ΤΙΜΗΘΗΚΑΝ ΣΤΗ ΦΛΩΡΙΝΑ ΤΑ ΘΥΜΑΤΑ ΤΗΣ ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑΣ ΤΟΥ ΠΟΝΤΙΑΚΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ
Με τις καθιερωμένες εκδηλώσεις μνήμης που διοργάνωσε η Π.Ε. Φλώρινας τιμήθηκαν τα 353.000 θύματα της Γενοκτονίας του Ποντιακού Ελληνισμού, που εξοντώθηκαν από τους βάρβαρους Τσέτες του Κεμάλ Ατατούρκ και Τοπάλ Οσμάν.
Οι φετινές εκδηλώσεις πραγματοποιήθηκαν την Κυριακή 20 Μαΐου στο μνημείο της Πλατείας Χρυσάνθου, Μητροπολίτου Τραπεζούντας, με επιμνημόσυνη δέηση και κατάθεση στεφάνων, ενώ προηγήθηκε Μνημόσυνο στον Ιερό Ναό Αγίας Παρασκευής.
Κεντρικός ομιλητής ήταν ο εκπαιδευτικός κ. Στέλιος Χαιρεστανίδης.
Αναλυτικά η ομιλία
«Με το νόμο 2193/1994, που ομόφωνα ψήφισε η Ελληνική Βουλή στις 24-2-1994, ορίστηκε η 19η Μαΐου ως ημέρα μνήμης της γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου. Είναι η αποφράδα ημέρα του Ποντιακού Ελληνισμού. Είναι η ημέρα που ο Κεμάλ το 1919 αποβιβάζεται στη Σαμψούντα, δήθεν για να ειρηνεύσει την περιοχή και αντί να προστατέψει τους Έλληνες κατοίκους από τη δολοφονική μανία των Τσετών, συμμάχησε μ’ αυτούς και τον υποκινητή τους Τοπάλ Οσμάν και με το σύνθημα «Η Τουρκία στους Τούρκους» έθεσε σε εφαρμογή το σχέδιο για την τελειωτική εξόντωση του ελληνικού πληθυσμού σε όλο τον Πόντο, που είχε ήδη αρχίσει το έτος 1915, με θύματα 353.000 Ελληνοποντίους.
Την συμβολική αυτή ημέρα εθνικής μνήμης, κάθε χρόνο συγκεντρωνόμαστε σε ένδειξη τιμής, διαμαρτυρίας και διεκδίκησης στο χώρο αυτόν. Μέσα από την συγκέντρωση αυτή καλούμε την Τουρκία να αναγνωρίσει το διαπραχθέν έγκλημα της γενοκτονίας σε βάρος των Ελλήνων του Πόντου και να ζητήσει συγγνώμη. Προβάλλουμε το αίτημα για τη διεθνή αναγνώριση της γενοκτονίας. Ζητάμε από την Ελληνική Κυβέρνηση να θέσει το αίτημα στην Τουρκική Κυβέρνηση και στους αρμόδιους διεθνείς οργανισμούς. και κυρίως διατρανώνουμε την απόφασή μας να αγωνιστούμε με σθένος και επιμονή για τη δικαίωση των προγόνων μας – θυμάτων της γενοκτονίας.
Απαραίτητη προϋπόθεση για τη συνέχιση του αγώνα μας αποτελεί η διατήρηση της ιστορικής μνήμης από όλους τους Έλληνες και όλη την ανθρωπότητα, όπως επίσης και η διατήρηση της ποντιακής ταυτότητας. Για να κρατήσουμε την ταυτότητά μας ως Πόντιοι οφείλουμε να διασώσουμε τον πολιτισμό μας, κυριότερα στοιχεία του οποίου είναι η ποντιακή διάλεκτος, τα τραγούδια και η μουσική καθώς και το ποντιακό θέατρο.
