ΣΟΚΑΡΕΙ η παραδοχή του Υπουργού: Πληρωμές μόλις 18.247 € από τα 5 δις € του Μηχανισμού Δίκαιης Μετάβασης.
Η απάντηση του Υπουργού κου Παπαθανάση στην Ερώτηση του Βουλευτή Κοζάνης του ΠΑΣΟΚ – ΚΙΝΑΛ1, για την πορεία υλοποίησης του Μηχανισμού Δίκαιης Μετάβασης, που δόθηκε πρόσφατα στη δημοσιότητα …. ΣΟΚΑΡΕΙ!!!
Είναι γνωστό σε όλους ότι, ο Μηχανισμός Δίκαιης Μετάβασης δημιουργήθηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση, για την Απολιγνιτοποίηση και ανέρχεται στα 5,05 δις €. 2
Για να αντιληφθούμε την βαρύτητα της απάντησης του Υπουργού, πρέπει να έχουμε ξεκάθαρο στο μυαλό μας, το μέγεθος του χρηματοδοτικού Πακέτου του Μηχανισμού Δίκαιης Μετάβασης, το οποίο αποτελείται από τρεις (3) διακριτούς Πυλώνες, που είναι κατοχυρωμένοι από το Ευρωπαϊκό Δίκαιο (Κανονισμόs (Ε.Ε) 2021/523):
- 1ος ΠΥΛΩΝΑΣ: Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης με 1.629.187.543 ευρώ εκ των οποίων η Δυτική Μακεδονία θα έχει 1 δις €.
- 2ος ΠΥΛΩΝΑΣ: (Invest EU): 1.950.000.000€ για Ιδιωτικές Επενδύσεις.
- 3ος ΠΥΛΩΝΑΣ: (ΕΤΕπ) : 1.086.000.000€ για δανειακή διευκόλυνση του Δημόσιου Τομέα με στήριξη από την ΕΤΕπ για την υλοποίηση των αναγκαίων δημόσιων επενδύσεων, κυρίως στον τομέα των υποδομών.
(και 370 εκ€ από Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας για Αποκαταστάσεις εδαφών και Τηλεθερμάνσεις.
Στα εύλογα ερωτήματα:
Πού βρίσκεται η υλοποίηση του Προγράμματος;
Γιατί ενώ ακούμε κάθε τόσο για δισεκατομμύρια επενδύσεων, δεν βλέπουμε τίποτε;
Γιατί ο τόπος ρημάζει και οι άνθρωποι ξενιτεύονται;
Η απάντηση του Υπουργού ….. τα εξηγεί όλα.
Από τα 5 δις € του Μηχανισμού Δίκαιης Μετάβασης οι πληρωμές φθάνουν μόλις στα 18.247 €.
Πέντε (5) χρόνια από την εξαγγελία του προγράμματος και τρία (3) χρόνια από την έγκριση του ….. Οι πληρωμές από τον 1ο Πυλώνα δηλαδή από το 1 δις€ που δικαιούται η Περιφέρεια μας, είναι μόλις 18.247€ !
Για τον 2ο και 3ο Πυλώνα ο Υπουργός δεν απάντησε καν…. Δήλωσε αναρμόδιος!
Γιατί άραγε;;;
Μα επειδή από τα επίσημα στοιχεία για τους δύο (2) αυτούς Πυλώνες προκύπτει δυστυχώς απορρόφηση …. ΜΗΔΕΝ (0) !
Ο Υπουργός παρέπεμψε στην Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων για τον 2ο Πυλώνα και στην Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας για τον 3ο Πυλώνα !
Από την πλευρά του ο Περιφερειάρχης, όταν θέσαμε το θέμα στο Περιφερειακό Συμβούλιο, δήλωσε και αυτός αναρμόδιος λέγοντας ότι η διαχείριση είναι του Υπουργείου!
Με λίγα λόγια ένα πακέτο 5δις ευρώ κινδυνεύει να χαθεί, λόγω ανικανότητας και αναρμοδιότητας …των αρμοδίων.
Τι συμβαίνει λοιπόν;
Είναι όντως θέμα αναρμοδιότητας ή ανικανότητας;
Είναι αναρμόδιος ο Υπουργός; Είναι αναρμόδιος και ο Περιφερειάρχης;
Η απάντηση είναι: Σαφώς όχι.
