Ήταν το ξημέρωμα της 23ης Φλεβάρη 1943 όταν, σε ένα σπιτάκι της οδού Δουκίσσης Πλακεντίας 3 στους Αμπελοκήπους, σε συνθήκες βαθιάς παρανομίας και ναζιστικής κατοχής, μαζεύτηκαν αντιπροσωπείες 10 νεολαιίστικων οργανώσεων και αποφάσισαν την ίδρυση της Ενιαίας Πανελλαδικής Οργάνωσης Νέων, της θρυλικής ΕΠΟΝ. Ήταν αποτέλεσμα και συνέχεια της ορμητικής ανάπτυξης του εργατικού – λαϊκού κινήματος ενάντια στους ναζί κατακτητές και τους ντόπιους συνεργάτες τους, σε όλες τις περιοχές της χώρας, με καθοριστική τη συμμετοχή της εργατικής και σπουδάζουσας νεολαίας.
Η ΕΠΟΝ, έμελλε να γράψει απαράμιλλες ηρωικές σελίδες στον αγώνα για την απελευθέρωση της πατρίδας από τους ναζί κατακτητές και, γενικότερα, στην αγωνιστική ιστορία του νεολαιίστικου κινήματος στη χώρα μας. Στην πορεία του αγώνα συσπείρωσε περισσότερους από 600 χιλιάδες νέους και νέες της πατρίδας μας.
Την αναγκαιότητα δημιουργίας, τότε, μιας νεολαιίστικης οργάνωσης όπου θα συσπειρώνεται, θα παλεύει και θα δρα η νεολαία στα πλαίσια του απελευθερωτικού αγώνα δίπλα στο ΕΑΜ, αποφάσισε το ΚΚΕ στη 2η Πανελλαδική του Συνδιάσκεψη, που συνήλθε το τελευταίο 10ήμερο του Δεκέμβρη 1942 και εξέτασε αναλυτικά τα προβλήματα του εθνικοαπελευθερωτικού κινήματος. Η Πανελλαδική Συνδιάσκεψη υπογράμμιζε ότι το Κόμμα πρέπει να βοηθήσει την Κομμουνιστική Νεολαία να παίξει καθοριστικό ρόλο σ’ αυτήν την προσπάθεια και να διαθέσει τις δυνάμεις της για την συγκρότηση της ενιαίας αυτής εθνικοαπελευθερωτικής οργάνωσης της νέας γενιάς. Έτσι, με πρωτοβουλία της Ομοσπονδίας Κομμουνιστικών Νεολαιών Ελλάδας (ΟΚΝΕ), ιδρύθηκε στις 5 Φλεβάρη 1942 στην Αθήνα το Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο Νέων (ΕΑΜΝ), στο οποίο συμμετείχαν εκτός από την ΟΚΝΕ, η «Φιλική Εταιρεία Νέων», η «Λεύτερη Νέα», η «Σοσιαλιστική Επαναστατική Πρωτοπορία Ελλάδας» και η «Δημοκρατική Ένωση Νέων». Στη συνέχεια έγιναν συσκέψεις της ΚΕ του ΕΑΜ και των καθοδηγήσεων της ΟΚΝΕ, της Λαϊκής Επαναστατικής Νεολαίας και της Σοσιαλιστικής Επαναστατικής Πρωτοπορίας Ελλάδας που προετοίμασαν την ίδρυση της ΕΠΟΝ.
Στο ιδρυτικό της ΕΠΟΝ, σχετικά με τους σκοπούς ίδρυσής και της δράσης της, αναφέρονται:
«α. Η εθνική απελευθέρωση με βάση την ακεραιότητα της Ελλάδας.
β. Η εξόντωση του φασισμού τώρα και στο μέλλον με οποιαδήποτε μορφή κι αν παρουσιαστεί. Αποκατάσταση της λαϊκής κυριαρχίας, έτσι που όλες οι εξουσίες ν’ απορρέουν από την κυρίαρχη θέληση του λαού.