Ανάμεσα στα κοινά στοιχεία που συγκροτούν και συγκρατούν την ιδιαίτερη ταυτότητα ενός έθνους ή μιας φυλής, την ισχυρότερη, ίσως, θέση κατέχει η γλώσσα του. Πράγματι, η γλώσσα ισχυροποιεί τους δεσμούς μεταξύ των ομιλητών της και πιστοποιεί ένα κοινό ιστορικό παρελθόν, το οποίο εκφράζεται και με τη χρήση της. Έτσι, η ποντιακή διάλεκτος διασώζει γλωσσικά στοιχεία χιλιάδων χρόνων ως γνήσια απόγονος της αρχαίας ιωνικής διαλέκτου της Δυτικής Μικράς Ασίας.
Τα γεωγραφικά όρια μέσα στα οποία μιλιόταν η ποντιακή διάλεκτος, έφταναν στα δυτικά από την Ινέπολη (Ιωνόπολη) ως τη Ριζούντα και την Κολχίδα στα ανατολικά συμπεριλαμβάνοντας σαφώς και την ενδοχώρα ανάμεσά τους.
Όπως είναι φυσικό, η ομιλία της ποντιακής διαλέκτου σε μία τόσο μεγάλη γεωγραφική έκταση δεν ήταν παντού πανομοιότυπη, αλλά παρουσίαζε ορισμένες παραλλαγές από περιοχή σε περιοχή, γι’ αυτό και διακρινόταν σε ιδιώματα. Το μεγαλύτερο από αυτά ήταν το ιδίωμα της Χαλδίας, το οποίο, όπως υποστηρίζει ο Άνθιμος Παπαδόπουλος, μιλούσαν τα εννέα δέκατα των Ποντίων.
Η μακραίωνη διατήρηση της ποντιακής διαλέκτου σε ένα εχθρικό περιβάλλον, ανάμεσα σε λαούς αλλόθρησκους και αλλόγλωσσους πιστοποιεί με το δικό της τρόπο την ανθεκτικότητα της ποντιακής φυλής απέναντι στην αφομοίωση. Δυστυχώς, όμως, σήμερα η χρήση της έχει περιοριστεί σημαντικά, καθώς τα ποντιακά ομιλούνται σχεδόν αποκλειστικά σε χωριά με κατοίκους ποντιακής καταγωγής από άτομα της δεύτερης και τρίτης γενιάς.
Αν νεκρωθεί η γλώσσα μας, μοιραία θα νεκρωθεί κι ένα μέρος της ταυτότητάς μας. «Ο θάνατος μιας γλώσσας σημαίνει την απώλεια ενός τρόπου ερμηνείας του κόσμου, σημαίνει την πτώση του πολιτισμού, που συνδέεται με αυτή τη γλώσσα»
Αν μάλιστα σκεφτούμε πως τα στοιχεία που συνιστούν το σύνολο μιας παράδοσης έχουν μεταξύ τους διαλεκτική σχέση, εύκολα συμπεραίνουμε πως η φθορά ή η εξαφάνιση κάποιου, μοιραία θα συνεπιφέρει τη φθορά και εξαφάνιση των υπολοίπων. Πιο συγκεκριμένα, αν η ποντιακή διάλεκτος καταστεί άγνωστη στις νεότερες γενιές, η ποντιακή μουσική, τα ποντιακά τραγούδια ακόμη και τα ποντιακό θέατρο, θα γίνουν και αυτά ξένα και αδιάφορα. Καθήκον μας, λοιπόν, είναι απέναντι στον πολιτισμό και την παράδοσή μας, να υπερασπιστούμε την ποντιακή μας ταυτότητα.
O μικρασιατικός Πόντος, του ενός εκατομμυρίου Eλλήνων και άλλων τόσων Tούρκων, είναι το ένα δέκατο της Mικρασίας, και σχεδόν σαν τη μισή Eλλάδα. Tο Ποντιακό Θέατρο που γεννήθηκε στον χώρο αυτό, προσπάθησε να δώσει τα πειστήρια της εθνογνωσίας, της φυλετικής καθαρότητας, της εθνικής επιβίωσης: «Eλληνες εσμέν, απόγονοι ενδόξων προγόνων», γράφει ο Iωάννης Bαλαβάνης στο «Eιμαρμένης παίγνια».