Η εμπλοκή τους στην εταιρική σχέση με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και την ΕΤΕπ προκύπτει από τα επίσημα κείμενα της Ε.Ε και του Υπουργείου (Πρόγραμμα Δίκαιης Μετάβασης (ΠΔΑΜ 2021 -2027)4,, επίσημο κείμενο Υπηρεσίας Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης,5 αλλά και από το ίδιο κείμενο της απάντησης).
Να τονίσουμε επί πλέον ότι ο Κανονισμός αφήνει περιθώρια διαχείρισης από την ίδια την Περιφέρεια, αν η Πολιτεία δεν θέλει ή δεν μπορεί. 6
Με βάση τα παραπάνω η επίσημη απάντηση του υπουργείου σοκάρει και μας βάζει σε σκέψεις και υποψίες, γιατί:
1ο Αποδεικνύεται η μηδενική απορρόφηση, του 1ου Πυλώνα, που δεν μπορεί να καλυφθεί ούτε με τις καλοδεχούμενες αλλά τραγικά καθυστερημένες εντάξεις μικροεπενδύσεων, ούτε με τις δήθεν καταρτίσεις.
2ο Οι δύο σημαντικότατοι Πυλώνες (2 και 3) για μεγάλες ιδιωτικές επενδύσεις και μεγάλες υποδομές είναι στο μηδέν και άφαντες.
3ο Το αρμόδιο υπουργείο δηλώνει αναρμόδιο για τους δύο αυτούς Πυλώνες.
Δεν μπορούμε να ξέρουμε τι σχέδια υπάρχουν στην Κυβέρνηση για αυτά τα 5δις €.
Ξέρουμε όμως ότι πλέον δεν υπάρχει χρόνος.
- Στις 31/12/2025 λήγει ο χρόνος για τα πρώτα 350εκ€ του Πυλώνα 3 που αφορούν τη Χώρα μας και την Περιφέρεια μας. Μετά την πάροδο της συγκεκριμένης ημερομηνίας, οποιοδήποτε ποσό που δεν έχει χρησιμοποιηθεί, θα διατίθεται σε ανταγωνιστική βάση σε έργα σε όλα τα κράτη μέλη.
Ένα ποσό σχεδόν όσο ένα ΠΕΠ, 350εκ€, φεύγουν από τη Χώρα και τη Περιφέρεια μας. 7
- Η 31/12/2025 είναι η καταληκτική ημερομηνία υποβολής προτάσεων για τους πόρους που αφορούν την εθνική κατανομή που προορίζεται για την Ελλάδα για τον Πυλώνα 3 (ΠΔΑΜ 2021 -2027). Έχουμε δηλαδή μόλις ένα χρόνο ακόμη για να μη χαθεί το 1,086δις€ του Πυλώνα 38
- Το 2027 λήγει ο χρόνος για τα 5 δις€ του Μηχανισμού Δίκαιης Μετάβασης. Μέχρι σήμερα δεν ακούγεται οτιδήποτε για παράταση. Αν σκεφθεί κανείς ότι η Περιφέρεια χρειάστηκε ~10 χρόνια για να απορροφήσει με μεγάλη δυσκολία το προηγούμενο ΠΕΠ των 294 εκ€, καταλαβαίνει τον τεράστιο κίνδυνο απώλειας κονδυλίων, όταν ακόμη και στον 1ο Πυλώνα οι Συμβάσεις είναι ακόμη στο 11,7%, οι εντάξεις στο 21% και οι πληρωμές στις 18.247€1!
Αναρωτιόμαστε: Τι ακριβώς συμβαίνει;
Η Κυβέρνηση προσπαθεί να πετάξει την αποτυχία της σε άλλους;
Ή το χειρότερο..
