Το κατάστημα υφασμάτων του Πέιου
Ένα από τα πιο παλιά καταστήματα της Φλώρινας είναι αυτό των αδελφών Αντώνη και Λάζαρου Πέιου στην οδό Μεγάλου Αλεξάνδρου. Ένα τριώροφο κατάστημα, χτισμένο το 1984, είναι γεμάτο υφάσματα, κουρτίνες, σεντόνια κλπ όλα αρίστης ποιότητας. Είναι αυτά που αντέχουν για «μια ζωή» όπως θα λέγαμε απλά. Ένα σύγχρονο κατάστημα με πολύ βαθιές ρίζες.
Το κατάστημα αρχικά βρισκόταν εκεί στην οικία Πέιου, που σήμερα υπάρχουν μόνο τα ερείπια, απέναντι από τον « Αριστοτέλη». Εκεί κάποτε, στην παλιά αγορά, ήταν το πιο υψηλό σπίτι της Φλώρινας και στο ισόγειο το κατάστημα υφασμάτων του Ιωάννη Πέιου, από το 1860 περίπου. Μετά ανέλαβε το μαγαζί ο γιός του Λάζαρος Πέιος. Τον θυμάμαι επειδή και εγώ σε αυτό το σπίτι μεγάλωσα και έπαιξα. Πίσω από το πανύψηλο σπίτι ήταν ένα παλιό σπίτι, που στο ισόγειο ήταν η αποθήκη και πάνω τα ξύλινα αμπάρια σιτηρών. Παιδιά εμείς τότε παίζοντας στην αποθήκη βρίσκαμε χάντρες και λουριά από το παλιό του μαγαζί και παίζαμε με αυτά.
Ο Λάζαρος Πέιος ήταν έμπορος υφασμάτων στο παλιό του το μαγαζί, όπου πουλούσε και καλά υφάσματα για κουστούμια, αλλά και άλλα υφάσματα, τους ονομαζόμενους «αλατζάδες». Πουλούσε και ότι άλλο είχε πέραση στην αγορά. Ο Λάζαρος Πέιος ήταν ένας ψηλός και ευτραφής άνδρας, γλεντζές, που του άρεζαν το κρασί, το τσίπουρο και τα γλέντια. Το 1927, μετάφερε το κατάστημα του στην οδό Μεγάλου Αλεξάνδρου, όπου βρίσκεται και σήμερα, και το εμπλούτισε με υφάσματα πολυτελείας για κουστούμια και παλτό, αλλά και γυναικεία ταγιέρ και μαντό. Ήταν και δραστήριος όσο αφορά τα κοινά της πόλης μας. Ήταν πρόεδρος, από το 1918, της συντεχνίας των εμπόρων, υαλοπωλών και ψιλικών, με την επωνυμία «Μεταμόρφωσις του Σωτήρος». Πρωτοστάτησε στην οικοδόμηση του ναού του Αγίου Νικολάου, και καθιερώθηκε να γίνεται γλέντι στην αυλή του ναού την ημέρα του Σωτήρος. Ήταν πολλά χρόνια δημοτικός σύμβουλος και ιδρυτικό μέλος της πρώτης ποδοσφαιρικής ομάδας την Φλώρινας ο «Μέγας Αλέξανδρος».
Στην δεκαετία του 1940, έφυγε στην Θεσσαλονίκη. Από εκεί έστελνε τα εμπορεύματα στην Φλώρινα, επειδή λόγω του πολέμου οι συγκοινωνίες γίνονταν με δυσκολίες. Αυτήν την περίοδο το κατάστημα πέρασε στους γιούς του Νικόλαο, Πέτρο και Περικλή (Πίκης). Ο Λάζαρος Πέιος πέθανε στην Φλώρινα, το 1961.
Μετά το 1950, άλλο ένα κατάστημα στην πιο κάτω γωνία της οδού Μεγάλου Αλεξάνδρου λειτούργησε από τους αδελφούς Πέιου. Σε αυτό το κατάστημα έβρισκε κανείς υφάσματα πολυτελείας. Μάλιστα ήταν το πρώτο κατάστημα που έφερε καμπαρντίνες και τρεσκότ. πουλούσαν καμπαρντίνες «Παλάσκα», αλλά και ύφασμα φανέλα «Καλιστανίδης». Πληθώρα ανδρικών και γυναικείων υφασμάτων, πολύ καλής ποιότητας, μπορούσε να βρει κανείς και στα δυο καταστήματα, όπως: «Μηναϊδης – Φωτειάδης», «Τρία Δέλτα Δημητριάδης», «Αφοί Μαραγιόπουλου», «Τουρούτογλου», «Παππούς», «Γραμμανίδης», και «Ταμπακίδης». Εκτός από τα καλά υφάσματα πουλούσαν και βελούδο ύφασμα, που το ονόμαζαν «πελούσι». Τα υφάσματα πουλιόταν με τον πήχη, που ονομαζόταν και «εντέζε» και χωριζόταν σε τέσσερα τμήματα. Με τα σημερινά δεδομένα ο πήχης είχε 64 εκατοστά. Το 1956, καταργήθηκε ο πήχης και τα υφάσματα άρχισαν να πουλιούνται με το μέτρο. Και ο πήχης και το μέτρο ελέγχονταν από την αγορανομία και σφραγίζονταν μετά τον έλεγχό τους.
Το κατάστημα των αδελφών Πέιου συνεργαζόταν με πολλά ραφεία, επειδή τότε όλοι έραβαν τα ρούχα τους. Τα έτοιμα ενδύματα δεν είχαν εμφανιστεί στην αγορά. Ο πελάτης διάλεγε το ύφασμα που ήθελε για κουστούμι ή παλτό και μετά πήγαινε στον ράφτη και να τον μετρήσει και να του δώσει τα μέτρα υφάσματος, που απαιτούνταν. Ο πελάτης γύριζε στο κατάστημα υφασμάτων και με τις οδηγίες του ράφτη έκοβαν ένα κομμάτι ύφασμα, από το τόπι.
Μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1960, οι αδελφοί Πέιου διέθεταν και κινητό κατάστημα, ένα αυτοκίνητο τύπου βαν, με το οποίο πήγαιναν στα χωριά της Πρέσπας και στα πανηγύρια των χωριών του νομού και πουλούσαν υφάσματα και λευκά είδη.
Η δεκαετία του 1970, ήταν η δεκαετία του πλούτου για τα καταστήματα της Φλώρινας, καθώς οι Γιουγκοσλάβοι επισκέπτονταν την αγορά της Φλώρινας για να ψωνίσουν. Χιλιάδες κουβέρτες πουλήθηκαν και πολλά άλλα είδη, που εξασφάλισαν πόρους στο τοπικό εμπόριο.
Αυτήν την περίοδο το κατάστημα ανέλαβαν ο Αντώνης και ο Λάζαρος Πέιος, παιδιά του Νικόλαου, εγγόνια του Λάζαρου και δισέγγονα του Ιωάννη. Τα κατάστημα Πέιου είναι το αρχαιότερο κατάστημα της πόλης μας, που από το 1860 ανήκει στα μέλη της ίδιας οικογένειας.
Δημήτριος Μεκάσης