Xρησιμοποίησε κυρίως την ποντιακή διάλεκτο με τα εκατόν είκοσι ιδιώματά της ως όργανο εθνογνωσίας. H ελληνική γλώσσα χρησιμοποιήθηκε με γνώση, αγάπη και σεβασμό.
Πρόγονοι του Ποντιακού Θεάτρου υπήρξαν οι Mωμόγεροι που απαντώνται στον Πόντο σε εξήντα παραλλαγές και παίζονται ακόμη και σήμερα στην Eλλάδα.
Tο Ποντιακό Θέατρο αριθμεί σήμερα 340 έργα τυπωμένα ή χειρόγραφα, γραμμένα σε όλα τα ιδιώματα της ποντιακής διαλέκτου ή ποντιακής καθαρεύουσας, ή ποντιακής και δημοτικής, ή μόνο καθαρεύουσας. από αυτά τα 285 γράφτηκαν στην Eλλάδα μετά το 1922, τα υπόλοιπα στον Mικρασιατικό Πόντο και στην τσαρική Pωσία
Εξέχων στέλεχος της ποντιακής κοινωνίας της Θεσσαλονίκης υπήρξε ο συγγραφέας, γιατρός και κτήτορας του ιερού προσκυνήματος της Παναγίας Σουμελά του Βερμίου Φίλων Κτενίδης. Ο Φίλων Κτενίδης γεννήθηκε στην Τραπεζούντα του Πόντου το 1889. Το 1906 αποφοίτησε από το Φροντιστήριο της Τραπεζούντας, ενώ το 1910 εισήχθη στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Δύο χρόνια αργότερα, το 1912 κατετάγη στον Ελληνικό Στρατό ως εθελοντής και πολέμησε στα μέτωπα της Μακεδονίας και της Ηπείρου. Ένα από τα πλέον γνωστά έργα του συγγραφέα Φίλωνα Κτενίδη είναι η Καμπάνα του Πόντου. Κεντρικό θέμα του έργου είναι ο πόνος του ξεριζωμένου πρόσφυγα, ο οποίος αναγκάζεται να εγκαταλείψει τη γη των προγόνων του.
Έναν πουλίν, μαύρον πουλίν, μαύρον άμον την νύχταν,
ολονυχτίς τριγύριζεν ολόγερα ‘ς σον κάστρεν,
‘ς σον κάστρεν, ‘ς σα καστρότειχα τη μαυρο-Τραπεζούντας,
που έχ’ τα ρίζας ‘ς σον γιαλόν και την κορφήν ατ’ ‘ς σ’ άστρα
π’ είχεν δέκα καστρόπορτας κι ούλα χαλκοδεμένα,
κι απ’ έξ’ ας σα καστρόπορτας, ορμία και ποτάμια,
ντο έδεναν και έλυναν, γεφύρια σιδερένια
Αυτά τα λόγια γραφτήκαν από τον Φίλωνα Κτενίδη στο βιβλίο του «Η Καμπάνα του Πόντου», ώστε οι μελλοντικές γενιές να μπορέσουν να κατανοήσουν, τον πόνο και τα τραύματα όσων επέζησαν την εξολόθρευση.