Σχεδιάζει, πίσω από την πλάτη μας, «να σώσει» τα κονδύλια των Πυλώνων 2 και 3, διοχετεύοντας τα αλλού;
Μήπως γι αυτό κράτησε την Διαχείριση στην Αθήνα και φρόντισε να αφήσει ανοιχτό παράθυρο γι αυτό, στο πλαίσιο του Κανονισμού και του Προγράμματος («..έργα που ωφελούν τη μετάβαση των εν λόγω περιοχών, ακόμη και αν δεν βρίσκονται τα ίδια στις εν λόγω περιοχές, μπορούν να επωφεληθούν από το καθεστώς…») . Αλλά και στο επικαιροποιημένο ΣΔΑΜ «…οι πυλώνες 2 και 3 του Μηχανισμού Δίκαιης Μετάβασης μπορεί να έχουν ευρύτερο γεωγραφικό πεδίο εφαρμογής σε σχέση με το πεδίο εφαρμογής του Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης και να στηρίζουν όχι μόνο τις επενδύσεις στα επιλέξιμα υπό μετάβαση εδάφη αλλά και εκτός των εδαφών αυτών» ) ;;; 9.
Η αφωνία του Περιφερειάρχη, η απροθυμία του να διεκδικήσει τα κονδύλια του Προγράμματος και κυρίως η αγωνιώδης προσπάθεια του να δηλώσει αναρμοδιότητα, μας βάζει σε σκέψεις και δεν αφήνει πολλές ελπίδες, όταν μάλιστα έναν ολόκληρο χρόνο τώρα δεν έκανε το παραμικρό.
Όμως μετά και την απάντηση του αρμόδιου Υπουργού, κανείς πλέον δεν δικαιούται να λέει ότι δεν ήξερε.
Βουλευτές, Αυτοδιοικητικοί, Φορείς και Ενεργοί Πολίτες οφείλουν πλέον να κινητοποιηθούν έστω και τώρα.
Η Δυτική Μακεδονία πρέπει να σταθεί ξανά στα πόδια της και κανείς δεν δικαιούται να της το στερήσει αυτό.
Γεωργία Ζεμπιλιάδου
Περιφερειακή Σύμβουλος
Επικεφαλής της Παράταξης «ΕΛΠΙΔΑ».
Υ.Γ
- Για τις πρόσφατες πανηγυρικές δηλώσεις του Κυβερνητικού κλιμακίου, για τις πρώτες εντάξεις επενδυτικών σχεδίων, θα πούμε ότι κανείς δεν δικαιούται να πανηγυρίζει όταν: i) οι 25.000 θέσεις εργασίας που μας υπόσχονταν έγιναν 1.500. ii) όταν ακόμη και αυτές έρχονται με τρία χρόνια καθυστέρηση και μάλιστα αρκετές εκ των οποίων είναι ετήσιας διάρκειας, όταν οι επιχειρήσεις είναι πλέον σε πολύ χειρότερη κατάσταση και όταν ακόμα ουδείς γνωρίζει τι και πότε τελικά θα υλοποιηθεί από αυτές τις επενδύσεις.
- Δεν μας χαροποιεί καθόλου που επιβεβαιωνόμαστε, καθώς ήδη από τον Ιούνιο του 2023 προειδοποιούσαμε για τη μηδενική Απορρόφηση των κονδυλίων για την υποτιθέμενη «δίκαιη Μετάβαση» «…για τα δύο πρώτα χρόνια (2022 και 2023) υπήρχαν διαθέσιμα για να απορροφηθούν 777εκ€. Πόσα από αυτά «έπεσαν» στη Δυτική Μακεδονία;
Μόλις 61.740€…) (https://zempiliadou.gr/%ce%b5%ce%bb%cf%80%ce%b9%ce%b4%ce%b1-%ce%ac%cf%81%ce%b8%cf%81%ce%bf-%cf%80%ce%b1%cf%81%ce%ad%ce%bc%ce%b2%ce%b1%cf%83%ce%b7-%cf%84%ce%b7%cf%82-%ce%b3%ce%b5%cf%89%cf%81%ce%b3%ce%af%ce%b1%cf%82/
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΠΑΡΑΠΟΜΠΩΝ
- https://www.sdam.gr/node/143 «…-5,05 δις. ευρώ είναι η εκτιμώμενη χρηματοδότηση που αναλογεί στην Ελλάδα από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Δίκαιης Μετάβασης-Ταμείο Δίκαιης μετάβασης+InvestEU+Δανειακή Διευκόλυνση Δημόσιου Τομέα αλλά και εθνικούς πόρους…»
