημητρίου Λιώτση:
“Οι ώρες, οι μέρες, τα χρόνια περνούν, μα οι παιδικές αναμνήσεις ζωντανεύουν τη σκέψη μας και μένουν αναλλοίωτες, όσο θα υπάρχει ζωή. Mια εικόνα μένει ολοζώντανη στη σκέψη μου.
Βλέπω σαν σήμερα, ένα λεβεντόπαιδο, από την άκρη του ποταμού, να καρφώνει το ακόντιο στην άλλη άκρη του γηπέδου. Ήταν ο Δημήτριος Λιώτσης που έδωσε και δίνει όλη τη ζωή για την πατρίδα του τη Φλώρινα…”
…Ας προσευχηθούμε όλοι μαζί απόψε, να αναπαύει ο Θεός κοντά Του, τις ψυχές όλων αυτών των ηρωικών προγόνων μας και μαζί με αυτούς, να αναπαύει και την ψυχή του Δημητρίου Λιώτση… Αμήν
ΕΘΝΙΚΟΣ ΥΜΝΟΣ