Για την επίτευξη της διατήρησης της ιστορικής μνήμης και της ποντιακής ταυτότητας, ο οργανωμένος ποντιακός ελληνισμός, διαμέσου των ποντιακών σωματείων και της Ομοσπονδίας, έχει καταφέρει μέχρι σήμερα τα εξής:
Διοργάνωσε και πραγματοποίησε στην πλατεία Αγίας Σοφίας στη Θεσσαλονίκη τις κεντρικές, πανελλαδικές, επετειακές εκδηλώσεις μνήμης και διεκδίκησης της διεθνούς αναγνώρισης της γενοκτονίας του Ποντιακού Ελληνισμού
2003 Ομιλήτρια: Ελένη Γλύκατζη – Αρβελέρ, Πρύτανης Πανεπιστημίου Γαλλίας
2004 Ομιλητής: Κώστας Φωτιάδης, Καθηγητής Ιστορίας
2006 Ομιλητής: Χρήστος Γιανναράς, Καθηγητής – Ακαδημαϊκός
2008 Ομιλητές: Τhea Hallo Συγγραφέας, Στέφανος Ταμβάκης Πρόεδρος Σ.Α.Ε
2011: Ομιλητές Μιχάλης Χαραλαμπίδης, Κοινωνιολόγος, Πολιτικός Επιστήμονας
Τα τελευταία δύο χρόνια η Π.Ο.Ε. σε συνεργασία με τον Σ.Πο.Σ Νότιας Ελλάδας και Νήσων διοργανώνει παράλληλη εκδήλωση με υψηλού κύρους ομιλητές στην Αθήνα.
Στο μνημείο Άγνωστου Στρατιώτη, με κεντρικό ομιλητή τον Στρατηγικό Σύμβουλο Νίκο Λυγερό.
Είναι νωπές ακόμα οι μνήμες όλων των Ποντίων που παραβρέθηκαν στις περυσινές επετειακές εκδηλώσεις της εθνικής μνήμης για την Γενοκτονία του Ποντιακού Ελληνισμού, στην Πλατεία Συντάγματος, όταν οπλίτες ενδεδυμένοι την λεβέντικη, αντάρτικη φορεσιά των Ηρώων του Πόντου απέδωσαν τιμές στον Άγνωστο Στρατιώτη. Η συγκίνηση 3.000.000 Ποντίων σε όλο τον κόσμο ξεπέρασε κάθε όριο.
Κατόπιν τούτου, η Παμποντιακή Ομοσπονδία Ελλάδος σε πνεύμα φιλοπατρίας και εθνικής ανάτασης καταθέτει πρόταση προς την Προεδρία της Δημοκρατίας, να εισαχθεί μόνιμα στο Σώμα των Ευζώνων της Προεδρικής Φρουράς, η ανδρική ποντιακή φορεσιά, η οποία συμβολίζει τον αέναο αγώνα των Ελλήνων Ποντίων στις πατρογονικές τους εστίες, για Ελευθερία
Με επίμονο αίτημα της Π.Ο.Ε περιελήφθη στην τελετή έναρξη των Ολυμπιακών Αγώνων 2004 στην Αθήνα η παρουσίαση του πυρρίχιου χορού από ομάδα χορευτών του Σ.Πο.Σ Νότιας Ελλάδας και Νήσων.
Σε συνεργασία με τον Πανελλήνιο Σύνδεσμο Ποντίων Εκπαιδευτικών πέτυχε την ευνοϊκή εισήγηση του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου σύμφωνα με την οποία τροποποιείται το πρόγραμμα σπουδών της ιστορίας για το ενιαίο λύκειο και η ενότητα με τίτλο «Παρευξείνιος Ελληνισμός», που αναφέρεται κυρίως στην ιστορία του ποντιακού ελληνισμού, διδάσκεται από το σχολικό έτος 2006-2007 στο πλαίσιο του μαθήματος ιστορίας θεωρητικής κατεύθυνσης στη Γ’ Τάξη του Ενιαίου Λυκείου. Ένα πάγιο και επίμονο αίτημα όλων των Ποντίων γίνεται επιτέλους αποδεκτό από την πολιτεία.
Διεξάγεται εδώ και μερικά χρόνια Πανελλήνιος μαθητικός διαγωνισμός για την ιστορία των ελλήνων του πόντου. Στον περσινό διαγωνισμό διακρίθηκε και τιμήθηκε με το 7ο βραβείο η μαθήτρια Δέσποινα Χαλβατζή του 3ου Δημοτικού Σχολείου Φλώρινας.
Με τη συμμετοχή εκατοντάδων εκπροσώπων ποντιακών σωματείων απ’ όλη την Ελλάδα, αλλά και ενδιαφερομένων για την ιστορία και τον πολιτισμό των Ελλήνων του Πόντου, πραγματοποιήθηκαν δύο Πανελλήνια συνέδρια ποντιακού πολιτισμού, το πρώτο στη θεσσαλονίκη και το δεύτερο στην καστοριά.