γ. Η καταπολέμηση των ιμπεριαλιστικών πολέμων και η υπεράσπιση της ειρήνης, με βάση την αρχή της αυτοδιάθεσης και ειδικά της Βαλκανικής.
δ. Γενικά, καθορίζεται στο καταστατικό ότι η ΕΠΟΝ είναι οργάνωση εθνικοαπελευθερωτική, αντιφασιστική – προοδευτική, αντιπολεμική – φιλειρηνική.
ε. Αποφασίζεται, τέλος, η ίδρυση δημοσιογραφικού κεντρικού οργάνου με τίτλο: “Νέα Γενιά”.
στ. …Η Πανελλαδική σύσκεψη αποφασίζει την προσχώρηση της ΕΠΟΝ στο ΕΑΜ σαν εκπροσώπου της νέας γενιάς, με συμμετοχή αντιπροσώπου της στην ΚΕ του ΕΑΜ».
Μ’ αυτούς τους σκοπούς η ΕΠΟΝ ενέπνευσε και δίδαξε στη νεολαία της πατρίδας μας να αντιμετωπίσει ατρόμητη το φασισμό και την κατοχική εγκληματική βία. Οι ΕΠΟΝίτισσες και οι ΕΠΟΝίτες συμμετείχαν και διακρίθηκαν για την παλληκαριά τους στις γραμμές του λαϊκού απελευθερωτικού στρατού, του ΕΛΑΣ, και σε άλλες αφάνταστες ηρωικές πράξεις. Τεράστια, ήταν η προσφορά της ΕΠΟΝίτικης Νεολαίας στους τομείς της Μόρφωσης και του Πολιτισμού εμπνέοντας τη νεολαία. Στις πόλεις και στα πανεπιστήμια, στα σχολεία, στα εργοστάσια, στις γειτονιές, πάλεψαν για το ψωμί και τη λευτεριά, οργάνωσαν Λέσχες πολιτικής – πολιτιστικής μάθησης και διαπαιδαγώγησης. Καθημερινά έδιναν τον αγώνα για την κατάκτηση της γνώσης, το χτύπημα του αναλφαβητισμού, τη διαμόρφωση της προσωπικότητας των νέων μαχητών. Ότι δεν είχε δώσει στη νεολαία το αναχρονιστικό εκπαιδευτικό σύστημα το δίδαξε η ΕΠΟΝ.
Το ΕΠΟΝίτικο πνεύμα, αναμορφωτικό, δημιουργικό, αισιόδοξο απλώθηκε παντού σε όλη την κατεχόμενη χώρα, έφτασε και στο πιο μικρό χωριό ανοίγοντας έτσι τις κλειστές πόρτες της μόρφωσης, του πολιτισμού και του αθλητισμού για όλη τη νεολαία. Ονομαστοί έγιναν οι ερασιτεχνικοί θίασοι της ΕΠΟΝ που ανέβασαν πολλά θεατρικά έργα, οργάνωσαν χορωδίες και συναυλίες. Παίχτηκαν σημαντικά έργα γραμμένα από σημαντικούς δημιουργούς.
Με σύνθημα «πολεμάμε και τραγουδάμε, πολεμάμε και μαθαίνουμε» ο ΕΠΟΝίτης και η ΕΠΟΝίτισσα , έχοντας το βλέμμα καρφωμένο σε ένα καλύτερο αύριο, πάλευαν μέσα στις πιο αντίξοες συνθήκες, ζώντας ολόπλευρα την ομορφιά του ανυποχώρητου αγώνα, της ανυπότακτης ζωής.
Η «ΝΕΑ ΓΕΝΙΑ» ήταν το κεντρικό όργανο της ΕΠΟΝ που κυκλοφόρησε ένα μήνα μετά την ίδρυση της Οργάνωσης.
Ακόμα, ξεχωριστή είναι και η μάχη της ΕΠΟΝ κατά της μάστιγας των ναρκωτικών, όπλο της δράσης των Εγγλέζων κατά της νεολαίας. Η μάχη κατά των ναρκωτικών συνδυάστηκε με ενημέρωση αλλά και με την πολύπλευρη πλούσια πολιτιστική δραστηριότητα, που αναπτύχτηκε από την ΕΠΟΝ.