- Κανονισμοs (ΕΕ) 2021/523 της 24ης Μαρτίου 2021 για τη θέσπιση του Προγράμματος InvestEU και την τροποποίηση του Κανονισμού (ΕΕ) 2015/1017
«…..Οι μεγάλες επενδύσεις σε υποδομές της Ένωσης, … για τη δημιουργία ενός Ενιαίου Ευρωπαϊκού Χώρου Μεταφορών…. η στήριξη από το ταμείο InvestEU θα πρέπει να στοχεύει σε επενδύσεις στον τομέα των μεταφορών, της ενέργειας, …. και των ψηφιακών υποδομών, συμπεριλαμβανομένης της ταχείας και υπερταχείας ευρυζωνικής συνδεσιμότητας σε ολόκληρη την Ένωση…… Το πρόγραμμα InvestEU θα πρέπει να δώσει προτεραιότητα σε τομείς με ανεπαρκείς επενδύσεις καθώς και σε τομείς στους οποίους απαιτούνται πρόσθετες επενδύσεις. … Το πρόγραμμα InvestEU θα πρέπει να στηρίζει επενδύσεις σε κόμβους πολυτροπικών μεταφορών, οι οποίοι – παρά τις σημαντικές οικονομικές δυνατότητες και την επιχειρησιακή σκοπιμότητα που έχουν – ενέχουν σημαντικό κίνδυνο για τους ιδιώτες επενδυτές. Το πρόγραμμα InvestEU θα πρέπει επίσης να συμβάλει στον σχεδιασμό και τη χρήση ευφυών συστημάτων μεταφορών (ITS)…. Σελ 21 Άρθρο 8 βιώσιμες επενδύσεις στους τομείς των μεταφορών, μεταξύ άλλων σύμφωνα με τον ενωσιακό στόχο της εξάλειψης των θανατηφόρων τροχαίων ατυχημάτων ….. της ανακαίνισης και της συντήρησης των υποδομών σιδηροδρομικών και οδικών μεταφορών…» και επίσης «….Οι ΜΜΕ αντιπροσωπεύουν το 99 % και πλέον των επιχειρήσεων στην Ένωση και η οικονομική τους αξία είναι σημαντική και κρίσιμη. Ωστόσο, αντιμετωπίζουν δυσκολίες κατά την πρόσβαση σε χρηματοδότηση …. οφείλουν να παραμείνουν ανταγωνιστικές μέσω συμμετοχής σε δραστηριότητες ψηφιοποίησης, διεθνοποίησης, μετασχηματισμού …και αναβάθμισης των δεξιοτήτων του εργατικού δυναμικού τους… »
- ΠΔΑΜ 2021-2027 (σελ 108-109 “2.4.4. Συνέργειες και συμπληρωματικότητα με πυλώνες Μηχανισμού Δίκαιης Μετάβασης: …. Οι ελληνικές αρχές θα αξιοποιήσουν τις δυνατότητες τεχνικής υποστήριξης που παρέχονται από την Ε. Επιτροπή και την ΕΤΕπ για την υλοποίηση του συνολικού σχεδιασμού της ΔΑΜ προς όφελος των φορέων που εμπλέκονται σε όλα τα στάδια εφαρμογής του με στόχο την ολοκληρωμένη αντιμετώπιση των προκλήσεων. · JASPERS : εστιάζει σε παρεμβάσεις του Πυλώνα 1. · TSI : εστιάζει στην ενίσχυση της διοικητικής ικανότητας των Δομών του συστήματος διακυβέρνησης ΔΑΜ για την υλοποίηση των Πυλώνων 2 & 3. · PASS : εστιάζει, κατά προτεραιότητα, σε παρεμβάσεις Πυλώνων 2 και 3….»
- « …Η Ειδική Υπηρεσία Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης, υπάγεται στο Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, και είναι εκ του νόμου επιφορτισμένη με τον κεντρικό σχεδιασμό και προγραμματισμό των δράσεων Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης στην Ελλάδα, καθώς και τη διαχείριση και τον συντονισμό αξιοποίησης όλων των διαθέσιμων για τον σκοπό αυτόν εθνικών ή ευρωπαϊκών πηγών χρηματοδότησης ….»