Αποστολή της Π.Ο.Ε με επικεφαλής τον Πρόεδρο Γεώργιο Παρχαρίδη συμμετείχε στις 15-8-2010 στην πρώτη μετά από 88 χρόνια Θεία Λειτουργία στην Ιερά Μονή της Παναγίας Σουμελά στον Ιστορικό Πόντο χοροστατούντος του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου καθώς και στη δεύτερη Θεία Λειτουργία που πραγματοποιήθηκε στις 15 Αυγούστου 2011.
Φέτος, με την ευκαιρία του εορτασμού των εκατό χρόνων από την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης η ΠΟΕ πρότεινε στο Δήμο Θεσσαλονίκης να συμπεριλάβει στις εορταστικές εκδηλώσεις την παράσταση του Φίλωνα Κτενίδη “η καμπάνα του πόντου” και να διοργανώσει Δραματικούς Αγώνες Ποντιακού Θεάτρου
Ιδιαίτερα όμως ξεχωριστή στιγμή για την παγκόσμια ακαδημαϊκή, επιστημονική και ερευνητική κοινότητα αποτελεί το ψήφισμα της Διεθνούς Ενώσεως Ακαδημαϊκών για τη Μελέτη των Γενοκτονιών (I.A.G.S.), με το οποίο αναγνωρίζεται η γενοκτονία Αρμενίων, Ασσυρίων (Χαλδαίων, Νεστοριανών, Σύρων, Αραμαίων, Ιακωβιτών, Ορθοδόξων Σύρων) και Ελλήνων (Ποντίων, Θρακών, Ιώνων) από τους Νεότουρκους και τους κεμαλικούς.
Το ψήφισμα εκδόθηκε με τη συντριπτική πλειοψηφία του 83% των ψήφων. Μετά την αναγνώριση της γενοκτονίας του ποντιακού ελληνισμου από την Κύπρο,11 πολιτείες των ΗΠΑ, το Σουηδικό κοινοβούλιο, τη Νότια Αυστραλία και το Ευρωκοινοβούλιο, το ψήφισμα αυτό αποτελεί ακόμη ένα σημαντικό βήμα.
Πάγιοι στόχοι της Παμποντιακής Ομοσπονδίας Ελλάδος:
1) Αναγνώριση της Γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου από την Τουρκία και τη Διεθνή κοινότητα
2) Η ευρύτερη διδασκαλία της ιστορίας του Ποντιακού Ελληνισμού σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης.
3) Διάσωση και ανάδειξη της ποντιακής διαλέκτου ως πλησιέστερη προς την αρχαία γλώσσα ελληνική διάλεκτο.
4) Ενεργή υποστήριξη του απόδημου ποντιακού ελληνισμού σε όλο τον κόσμο.
5) Προστασία των ελληνικών μνημείων στην Μικρά Ασία και τον Πόντο.
6) Η υποστήριξη των σπουδών σε πανεπιστήμια του Εξωτερικού που έχουν ως στόχο την ανάδειξη της ιστορίας του ποντιακού ελληνισμού.
Κυρίες και κύριοι, μαζευτήκαμε εδώ σήμερα, σε άλλη μια επέτειο της 19ης Μαΐου, για να τιμήσουμε τη μνήμη των προγόνων μας και να προσευχηθούμε για τις ψυχές τους. Για να διατηρηθεί αυτή η μνήμη οφείλουμε να διατηρήσουμε την ταυτότητα και τον πολιτισμό μας. Όσο υπάρχουν πόντιοι, που θα μιλούν, θα τραγουδούν και θα χορεύουν ποντιακά και κυρίως θα νιώθουν πόντιοι, οι αδικοχαμένοι πρόγονοί μας θα παραμένουν ζωντανοί στη μνήμη μας.
Σας ευχαριστώ».
ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ
Π.Ε. ΦΛΩΡΙΝΑΣ