Η ΕΠΟΝ οργάνωσε και καθοδήγησε το παιδικό κίνημα που έμεινε γνωστό στην ιστορία με το όνομα «ΑΕΤΟΠΟΥΛΑ». Συμμετείχαν παιδιά ως 15 χρονών, που είχαν τη δική τους ξεχωριστή συμβολή στον απελευθερωτικό αγώνα, βοηθώντας και ενισχύοντας με πολλούς τρόπους τη δράση των ανταρτών του ΕΛΑΣ και το ΕΑΜ.
Το δικαίωμα να ψηφίζουν οι νέοι από τα 18 τους χρόνια, το κέρδισαν με τη συμβολή της ΕΠΟΝ.
Στις θέσεις της ΕΠΟΝ, όπως καταγράφονται στον περίφημο δωδεκάλογο, μεταξύ των άλλων, αναφέρονται:
«• Θέλουμε τα νιάτα ευτυχισμένα μέσα στη χαρά της δημιουργικής δράσης.
- Θα αγωνιστούμε παλικαρίσια να γκρεμίσουμε όλους τους πολιτικούς και οικονομικούς φραγμούς και όλα τα εμπόδια που έστησε ο καπιταλισμός και ο φασισμός για να καταχτήσουμε κι εμείς τα δικαιώματα της ηλικίας μας και να επιβάλουμε το σεβασμό τους.
- Ζητάμε ίσα δικαιώματα για όλα τα παιδιά , πολύπλευρη παιδεία και ποιοτική μόρφωση διαποτισμένη με το πνεύμα της Λαοκρατικής Δημοκρατίας..
- Θέλουμε να γίνουμε, σύμφωνα με τις ατομικές του ο καθένας δυνατότητες, φωτισμένοι και ειδικευμένοι εργάτες της ζωής και της επιστήμης..
- Θέλουμε εμείς οι νέες, λυτρωμένες από τον απατηλό και παραστρατημένο φεμινισμό, να σπάσουμε τις αλυσίδες της πολύμορφης σκλαβιάς μας και ν’ αγωνιστούμε ολόψυχα πλάι και μαζί με τους νέους για να καταχτήσουμε την οικονομική, την κοινωνική και την πολιτική μας χειραφέτηση και ισότητα.
- Θέλουμε κι εμείς, πρωτοπόροι συναγωνιστές μαζί με όλους τους νέους του κόσμου, να υπερνικήσουμε τον γεμάτο προκαταλήψεις στενόκαρδο εθνικισμό, να υψωθούμε πέρα και πάνω από τον ιμπεριαλισμό και να χτίσουμε όλοι μαζί, μ’ αδελφική συνεργασία, το μεγαλόπρεπο ναό της ειρηνικής διαβίωσης των λαών…
- Δίνουμε την υπόσχεση πως θα προετοιμάσουμε το έδαφος για το ριζοβόλημα και το πλούσιο άνθισμα ενός πρωτοπόρου νεοελληνικού σοσιαλιστικού πολιτισμού».
Τιμάμε την πολύπλευρη προσφορά της ΕΠΟΝ στην διαπαιδαγώγηση της νεολαίας με τις αξίες του αγώνα για ένα καλύτερο μέλλον.
Το έργο της ΕΠΟΝ έχει γραφεί με ανεξίτηλα γράμματα στην Ιστορία του λαού και της νεολαίας, για να διδάσκει τα νιάτα της πατρίδας μας πως όταν το αποφασίσουν, μαζί με τον εργαζόμενο λαό, μπορούν ακόμα και, κόντρα στον αρνητικό συσχετισμό και τη «θύελλα», να φέρουν τα κάτω-πάνω, να χτίσουν το δικό τους φωτεινό μέλλον.