- Κανονισμοs (ΕΕ) 2021/523 (ΑΡΘΡΟ 2 Σελ 17 Σημ 18 «επενδυτική πλατφόρμα»: φορέας ειδικού σκοπού, λογαριασμός υπό διαχείριση… ή ρύθμιση που θεσπίζεται με άλλο τρόπο, μέσω των οποίων διοχετεύεται η χρηματοδοτική συμβολή οντοτήτων για τη χρηματοδότηση σειράς επενδυτικών έργων. Μπορεί να λάβει τις εξής μορφές: α) εθνική ή υπο-εθνική πλατφόρμα ….· β) διασυνοριακή, διακρατική, περιφερειακή ή μακροπεριφερειακή πλατφόρμα που συγκεντρώνει εταίρους από διάφορα κράτη μέλη, περιφέρειες ή τρίτες χώρες, οι οποίοι ενδιαφέρονται για επενδυτικά έργα σε δεδομένη γεωγραφική περιοχή· γ) θεματική πλατφόρμα που συγκεντρώνει επενδυτικά έργα σε έναν συγκεκριμένο τομέα· …Σημ 20 20) «εθνική αναπτυξιακή τράπεζα ή ίδρυμα…»
7 . Απάντηση Υπουργείου: «….οι πόροι επιχορήγησης που προ-κατενεμήθηκαν σε εθνικά μερίδια πράξη που ισχύει μέχρι 31/12/2025 …» και ΠΔΑΜ σελ 95: «…το 2025 είναι η καταληκτική ημερομηνία υποβολής προτάσεων για τους πόρους που αφορούν την εθνική κατανομή που προορίζεται για την Ελλάδα για τον Πυλώνα 3…» και ΕΥΔΑΜ: Η δανειακή διευκόλυνση του δημόσιου τομέα του Μηχανισμού Δίκαιης Μετάβασης στην Ελλάδα και CINEA: Το εγκεκριμένο μερίδιο της Ελλάδας για επιχορηγήσεις έως τις 31 Δεκεμβρίου 2025 ανέρχεται σε €62.97 εκατ. Ο συνολικός προϋπολογισμός των έργων που δύναται να καλυφθεί από το PSLF στην Ελλάδα στο διάστημα αυτό είναι πολλαπλάσιος της επιχορήγησης και ανέρχεται περίπου στα €350 εκατ.
- ΠΔΑΜ 2021 – 2027 Κεφ 2.4.4. Συνέργειες και συμπληρωματικότητα με πυλώνες Μηχανισμού Δίκαιης Μετάβασης.σελ 108 – 109 «….Επισημαίνεται ότι το 2025 είναι η καταληκτική ημερομηνία υποβολής προτάσεων για τους πόρους που αφορούν την εθνική κατανομή που προορίζεται για την Ελλάδα…»
- Κανονισμοs (ΕΕ) 2021/523 «Σελ 8 (30) Έργα σε περιοχές που προσδιορίζονται σε εδαφικά σχέδια δίκαιης μετάβασης ή έργα που ωφελούν τη μετάβαση των εν λόγω περιοχών, ακόμη και αν δεν βρίσκονται τα ίδια στις εν λόγω περιοχές, μπορούν να επωφεληθούν από το καθεστώς, αλλά μόνο όταν η χρηματοδότηση εκτός των περιοχών δίκαιης μετάβασης έχει καθοριστική σημασία για τη μετάβαση στις εν λόγω περιοχές.»
11/12/2020 Επικαιροποιημενο ΣΔΑΜ (https://www.sdam.gr/sites/default/files/2021-02/%CE%95%CE%A0%CE%99%CE%9A%CE%91%CE%99%CE%A1%CE%9F%CE%A0%CE%9F%CE%99%CE%97%CE%9C%CE%95%CE%9D%CE%9F%20%CE%A3%CE%94%CE%91%CE%9C%2011122020.pdf) σελ 42 «……Περαιτέρω, σύμφωνα με το υπό διαμόρφωση κανονιστικό πλαίσιο της Ε.Ε., οι πυλώνες 2 και 3 του Μηχανισμού Δίκαιης Μετάβασης μπορεί να έχουν ευρύτερο γεωγραφικό πεδίο εφαρμογής σε σχέση με το πεδίο εφαρμογής του Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης και να στηρίζουν όχι μόνο τις επενδύσεις στα επιλέξιμα υπό μετάβαση εδάφη αλλά και εκτός των εδαφών αυτών, υπό την προϋπόθεση ότι οι επενδύσεις που θα εγκριθούν θα είναι καίριας σημασίας για τη μετάβαση των επιλέξιμων εδαφών στην κλιματική ουδετερότητα….»
