Περιμένουμε όλοι οι Φλωρινιώτες με αγωνία να δούμε διψήφιο θετικό θερμοκρασιακό βαθμό και στο μυαλό μας έρχεται η άνοιξη. Μα θα μου πείτε μόλις μπήκε ο Φλεβάρης, ε, τι να κάνουμε, με μια ελπίδα ζούμε για να καλυτερέψει, να ανοίξει ο καιρός. Και επειδή αρκετοί θα “πιάσουμε” τα βουνά, είτε εδώ κοντά σε πλαγιές της πόλης, είτε πιο μακριά, ας δούμε τι θα συναντήσουμε στο διάβα μας να πρωτοανθίζει.
Θα πρέπει να έχουμε υπόψη, ότι στις πλαγιές των ημιορεινών και ορεινών περιοχών που έχουν βόρειο προσανατολισμό, παρουσιάζεται καθυστέρηση στην ανάπτυξη και ανθοφορία των φυτών, σε σχέση με αυτές τις πλαγιές που έχουν νότια έκθεση και είναι ηλιόλουστες. Στις νότιες πλαγιές η βλάστηση εμφανίζεται σε στάδιο προχωρημένης ανάπτυξης, γιατί τα χιόνια λιώνουν γρηγορότερα από ότι στην πεδιάδα, εξαιτίας της κάθετης πρόσπτωσης των ακτινών του ήλιου. Να σημειωθεί, ότι στην πεδιάδα της Πελαγονίας έχουν καταγραφεί οι χαμηλότερες θερμοκρασίες του νομού Φλώρινας. Οπότε, οι καλύτερες περιοχές που θα μπορούσαμε να επισκεφτούμε είναι αυτές, με νότιο προσανατολισμό αποφεύγοντας έτσι να περπατούμε στο χιόνι, που είναι και πολύ κουραστικό.
Από τα πρώτα φυτά που ανυπομονούν να ανθίσουν είναι οι πρίμουλες. Συνήθως πωλούνται στην αγορά τα υβρίδιά τους, ανθισμένα σε γλαστράκια και είναι πολύ δημοφιλείς, γιατί έχουν μεγάλη ποικιλία χρωμάτων, αλλά και διχρωμίες στα άνθη τους.
Στην περιοχή μας είναι γνωστά δύο είδη: η Primula vulgaris (κοινή, μπελούσκα) και η Primula veris (Πρίμουλα η εαρινή, Πριμούλα η φαρμακευτική, Δακράκι, Παναγίτσα, Πασχαλούδα). Η κοινή πρίμουλα (Primula vulgaris) έχει πολύ μεγάλη εξάπλωση και η ταξιανθία της είναι πλούσια περί των 10-30 ανθέων ανά στέλεχος. Είναι από τα πρώτα αγριολούλουδα της άνοιξης, εξού και το λατινογενές όνομά τους πρίμουλα, υποκοριστικό του prima (πρώτη). Τα άνθη τους είναι συνήθως κίτρινα και σπάνια μπορούν να βρεθούν και λευκά. Προτιμούν μέρη φωτεινά έως ημισκιερά. Τα άνθη τους τρώγονται ωμά και έχουν γλυκιά γεύση, ενώ μπορούμε να τα προσθέσουμε σε σαλάτες. Επίσης, μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την παρασκευή μαρμελάδας και ποτών. Η μητέρα μου την ήξερε ως μπελούσκα και μου έλεγε ότι στα δύσκολα χρόνια της κατοχής και της μεταπολεμικής περιόδου τα παιδιά την αναζητούσαν (μαζί με το κατσικόχορτο – κοζίτσα και τους καρπούς της αγριοτριανταφυλλιάς – σίπια) για να βάλουν κάτι στο στομάχι τους. Αν τις συναντήσετε στο δάσος και βεβαιωθείτε ότι πρόκειται για το συγκεκριμένο φυτό, μη διστάσετε να δοκιμάσετε το άνθος της. Πρόκειται για μοναδική εμπειρία!
Το άλλο είδος, η Primula veris (η φαρμακευτική) είναι πιο ψηλή από την κοινή και ανθίζει λίγο αργότερα, συνήθως σε μεγαλύτερο υψόμετρο και η εξάπλωσή της είναι πιο περιορισμένη. Έχει αποχρεμπτικές, διουρητικές, αντιοξειδωτικές, αντιφλεγμονώδεις, ηρεμιστικές, αντισπασμωδικές, μέτρια διουρητικές και μέτρια καθαρτικές ιδιότητες. Τελευταία, παρατηρείται και στην περιοχή μας ένα ενδιαφέρον για τη συλλογή της. Χρησιμοποιούνται τα κίτρινα πέταλα, χωρίς τον πράσινο κάλυκα, τα φύλλα και η ρίζα. Παρ’ όλα αυτά όμως, θα πρέπει να είμαστε προσεκτικοί όταν πρόκειται να χρησιμοποιήσουμε το φυτό φαρμακευτικά και ιδιαίτερα τη ρίζα του, γιατί περιέχει σαπωνίνες. Οι σαπωνίνες μπορεί να προκαλέσουν υπόταση, επομένως η υπερδοσολογία ή η παρατεταμένη χρήση θα πρέπει να αποφεύγεται σε ασθενείς που λαμβάνουν αντιϋπερτασικά φάρμακα. Επίσης, σύμφωνα με τον American Pharmaceutical Association έχουν αναφερθεί περιπτώσεις γαστρεντερικών ερεθισμών (ναυτίες) και χρήζει περαιτέρω έρευνας.