Η 80ή Επέτειος της ΕΠΟΝ βρίσκει τη χώρα μας χωμένη μέχρι τα μπούνια στον ιμπεριαλιστικό πόλεμο ανάμεσα σε ΗΠΑ-ΝΑΤΟ-ΕΕ από τη μια και Ρωσία από την άλλη στο έδαφος της Ουκρανίας, ως πρόθυμο σύμμαχο του Ευρωατλαντικού ιμπεριαλιστικού στρατοπέδου. Αυτό δημιουργεί τεράστιους κινδύνους για το λαό μας και τους γειτονικούς λαούς.
Με ευθύνη της κυβέρνησης της ΝΔ, σε σύμπνοια με τα άλλα αστικά κόμματα, η χώρα μας έχει μετατραπεί σε μια απέραντη Αμερικανό – ΝΑΤΟϊκή βάση και ορμητήριο για την ιμπεριαλιστική επέμβαση, απ’ όπου διακινούνται στο Ανατολικό μέτωπο πολεμικός εξοπλισμός και στρατιωτικές δυνάμεις για την ενίσχυση της αντιδραστικής κυβέρνησης της Ουκρανίας και την περικύκλωση της Ρωσίας, στέλνοντας και η ίδια όπλα και στρατό. Έτσι η χώρα μας γίνεται στόχος με τεράστιους κινδύνους για το λαό μας.
Την ίδια ώρα ο λαός μας, όπως και άλλοι λαοί, πληρώνουν βαρύ τίμημα με την ακρίβεια, την αύξηση του πληθωρισμού και την ενεργειακή φτώχεια, τους πλειστηριασμούς των λαϊκών κατοικιών, την εμπορευματοποίηση της υγείας-πρόνοιας και της παιδείας, κλπ., που έρχονται να προστεθούν στα άλλα βάρβαρα αντιλαϊκά μέτρα όλων των μέχρι τώρα κυβερνήσεων και της ΕΕ, όπως η μείωση μισθών και συντάξεων η υπερφορολόγηση των λαϊκών εισοδημάτων, η κατάργηση εργατικών- λαϊκών δικαιωμάτων κ.ά.
Μπροστά σ’ αυτήν τη ζοφερή πραγματικότητα, η πείρα των αγώνων της θρυλικής ΕΠΟΝ διδάσκει πως, όπως και τότε, έτσι και σήμερα ο λαός και η νεολαία μας με την καθοδήγηση του ΚΚΕ και της νεολαίας του, της ΚΝΕ, μπορεί ανατρέψει τους αρνητικούς συσχετισμούς δυνάμεων και να οικοδομήσει το δικό της ευτυχισμένο μέλλον.
Σε αυτή τη ρότα αγωνιζόμαστε ενάντια στη συμμετοχή της Ελλάδας στον πόλεμο και σε ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις, να κλείσουν οι Βάσεις του θανάτου, να γυρίσουν πίσω τα στρατιωτικά τμήματα που δρουν εκτός συνόρων, για την αποδέσμευση από ΝΑΤΟ – ΕΕ με το λαό νοικοκύρη στον τόπο του. Αγωνιζόμαστε ενάντια στις βάρβαρες αντιλαϊκές πολιτικές των καπιταλιστικών κυβερνήσεων, που οδηγούν το λαό και τη νεολαία μας στη φτώχια και στην εξαθλίωση και συμπαρατασσόμαστε με το ΚΚΕ σε όλα τα μετερίζια του αγώνα, συμπεριλαμβανομένης και της επικείμενης εκλογικής μάχης.
Δόξα και τιμή στην ηρωική ΕΠΟΝ!
Η πείρα της ΕΠΟΝ, της ΕΑΜικής Εθνικής Αντίστασης και του ΔΣΕ, – η ιστορία γενικότερα, – διδάσκουν πως μόνο ο λαός μπορεί να σώσει το λαό.
Το Δ.Σ.
του ΤΟΠΙΚΟΥ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΟΣ ΦΛΩΡΙΝΑΣ
του ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΑΠΟΓΟΝΩΝ και ΦΙΛΩΝ
της ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ και του Δ.Σ.Ε.
23/2/2023
